Rtęć w szczepionkach – po co? Szkodliwość szczepionek z rtęcią

Rtęć w szczepionkach to temat, który budzi duże emocje. Obecność rtęci – metalu ciężkiego kojarzonego z groźnymi zatruciami niepokoi rodziców dzieci, które powinny zostać poddane szczepieniom. Kontrowersje powodują, że zaczynają kwestionować bezpieczeństwo szczepionek. Czy jednak rtęć w szczepionkach faktycznie może szkodzić? Które szczepionki w Polsce zawierają rtęć?

Co to jest rtęć?

Rtęć jest metalem ciężkim, który może wpływać toksycznie na wiele narządów i tkanek w organizmie, w tym na:

• układ nerwowy,
• układ pokarmowy,
• układ odpornościowy,
• płuca,
• nerki,
• skórę,
• oczy.

Jak można zatruć się rtęcią? Do zatrucia rtęcią może dochodzić np. przy przewlekłej ekspozycji na relatywnie niewielkie dawki rtęci (np. bardzo częste spożywanie ryb zawierających rtęć) lub w przypadku wypadków, takich jak rozbicie termometru z rtęcią.

Objawy zatrucia rtęcią obejmują:

• drgawki,
• bezsenność,
• utratę pamięci,
• bóle głowy,
• dysfunkcję funkcji umysłowych i motorycznych.

Tiomersal w szczepionkach z rtęcią

W tym miejscu należy zaznaczyć, że rtęć występuje w różnych formach i nie każda z nich wywołuje negatywne skutki zdrowotne. W szczepionkach rtęć ma postać tiomersalu – odmiany etylowej rtęci, która w organizmie bardzo szybko się rozkłada i nie powoduje opisanych wyżej efektów. Z tego względu szczepionki z rtęcią są uważane za bezpieczne.

Kasia Woźniak prowadzi na Instagramie profil Mama i stetoskop, który śledzi ponad 50 tys. internautów. Działa także na Facebooku. Ostatnio napisała o domniemanej szkodliwości rtęci zawartej w szczepionkach. „Słyszeliście kiedyś mit o tym, że w szczepionkach są trucizny, a konkretnie rtęć?” – pisze na swoim  profilu. Studentka medycyny wyjaśniła, dlaczego rtęć w szczepionkach nie jest szkodliwa dla organizmu.

Szkodliwość rtęci w szczepionkach

Mama i stetoskop, czyli Kasia Woźniak, na pytanie czy rtęć w szczepionkach jest szkodliwa odpowiedziała „nie”. Lekarka podkreśliła, że rtęć występuje w dwóch postaciach, które odmiennie wpływają na organizm.

„Jedna (metylortęć) jest toksyczna i kumuluje się w organizmie, natomiast druga (etylortęć) jest usuwana z organizmu” – napisała, dodając, że w szczepionkach występuje tiomersal, czyli związek zawierający tę drugą odmianę rtęci.

„Tiomersal stosowany w ściśle określonych dawkach jest bezpieczny. Tiomersal jest środkiem konserwującym stosowanym tylko w niektórych szczepionkach” – uspokoiła lekarka.

Które szczepionki zawierają rtęć?

Lista szczepionek z rtęcią w Polsce jest bardzo krótka – obejmuje jedynie szczepionki skojarzone DTP (przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi) oraz ich odpowiednika bez komponentu krztuścowego. Zdecydowana większość szczepionek w naszym kraju to szczepionki bez rtęci.

Po co rtęć dodawana jest do szczepionek?

Rtęć w postaci tiomersalu ma właściowości antyseptyczne i przeciwgrzybicze, co wykorzystywane jest do zwiększenia trwałości szczepionek. Rtęć w szczepionkach wykorzystuje się także do inaktywowania niektórych antygenów.

Szczepionki z rtęcią a adiuwanty

Poza rtęcią do szczepionek dodawane są także inne substancje pomocnicze, np. adiuwanty. Używa się ich po to, by wzmocnić i wydłużyć odpowiedź układu immunologicznego po szczepionce. Dzięki wykorzystaniu adiuwanta, dawka antygenu i liczba podawanych dawek może zostać zmniejszona bez negatywnego wpływu na stopień uodpornienia.

Najczęściej w szczepionkach stosowane są w tym celu związki glinu. W standardowo stosowanych ilościach uważa się je za całkowicie bezpieczne, nie istnieją dowody naukowe na jakiekolwiek negatywne skutki zdrowotne związane z podawaniem szczepionek z adiuwantami glinowymi. Zawartość glinu w szczepionkach jest bardzo nieznaczna, gdy porównamy ją z ilością, która w fizjologicznych warunkach obecna jest w krwiobiegu człowieka.

Do jakich szczepionek najczęściej dodawane są adiuwanty? Zwykle do tych, które zawierają antygeny w formie inaktywowanej. Lista szczepionek ze związkami glinu obejmuje m.in. te na wzw A i B oraz szczepionki z rtęcią (szczepionki skojarzone przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi oraz błonicy i tężcowi).

Kasia Woźniak przyznała, że jedynym sposobem na walkę z nieprawdziwymi informacjami jest dzielenie się faktami. Redakcja Hello Zdrowie podpisuje się pod tym stwierdzeniem. Codziennie przeczesujemy Internet w poszukiwaniu rzetelnych źródeł informacji i ekspertów, którzy dzieląc się w sieci wiedzą medyczną, zmniejszają dystans między lekarzem a pacjentem.

Kasia Woźniak jest studentką szóstego roku na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. Mama i stetoskop na swoim blogu i w mediach społecznościowych dzieli się wiedzą medyczną. Jej profil na Instagramie obserwuje ponad 50 tys. internautów, na Facebooku prawie 24 tys.

Bibliografia:

1. World Health Organization (2017) Mercury and Health.
2. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (2020) Co to jest tiomersal i w jakim celu stosowany jest w szczepionkach?.
3. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (2020) Jakie substancje pomocnicze wchodzą w skład szczepionek?.