Co to jest hemofobia? Poznaj skuteczne metody jej leczenia

Lęk przed krwią – określany mianem hemofobii – może utrudniać codzienne funkcjonowanie, a także sprawiać, że wykonywanie pewnych zawodów czy badań diagnostycznych jest po prostu niemożliwe. Leczeniem fobii zajmują się zarówno psychiatrzy, jak i psychoterapeuci, a samo zaburzenie dosyć łatwo poddaje się terapii. Dowiedz się więcej na ten temat. 

Czym jest hemofobia? 

Hemofobia jest definiowana jako lęk przed krwią. Uznaje się ją za jedną z powszechniejszych fobii. Hemofobia definiowana jest jako irracjonalny lęk pojawiający się podczas wszystkich sytuacji związanych z widokiem krwi oraz instytucjami, takimi jak szpitale lub centra krwiodawstwa, gdzie się ją pobiera lub często dostrzega w efekcie prowadzonych zabiegów leczniczych czy diagnostycznych. Hemofobia może się uaktywnić również podczas oglądania horrorów czy walk bokserskich, gdzie widać obrażenia ciała.

Niezwykle charakterystycznym symptomem zaburzenia jest omdlenie na widok krwi, związane ze znacznym spadkiem ciśnienia. Do zdarzenia tego typu może dojść na przykład w trakcie opatrywania rany. Wśród innych najważniejszych objawów hemofobii można wyróżnić: 

• przyspieszenie akcji serca, 
• problemy z oddychaniem,  
• pocenie się, 
• występowanie irracjonalnego lęku, 
• drżenie rąk, 
• unikanie sytuacji związanych z krwią, 
• izolowanie się od innych ludzi.

Lęk przed krwią wiąże się często z trudnościami w życiu codziennym, związanymi w dużym stopniu ze zdrowiem. U pacjenta trudno jest pobrać krew, pojawiają się problemy z opatrywaniem ran, a symptomy hemofobii mogą wystąpić nawet po niewielkim skaleczeniu.  

Dodatkowo takie osoby nie chcą oddawać krwi ani podejmować zawodów związanych z szeroko pojętą medycyną czy weterynarią. W przypadku kobiet konsekwencje tej fobii mogą być znacznie poważniejsze ze względu na comiesięczny okres oraz możliwość zajścia w ciąże, a także późniejszy poród, co również powiązane jest z utratą krwi i badaniami.  

Przyczyny hemofobii 

Przyczyny hemofobii nie są dokładnie poznane, jednak uznaje się, że każdy człowiek nosi w sobie pewną skłonność do lęku przed krwią. Dzieje się tak dlatego, że ten płyn ustrojowy jest niezwykle ważny dla ludzkiego organizmu, zdrowia i życia, a jego utrata może kojarzyć się ze śmiercią. Dodatkowo u niektórych osób hemofobia wynika z pewnych doświadczeń z przeszłości, które były traumatyczne, jak na przykład operacje, poważne rany, walki zbrojne. W rzadkich przypadkach omawiana patologia jest spowodowana dysfunkcją ciała migdałowatego, czyli części mózgu odpowiedzialnej między innymi za pamięć emocjonalną. 

Proces leczenia hemofobii 

Zdecydowana większość osób cierpiących na hemofobię zdaje sobie sprawę z własnego lęku i nawet informuje o tym innych ludzi, w tym przede wszystkim pielęgniarki czy lekarzy. Właśnie dlatego pacjenci zwykle mają motywację do leczenia. W przypadku niewielkiego i średniego nasilenia fobii zwykle wystarczające jest podjęcie terapii poznawczo-behawioralnej, a więc skutecznej formy oddziaływania psychologicznego.

Taką terapię prowadzi się w sposób krótkoterminowy, w okresie od kilku tygodni do kilku miesięcy. Jej celem jest zmiana postaw i negatywnych doświadczeń życiowych, a także wykształcenie nowych metod działania. Dodatkowo psychoterapeuta zachęca pacjenta do wykonywania różnych ćwiczeń, przede wszystkim związanych z systematyczną desensytyzacją (odwrażliwianiem na negatywne bodźce).

Początkowo pacjentowi eksponowana jest krew w formie wirtualnej, na przykład w animacji, na zdjęciu, a potem w filmie fabularnym, a następnie w postaci bardziej realistycznej. Oczywiście praca taką metodą zajmuje więcej czasu, jednak z tygodnia na tydzień zauważa się zwykle postępy. Chorym zaleca się także napinanie mięśni na widok krwi, aby zmniejszyć ryzyko omdlenia.

W sytuacji, gdy hemofobia jest bardzo nasilona, konieczna może być wizyta u psychiatry i przyjmowanie leków zmniejszających lęk. Dobrym rozwiązaniem w tym przypadku jest połączenie farmakoterapii ze wcześniej wspomnianą psychoterapią, ponieważ daje to dobre efekty i jest skuteczną formą leczenia. Warto pamiętać o tym, że same leki też przynoszą pewne pozytywne skutki, które jednak przestają być odczuwane, gdy pacjent przerywa farmakoterapię.

Bibliografia:

1. Adamczyk K., Adamczyk D., Wójcik R., Fałkowska U., Soroka E., Rzadkie fobie specyficzne – rodzaje i leczenie, Varia Medica 2018, 2: 423-429.
2. Kacprzyk-Straszak A., Pawlak A., Kucharczyk K., Zaburzenia lękowe – rzeczywistość obok nas, Beskidzkie Dziedzictwo V, Wydawnictwo Scriptum 2016.
3. Ziółkowski P., Fobia u dzieci w wieku szkolnym. Nauka i Społeczeństwo, Przegląd nauk społecznych, technicznych, medycznych i pedagogicznych 2020, 1: 65-80.