Czym są czerwone plamy na nogach i co może być ich przyczyną?

Czerwone plamy na nogach to najczęściej objaw alergii, chorób wewnętrznych bądź patologia na tle dermatologicznym. Krosty i wypryski to nie tylko problem estetyczny. Zwykle czerwone plamy na nogach to swędzące zmiany pojawiające się w towarzystwie dodatkowych objawów, takich jak obrzęki i suchość skóry.

Leczenie czerwonych plam na łydkach, stopach czy udach rozpoczyna się od diagnozy i ukierunkowane powinno być bezpośrednio na źródło problemu. Zaniechanie leczenia grozi rozsianiem plam, zmianą kształtu wykwitu, pojawieniem się wysięku czy łuszczenia naskórka, a w przypadku zwiastowania przewlekłej choroby wewnętrznej, pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia. Czerwone plamy na nodze występują niezależnie od wieku pacjenta.

Czerwona plama na nodze – alergia czy stan zapalny?

Czerwone plamy na udach czy stopach nie zawsze muszą być powodem do niepokoju i zwiastować poważne problemy zdrowotne. Czerwone plamy na nogach to najczęściej reakcja alergiczna. Po zadziałaniu czynnika uczulającego, np. detergentów, na powierzchni skóry mogą pojawić się zmiany, którym często towarzyszy swędzenie, pieczenie i opuchlizna. Czerwone swędzące plamy na nogach z pęcherzami mogą być wywołane poparzeniem barszczem Sosnowskiego, toksyczną dla człowieka rośliną – kontakt z nią wywołuje na skórze zmiany bliskie II i III stopnia oparzenia. Drobne czerwone plamki na nogach mogą być wynikiem zapalenia mieszków włosowych, podrażnienia po depilacji czy goleniu, efektem szorowania ostrą myjką bądź reakcją na kosmetyk.

Dermatologiczne przyczyny czerwonych plam na nodze

Zmiany na skórze w postaci czerwonych plam pojawiają się w przebiegu wielu przewlekłych chorób i tymczasowych zmian dermatologicznych. Suche czerwone plamy na nogach, łuszczący się naskórek, pęcherze i miejscowa opuchlizna pojawiają się w miejscach typowych dla danej jednostki chorobowej, np.:

1. Czerwone plamy na stopach i opuchnięte kostki w okolicy palców i na podeszwie często świadczą o rozwijającej się grzybicy stóp. Z kolei dodatkowe czerwone plamy na łydkach, promieniujące od stopy, mogą stanowić objaw stopy cukrzycowej, postępującego uszkodzenia tkanek stopy.
2. Czerwone plamy na palcach u nóg mogą być objawem zapalenia stawów międzypaliczkowych, haluksa czy otarć od obuwia.
3. Sinoczerwone plamy na nogach w okolicy kostek i dalszej części podudzia mogą być objawem szeregu chorób naczyń krwionośnych, od zmian miażdżycowych, po tzw. pajączki, niewinnie wyglądające wybroczyny krwi w wyniku słabych ścian małych naczyń krwionośnych z tendencją do pękania.
4. Błyszczące, rozsiane, drobne czerwone plamy na piszczelach, łydkach, dołach łokciowych czy kolanowych mogą świadczyć o atopowym zapaleniu skóry, genetycznej chorobie charakteryzującej się uporczywym świądem i liszajowaceniem skóry.
5. Czerwone plamy na udach, często o ciemnym zabarwieniu, z tkliwością dotykową i obrzękami, są wyraźnym objawem ostrej niewydolności żylnej, co stanowi wskazanie do natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Z kolei rozlane czerwone plamy na udach i pośladkach mogą być fizjologiczną niegroźną reakcją organizmu na kąpiel w zbyt gorącej wodzie bądź odczynem po masażu lub zabiegu fizykoterapeutycznym miejscowym, np. elektroterapii rwy kulszowej lub naświetlania odcinka lędźwiowego promieniami IR czy też długotrwałej ekspozycji ciała na promienie słoneczne oraz UV w solarium.
6. Duża „dziwna” plama na nodze, zmieniająca lokalizację, może być rumieniem wędrującym, objawem m.in. boreliozy, choroby zakaźnej, której postać ewoluuje od małej krostki do coraz większej plamy, zmieniającej kształt brzegów.

Czerwone plamy na skórze dziecka

Czerwone plamy na rękach i nogach w przypadku dzieci występują równie często jak u dorosłych i mogą mieć tożsame przyczyny. Często jednak czerwone plamy na nogach wynikają z chorób i zmian dermatologicznych typowych dla wieku dziecięcego, m.in.:

• czerwone plamy na nogach i rękach, pojawiające się niespodziewanie, z tendencją do szybkiego rozprzestrzeniania się po całym ciele, mogą świadczyć o różnego rodzaju wysypkach, pokrzywkach i chorobach zakaźnych, np. róży, w której przebiegu  czerwone plamy na ciele są wyraźnie ciepłe, z błyszczącą i napiętą powierzchnią,
• czerwone plamy na udach u dziecka, szczególnie w okolicach pachwin, mogą powstawać pod wpływem nadżerek i otarć od pieluchy bądź potu i ciepła w załamaniach fałd skóry,
• czerwone plamy na stopach u dziecka mogą być świadectwem grzybicy skórnej lub początkiem rozwijania się kurzajek czy odcisków od zabawy.

Jak leczyć czerwone plamy na ciele

Leczenie zależy od przyczyn, np. czerwone plamy alergiczne ustąpią po ograniczeniu ekspozycji substancji uczulających i podaniu leków odczulających. Z kolei czerwone plamy grzybicze znikną po aplikacji środków przeciwgrzybicznych i przy zachowaniu higieny stóp.

Źródła:

J. Narbutt, Choroby alergiczne skóry w praktyce lekarza rodzinnego,wyd. Esteri Edra Urban & Partner, 2021 r.

A. Zejfel, Kompleksowa terapia problemów skórnych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2022 r.