Czym jest GAD i jakie są jego objawy? Tłumaczy psycholożka Anna Cyklińska

O lęku mówi się ostatnio dużo i często. Jak podkreślają eksperci, to normalne, że w czasie pandemii go odczuwamy. Co jednak, kiedy uczucie lęku nie znika, tylko zostaje z nami na dłużej? Psycholożka Anna Cyklińska tłumaczy, czym są zaburzenia lękowe uogólnione i jak sobie z nimi radzić.

GAD, czyli zaburzenia lękowe uogólnione

Jak tłumaczy psycholożka Anna Cyklińska, silny lęk towarzyszy wielu zaburzeniom psychicznym, miedzy innymi fobiom społecznym oraz atakom paniki i depresji. Podkreśla, że lęk w GAD, czyli General Anxiety Disorder, jest jednak specyficzny.

„Nie chodzi o to, że osoba 'generalnie’ boi się wszystkiego. Zaburzenie występuje w przypadku, gdy pacjent zamartwia się tym, że ciągle się zamartwia. To właśnie ten wtórny lęk, nie pierwotny, czyli spowodowany czymś konkretnym, jest kluczowy dla rozpoznania GAD. Do tego musi być obezwładniający i utrudniający funkcjonowanie” – wyjaśnia Cyklińska.

Czym jeszcze charakteryzuje się GAD?

• To tzw. lęk wolnopłynący – uogólniony, uporczywy, niezależny od okoliczności zewnętrznych;
• Występuje u ok. 3 proc. społeczeństwa, częściej u kobiet;
• Problemem jest długotrwałe zamartwianie się jako proces powodujący cierpienie i problemy w funkcjonowaniu;
• Częste skarżenie się na stałe uczucie zdenerwowania, drżenie, napięcie mięśniowe, zawroty głowy, przyspieszone bicie serca;
• Obawy, że dana osoba albo ktoś z jej otoczenia wkrótce zachoruje, będzie miał wypadek albo przewidywanie złych wydarzeń;
• Zwykle jest związane z przewlekłą sytuacją stresową.

Na jakiej podstawie diagnozuje się GAD?

Aby zdiagnozować zaburzenia lękowe uogólnione, musi być spełnionych kilka warunków. Psycholożka Anna Cyklińska podaje, co mówią kryteria diagnostyczne DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), czyli klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.

1. Nadmierny lęk lub obawy przed przyszłymi wydarzeniami, występujący często (częściej występuje, niż nie występuje) przez okres co najmniej 6 miesięcy, dotyczący codziennych aktywności (szkoła, praca itd.);
2. Dana osoba nie jest w stanie poradzić sobie z objawami i ich kontrolować;
3. Lęk lub objawy są związane z trzema (lub więcej) symptomami:

• niepokój psychoruchowy, nerwowość lub napięcie emocjonalne;
• łatwe męczenie się;
• problemy z koncentracją uwagi lub uczucie pustki w głowie;
• drażliwość;
• wzmożone napięcie mięśniowe;
• problemy z zasypianiem, wstawianiem lub niespokojny sen i niewysypianie się.

Jak poradzić sobie z GAD?

Psycholożka podkreśla, że w pracy z GAD w podejściu poznawczo-behawioralnym ważne jest odkrycie przekonań i praca nad nimi.

„Celem terapii jest zmniejszenie percepcji zagrożenia, jakie widzi pacjent oraz zwiększenie umiejętności radzenia sobie. Niezwykle ważna jest wówczas psychoedukacja na temat lęku, negatywnych myśli automatycznych, ukazanie perspektywy” – pisze Anna Cyklińska.

Psychoedu, czyli Anna Cyklińska

Psychoedu to profil na Instagramie prowadzony przez Annę Cyklińską, psycholożkę w trakcie Szkoły Psychoterapii w nurcie CBT. Jak sama wyjaśnia, jej konto ma funkcję psychoedukacyjną. Cyklińska wyjaśnia zawiłe pojęcia z zakresu psychologii, mówi o objawach chorób i możliwościach terapii. Jej konto obecnie śledzi je ponad 9 tys. osób.