Czym jest fiberoskopia? Przebieg badania i wskazania do jego wykonania

Fiberoskopia to badanie endoskopowe górnych dróg oddechowych. Dzięki wykorzystaniu miękkiego przewodu zakończonego kamerą uwidacznia trudno dostępne miejsca nosogardła.

Fiberoskopia jest badaniem bezbolesnym, użytecznym w diagnostyce chorób laryngologicznych, takich jak przewlekłe stany zapalne oraz nowotwory nosogardła. Fiberoskopia jest standardem w ocenie przerostu migdałków u dzieci.

Co to jest fiberoskopia?

Fiberoskopia to badanie obrazujące górne drogi oddechowe. Należy ono do grupy badań endoskopowych, wykorzystujących tzw. endoskopy – różnej budowy wzierniki (półsztywne kable) z własnym źródłem światła, umożliwiające oglądanie wnętrza przewodu oddechowego, pokarmowego oraz jam ciała. Fiberoskopy cechuje bardziej elastyczna budowa oraz mniejsza średnica, dzięki czemu pozwalają one na dokładne obrazowanie nawet trudno dostępnych miejsc, co zwiększa ich zastosowanie w diagnostyce. Szczególnie przydatne są u osób mających silne odruchy wymiotne podczas wprowadzania do gardła sztywnych endoskopów oraz u pacjentów z deformacjami anatomicznymi. Fiberoskopia pozwala też uniknąć naświetlania promieniami rentgenowskimi okolic twarzy, gdyż coraz częściej zastępuje ona klasyczne badania radiologiczne.

Badanie fiberoskopowe pozwala uwidocznić górny odcinek układu oddechowego – jamę nosową, nosogardło (gardło górne) z ujściami gardłowymi trąbek słuchowych, gardło środkowe i dolne, a także migdałki. Następny odcinek dróg oddechowych (krtań) jest obrazowany za pomocą laryngoskopii, a w diagnostyce tchawicy oraz oskrzeli wykorzystuje się bronchoskopię. Badania endoskopowe nie są używane do oceny płuc (do ich badań wykorzystuje się przede wszystkim zdjęcia rentgenowskie i tomografię komputerową).

Fiberoskopia – na czym polega badanie?

Fiberoskopia jest badaniem bezbolesnym. Może okazać się jednak dość nieprzyjemna, dlatego przed rozpoczęciem są podawane (zwłaszcza dzieciom) leki miejscowo znieczulające śluzówki nosa i gardła.

Pacjent przed badaniem układany jest w pozycji siedzącej z głową odchyloną do tyłu, by ułatwić wprowadzenie fiberoskopu do nosa i przesunięcie go dalej, do nosogardła. Od tego momentu na ekranie obok pacjenta wykonujący badanie laryngolog może obserwować i oceniać na bieżąco wszystkie dostępne struktury. Badanie trwa zwykle kilkanaście minut, jego czas może się jednak wydłużyć, jeśli pobierane są wycinki do badań histopatologicznych. Po zakończeniu procedury pacjent otrzymuje płytę DVD z zarejestrowanym przebiegiem badania i z opisem. Przed rozpoczęciem badania zalecane jest zaprzestanie przyjmowania posiłków oraz napojów na minimum trzy godziny, aby zmniejszyć ryzyko odruchów wymiotnych. Ze względu na konieczność pozostania w pozycji nieruchomej, fiberoskopia zwykle wykonywana jest u dzieci powyżej 4. roku życia. Po zakończeniu badania wystąpić może krótkotrwałe krwawienie z jamy nosowej jako następstwo urazu mechanicznego błony śluzowej. Cena fiberoskopii w placówkach prywatnych waha się w granicach 150–250 zł.

Jakie są wskazania do wykonania fiberoskopii?

Fiberoskopia jest jednym z najnowocześniejszych dostępnych badań diagnostycznych w chorobach laryngologicznych. Lista wskazań do jej wykonania jest niezwykle długa, gdyż tę metodę wykorzystuje się do wykrywania większości patologii w obrębie jamy nosowo-gardłowej.

Choroby okolic nosogardła u dzieci są dość powszechnym problemem. U najmłodszych pacjentów fiberoskopia jest tzw. złotym standardem przy podejrzeniu przerostu migdałka gardłowego, potocznie nazywanego trzecim. Ma zastosowanie także przy „uczuciu ciała obcego” w gardle, jeśli dziecko połknie np. małą zabawkę – możliwe jest wtedy jednoczesne usunięcie tego przedmiotu.

U osób dorosłych w ten sposób diagnozuje się przede wszystkim zapalenia zatok przynosowych, przewlekłe nieżyty nosa, zaburzenia połykania, bóle w okolicach gardła. Umożliwia także wykrycie przyczyn częstych krwawień z nosa, takich jak polipy. Użyteczna jest przy podejrzeniu zmian nowotworowych (szybko rosnące guzy szyi, powiększone węzły chłonne, niegojące się rany), takich jak np. bardzo agresywny rak nosogardła. Fiberoskopia wykorzystywana jest także w diagnostyce zaburzeń: drożności nosa, emisji głosu z chrypką oraz bezdechów sennych i chrapania. Dzięki miękkiej budowie endoskopu pozwala również zobrazować obrzęk ujść trąbek słuchowych, które mogą być odpowiedzialne za występowanie niedosłuchu czy przewlekłego zapalenia ucha środkowego.

Fiberoskopia umożliwia także, w przypadku podejrzenia nowotworu, pobranie (po umieszczeniu w świetle endoskopu specjalnych szczypiec) wycinków zmienionej chorobowo błony śluzowej, powiększonego węzła chłonnego lub owrzodzenia. Fragmenty tkanek są następnie wysyłane do badania histopatologicznego. Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania fiberoskopii jest aktualna infekcja górnych dróg oddechowych z bardzo wyraźnym obrzękiem błony śluzowej, utrudniającym wprowadzenie endoskopu oraz z nasilonym kaszlem, który uniemożliwia poprawne wykonanie badania.