Czym jest scyntygrafia nerek? Jak przebiega badanie? Skutki uboczne oraz interpretacja wyników

Scyntygrafia nerek to badanie obrazowe, które przeprowadza się z użyciem radioaktywnych izotopów. Są one wyłapywane przez nerki, tam przechodzą przemianę i wydalane są z moczem. Badanie scyntygraficzne nerek pozwala ocenić ich budowę oraz funkcjonowanie. Procedura jest bezpieczna.

Nerki wchodzą w skład układu moczowego organizmu. Są narządem parzystym i zlokalizowane są w jamie brzusznej, w jej przykręgosłupowej części, na wysokości lędźwiowej. Są one swojego rodzaju „oczyszczalnią”, odpowiadającą za pozbywanie się z organizmu nadmiaru wody i wielu szkodliwych produktów przemiany materii. Ich prawidłowe funkcjonowanie odpowiada za dobrostan organizmu. Istnieje wiele badań, które umożliwiają ocenę nerek. Mogą być wykonywane ultrasonografia (USG) czy tomografia komputerowa (TK).

Jakie są wskazania do scyntygrafii nerek? Jakie choroby możemy wykryć dzięki badaniu?

Jednym z badań, które ocenia nie tylko morfologię, ale funkcjonowanie narządu, jest scyntygrafia nerek. Jest to badanie z użyciem radioaktywnych izotopów. Wykonywana jest scyntygrafia statyczna nerek, jednakże zdecydowanie bardziej przydatnym badaniem jest scyntygrafia dynamiczna nerek (renoscyntygrafia), której zadaniem jest nie tylko ocena miąższu nerek, ale również ich funkcjonowania i nieprawidłowości. Badanie stosowane jest na całym świecie i traktowane jako procedura bezpieczna. Scyntygrafia dynamiczna nerek pozwala oszacować działanie każdej z nich. Analizowana jest funkcja wydzielnicza i wydalnicza nerek, co jednoczasowo pozwala sprawdzić funkcjonowanie moczowodów i pęcherza moczowego. Scyntygrafia informuje także o ukrwieniu nerek i wadach anatomicznych dotyczących ich budowy i położenia. Prawidłowe wydalanie przez nerki w scyntygrafii określane jest w stosunku do czasu. Nerki wychwytują izotop, ulega on rozpadowi i następnie jest wydalany. To pozwala oceniać przesączanie kłębuszkowe (GFR), które obrazowane jest w postaci krzywych renograficznych. Renoscyntygrafia jest badaniem bezpiecznym, które może być wykonywane wielokrotnie w życiu. Nie ma ograniczeń wiekowych, można wykonać scyntygrafię nerek u niemowląt z podejrzeniem wad rozwojowych w obrębie układu moczowego. Może być wykonywana scyntygrafia nerek u dzieci (np. w przypadku nefropatii zaporowej i w podejrzeniu cofania się moczu z moczowodów do pęcherza moczowego). W tych grupach wiekowych konieczna jest sedacja lub nawet znieczulenie ogólne, gdyż etapy badania wymagają nieruchomej pozycji. U dorosłych scyntygrafia nerek często jest wykonywana przy nadciśnieniu tętniczym, przy którym istnieje ryzyko chorób śródmiąższowych. Ponadto badanie jest zalecane w przypadku gruźlicy nerek i wielotorbielowatości nerek. Wskazaniami do badania są również przewlekłe choroby układu moczowego, stany zapalne, wady nerek. Scyntygrafia jest badaniem zalecanym przy monitorowaniu po zabiegach operacyjnych nerek.

Badanie scyntygraficzne nerek – przygotowanie i przebieg

Badanie nie jest wykonywane na czczo, ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu – około 1 litr płynu na 30 minut przed badaniem. Konieczne jest założenie wkłucia dożylnego, przez które zostanie podany radioaktywny izotop – 99m-Tc-DTPA. Po jego rozpadzie za pomocą kamery gamma oceniana jest budowa i funkcja nerek. Badanie przeprowadza się w pozycji leżącej, trwa około 30 minut, ale jeżeli są wskazania do dokładniejszej oceny nerek, może wydłużyć się do 2–3 godzin. W czasie badania wykonywane są także zdjęcia rentgenowskie, które obrazują zachodzące w nerkach zmiany.

Wyniki badania i ich interpretacja

Badanie scyntygraficzne oceniają urolodzy lub nefrolodzy – zawsze konieczny jest do oceny specjalista. Ważne jest analizowanie badania w odniesieniu do objawów klinicznych. Sam otrzymany wynik scyntygrafii nie zawsze jest miarodajny i przeciwwskazane jest rozpoczynanie leczenia tylko na jego podstawie. Uzyskany wynik wraz z objawami klinicznymi pozwala odpowiedzieć na pytania dotyczące budowy i funkcjonowania nerek, a także wielu chorób śródmiąższowych i wynikających z zaburzeń ukrwienia.

Skutki uboczne badania scyntygrafii nerek

Historia badania scyntygraficznego jest dość długa i obejmuje ponad 50 lat. Dzięki długiemu użyciu jest to metoda bezpieczna, dobrze sprawdzona i w zasadzie pozbawiona skutków ubocznych. Może być wykonywana niemal u wszystkich. Wyjątek stanowią kobiety ciężarne oraz karmiące piersią. Przyjęto zasadę, że u kobiet w wieku rozrodczym powinno się ją wykonywać w trakcie pierwszych dziesięciu dni cyklu miesięcznego.