Czyrak gromadny – co to jest, objawy, leczenie, powikłania

Czyrak gromadny to – innymi słowy – skupisko wielu czyraków, które położone są blisko siebie. Tworzą razem większy wykwit, który często pozostawia po sobie blizny. Występuje on zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci, a najczęściej dopada pacjentów z osłabionym układem immunologicznym. Zwykle leczenie czyraka gromadnego trwa od dwóch do trzech tygodni.

Co to jest czyrak gromadny?

Czyrak gromadny to zapalenie mieszka włosowego oraz znajdujących się w jego pobliżu tkanek. Określany jest też mianem czyraka mnogiego lub karbunkułu. Czyrak najczęściej występuje na karku, a także w okolicach grzbietu i szyi. Często można zaobserwować też czyrak gromadny pośladka, pachwin, ud, jak również i pach. Czyrak jest chorobą zakaźną i może przenosić się na inne części ciała, jak również i inne osoby.

Przyczyny czyraka gromadnego

Czyrak gromadny jest efektem bakteryjnego zapalenia skóry, które wywoływane jest z kolei przez gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus). W okolicach mieszka włosowego tworzy się stan zapalny, pojawia się ropna wydzielina oraz, na skutek obumierania tkanek, tworzą się czopy martwicze. Często po zmianie tego typu pozostaje blizna. Czyrak gromadny nieraz powstaje w wyniku silnego otarcia lub podrażnienia skóry, a także golenia się i ukąszenia owadów.

Kto jest narażony na czyraka gromadnego?

Czyrak gromadny najczęściej pojawia się u osób z obniżoną odpornością, wrodzonymi niedoborami immunologicznymi oraz wirusem HIV lub AIDS. Bardziej podatne na tę chorobę są również osoby przyjmujące leki, takie jak: azatiopryna, glikokortykosteroidy czy cyklofosfamid. Ryzyko pojawienia się czyraka zwiększają też następujące czynniki:

• cukrzyca,
• atopowe zapalenie skóry,
• inne przewlekłe choroby skóry,
• schorzenia nerek,
• schorzenia wątroby,
• choroby ogólnoustrojowe,
• nowotwory jelit, płuc i trzustki,
• nadwaga i otyłość,
• niedożywienie,
• anemia,
• podeszły wiek,
• niedobory odporności,
• nadużywanie alkoholu,
• zła higiena,
• przebywanie w szpitalu.

Na czyraka gromadnego bardziej narażone są także te osoby, które mieszkają w większych zbiorowiskach, np. akademikach, hotelach czy internatach.

Czyrak gromadny – objawy

Jakie są pierwsze objawy czyraka gromadnego? Na samym początku, w okolicy mieszka włosowego, pojawia się rumień. Następnie tworzy się guzek, który ma kolor czerwono-fioletowy. Powoli przekształca się on w krostę, która w wyniku martwicy ulega rozpadowi, wskutek czego powstaje z kolei czop martwiczy. Cięższa postać tej choroby powoduje duże osłabienie oraz gorączkę. U takich osób widoczne są również powiększone węzły chłonne (zwłaszcza szyjne, pachowe i pachwinowe) oraz obrzęk sąsiednich tkanek. Po pojawieniu się czyraka gromadnego może pojawić się też ogólny dyskomfort oraz swędzenie skóry.

Czyrak gromadny – leczenie

Jeśli zauważysz na skórze czyraka gromadnego, zwłaszcza, jeśli pojawia się on na twarzy, skontaktuj się z dermatologiem. Zwykle można zdiagnozować go na podstawie samego wyglądu, jednak w niektórych przypadkach przeprowadza się dodatkowo badanie mikrobiologiczne. Wykonuje się je na podstawie wymazu, który pobiera się ze zmienionego obszaru na skórze. Jeśli czyrak występuje na owłosionej skórze głowy, może przypominać grzybicę.

W przypadku małych zmian lekarz najczęściej przepisuje maść ichtiolową. Sam ichtiol to substancja o ciemnobrunatnym zabarwieniu, która ma właściwości ściągające i przeciwzapalne. Dermatolodzy przepisują również środki o działaniu odkażającym. Do innych metod należy nacinanie i usuwanie czopa martwiczego.

Jako że czyrak gromadny zwykle nie jest małą zmianą, konieczne jest stosowanie antybiotyków – zazwyczaj zaleca się przyjmowanie doustnie penicyliny i cefalosporyny. Ważne jest również, aby samodzielnie nie wyciskać zmiany, ponieważ może to spowodować rozwój bakterii i zwiększyć szansę na ponowne pojawienie się czyraka.

Oprócz wymienionych wyżej środków, lekarze przepisują również często preparaty wzmacniające układ immunologiczny, ponieważ obniżona odporność w ogromnym stopniu wpływa na ewentualny nawrót choroby. Bardzo ważne jest również przestrzeganie podstawowych zasad higieny. Przed i po kontakcie ze skórą należy myć ręce płynem antybakteryjnym. Kiedy ropień oczyści się, należy zdezynfekować go odpowiednim preparatem, a następnie zaaplikować na niego maść z antybiotykiem. Warto też pamiętać, aby odzież, pościel, ręczniki, narzuty i inne materiały prać po kontakcie z czyrakiem – najlepiej w gorącej wodzie.

Powikłania po czyraku gromadnym

Powikłania w przypadku czyraka gromadnego zdarzają się rzadko, jednak nie można ich wykluczyć. Jeśli bakterie gronkowca złocistego przedostaną się ze zmienionego chorobowo obszaru do krwiobiegu, mogą wywołać sepsę, która oznacza bezpośrednie zagrożenie dla życia. Co więcej, jeśli pojawia się on na twarzy, może przedostać się do wnętrza czaszki, a tym samym wywołać powikłania neurologiczne. Jeśli dotrze z kolei do narządów wewnętrznych, może spowodować m.in. zapalenie płuc, zapalenie szpiku, zapalenie wsierdzia oraz inne, groźne schorzenia. Gronkowiec wytwarza też egzotoksyny, które mogą prowadzić do zatruć pokarmowych lub wyraźnie je zaostrzać.

Czy czyrak to rak?

Czyrak nie jest nowotworem, choć zdarza się, że również i on jest groźny dla naszego zdrowia. Kiedy tak się dzieje? Przede wszystkim wtedy, gdy pojawia się na twarzy, a zwłaszcza w okolicach oczu, skroni, jak również i warg. Kiedy dochodzi do zainfekowania znajdujących się obok mieszków włosowych, choroba może trwać nawet latami. W przypadku pojawienia się czyraka gromadnego na twarzy, jego rozprzestrzenianie się może doprowadzić do zapalenia żył i opon mózgowych, a także – do zakażenia zatok.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513141/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554459/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3785916/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6513076/
5. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32119346/