Czy znane są przyczyny migreny, czy tylko czynniki ją prowokujące? 

Wciąż nie do końca znane są pewne przyczyny występowania migreny. Widać jednak korelacje między pewnymi przypadłościami, funkcjami organizmu, a pojawieniem się tej dolegliwości. Więcej wiemy o czynnikach prowokujących te silne bóle głowy niż o ich przyczynach. Kto jest szczególnie zagrożony migrenami? Jakie choroby zwiększają prawdopodobieństwo występowania ataków? 

Genetyczne podłoże częstych migren 

Dotychczas przeprowadzone badania potwierdzają związek między występowaniem częstych migren a uwarunkowaną genetycznie kanałopatią (zaburzenia funkcjonowania białek kanałów jonowych). Zwiększa ona aktywność naczynioruchową spowodowaną zmianami w OUN (ośrodkowym układzie nerwowym). Migrena jest w świetle tych danych efektem nadmiernej reakcji naczyń krwionośnych zlokalizowanych w mózgu. Zmniejsza się wówczas przepływ krwi przez tętnice, czemu towarzyszy powstanie tzw. aury (takie pobudzenie jest więc przyczyną migreny ocznej).  

Genetyczne i dziedziczne przyczyny migreny ocznej potwierdzają badania przeprowadzone w Danii. Przeanalizowano tam 1013 par bliźniąt jednojajowych i 1667 par bliźniąt dwujajowych. Częściej napady u obu bliźniąt występowały w tym pierwszym przypadku. Za dziedziczenie predyspozycji do migren odpowiadają: 

• mutacja CACNA1A (ok. 50 proc. przypadków), 
• mutacja ATP1A2 (ok. 15 proc. przypadków), 
• mutacje w innych chromosomach (np. 2q24, 4q24). 

Migrena a leki 

Przyczyną migreny mogą być stosowane leki. Nie chodzi o przypadki jednorazowych dawek, ale sytuacje regularnego przyjmowania pewnych środków farmakologicznych, a wręcz ich nadużywanie. Dolegliwości są szczególnie nasilone, gdy leki zostaną połączone z kofeiną lub kodeiną wykorzystywaną w leczeniu suchego kaszlu. Migrenowe bóle głowy mogą powodować następujące substancje czynne: 

• paracetamol, 
• ibuprofen, 
• kwas acetylosalicylowy, 
• tryptany (leki na napadowe bóle migrenowe), 
• ergotamina (lek wykorzystywany w leczeniu migreny), 
• opioidy. 

Jak odróżnić migrenę od bólu głowy? Porównaj swoje objawy do tych przedstawionych na schemacie. Fot. Adobe Stock

Migrena a związki o silnym działaniu naczynioaktywnym 

Do wystąpienia migren przyczyniają się niektóre związki mające pobudzający wpływ na naczynia krwionośne. Są to: 

• serotonina (wpływa na układ neuroendokrynny), 
• histamina (doprowadza do rozszerzania naczyń krwionośnych w mózgu), 
• tyramina (wpływa na naczynia krwionośne w mózgu, za sprawą zdolności do pobudzania obwodowego układu adrenergicznego). 

Ponadto napady migrenowe mogą prowokować fenyloalanina (zwłaszcza w postaci aspartamu), glutaminian sodu (wzmacniacz smaku) i czerwień koszelinowa (barwnik). Nieznany jest jednak mechanizm tej zależności. 

Migrena a ogólna kondycja organizmu 

Okazjonalne migreny, które nie mają charakteru przewlekłego (nie są chorobą), mogą być spowodowane przez szereg czynników związanych z kondycją psychiczną i fizyczną organizmu, a także sprowokowane przez warunki środowiskowe. Prawdopodobieństwo, że dopadnie cię ten silny ból głowy, może być wynikiem: 

• pogorszonego nastroju (zaobserwowano korelację między migrenami a depresją, to tzw. depresyjne bóle głowy), 
• zmian środowiskowych, 
• stresu, 
• zmęczenia, 
• zaburzeń rytmu snu, 
• przebodźcowania (przebywania w jaskrawym świetle, hałasie, w otoczeniu silnych i różnorodnych zapachów), 
• przemęczenia na skutek nadmiernego wysiłku fizycznego i niedotlenienia, 
• gwałtownych zmian ciśnienia atmosferycznego, 
• silnego głodu, 
• odwodnienia. 

Migrena a choroba Raynauda 

Choroba Raynauda jest zaburzeniem naczynioruchowym. Charakterystyczne jest dla niej nagłe zblednięcie skóry na palcach rąk, stóp, a niekiedy także nosa i małżowin usznych. Biała tkanka wyraźnie odgranicza się na tle prawidłowo zaróżowionej skóry. Potem przybiera siny, aż wreszcie czerwony kolor. Towarzyszy temu drętwienie, a czasami ból. Nie jest znane podłoże choroby. Wedle szacunków zmaga się z nią około 3-4 proc. populacji. Na jednego mężczyznę przypada od czterech do dziewięciu kobiet z tą patologią. 

Obserwowane objawy wynikają z nadmiernego skurczu ścian naczyń krwionośnych na skutek stresu albo spadku temperatury. Jeśli choroba obejmie naczynia, które zaopatrują mózg w krew, wówczas mogą występować migreny. Związek jest dość wyraźny, bowiem choroba częściej jest diagnozowana u osób, które skarżą się na dokuczliwe bóle głowy. Zaobserwowano również odwrotną zależność, co znaczy, że migrena często występuje u osób z chorobą Raynauda. 

O ekspertce:

Magdalena Boczarska-Jedynak – specjalista neurolog zaangażowana badawczo w kompleksowe i nowoczesne leczenie choroby Parkinsona, diagnostykę i leczenie chorych z drżeniem, zaburzeniami chodu oraz zaburzeniami pamięci (ch.Alzheimera i inne zespoły otępienne). Zajmuje się także leczeniem przewlekłych zespołów bólowych o różnej etiologii. Link do rozmowy: https://www.hellozdrowie.pl/l4-jest-dla-chorych-ostatecznoscia/

Bibliografia: 

1. Puszczewicz M., Objaw Raynauda – problem interdyscyplinarny, Forum Medycyny Rodzinnej 2008, t. 2, nr 2, s. 121-126. 
2. Stępień A, Migrena – od patofizjologii do terapii, Neurologia po Dyplomie 2020. 
3. Wachowska K., Bliźniewska-Kowalska K., Sławek J., Adamczyk-Sowa M., Szulc A., Maes M., Kuan-Pin S., Gałecki P., Wspólny patomechanizm migreny i depresji, Psychiatria Polska 2023, nr 57(2), s. 405-419.