DDA – objawy syndromu, leczenie, terapia

DDA lub dorosłe dziecko alkoholika to termin, który jest czasami używany do opisania osoby dorastającej w otoczeniu, w którym nadużywano alkoholu. Tym skrótem określa się też grupy wsparcia dla osób z takich domów.

Co to DDA?

Mianem DDA określa się zespół problemów, z którymi zmagają się dorosłe dzieci alkoholików. Mieszkając z rodzicem, który nadużywa alkoholu, członkowie rodziny mogą próbować zachowywać się jak normalna rodzina, próbując ukryć problem i utrzymać status quo pomimo destrukcyjnego zachowania, które może być bardzo obciążające emocjonalnie i nieprzewidywalne. Skutkuje to ogromnymi kosztami dla rodziny – finansowymi, społecznymi i psychologicznymi.

Dzieci z rodzin alkoholowych mogą reagować na swoje chaotyczne otoczenie, tłumiąc normalne i naturalne uczucia smutku, zagubienia i złości. Te uczucia często powracają w późniejszym życiu.

Gdy w domu występuje napięta atmosfera, może to skutkować rozwojem lękowych i ambiwalentnych wzorców przywiązania u dzieci. Komunikacja z innymi poza domem może być ograniczona w celu ukrycia rodzinnych tajemnic, co hamuje rozwój umiejętności społecznych i komunikacyjnych. Piętno i wstyd, których doświadczają członkowie rodziny, mogą również uniemożliwić dostęp do pomocy i wsparcia.

Dzieci rodziców, którzy nadużywają alkoholu, często muszą dorosnąć zbyt szybko i mogą przyjąć na siebie obowiązki dorosłych. Odnotowano, że:

• 14 proc. osób, które jako dzieci doświadczyli nadużywania alkoholu przez rodziców, czuło strach przebywając w rodzinie;
• 14 proc. często było świadkami konfliktów między rodzicami;
• 11 proc. stwierdziło, że często musieli brać odpowiedzialność za rodzeństwo z powodu picia przez rodziców.

Te wszystkie przeżycia odbijają się na dorosłym życiu, powodując syndrom DDA.

Objawy syndromu DDA w dorosłym życiu

Kluczowe obszary rozwoju, na które często wpływa syndrom DDA to: przywiązanie, samoregulacja i reakcje na stres.

Osoby z rodzin alkoholowych często musiały tłumić uczucia smutku, złości i strachu, aby przeżyć. Te emocje mogą pojawić się w późniejszym życiu. Badania sugerują, że dorośli, którzy dorastali z rodzicami nadużywającymi alkoholu, często nie mieli zaspokajanych potrzeb emocjonalnych jako dzieci. W związku z tym w wieku dorosłym mogą mieć tendencję do wycofywania się i izolowania lub konkurowania o wszelką dostępną miłość i uwagę, aby zrekompensować brak uczucia w dzieciństwie.

Mogą także wystąpić trudności z zachowaniem uczciwości wobec siebie, ponieważ większość życia osoby z syndromem DDA spędziły ukrywając prawdę przed sobą, rodziną i innymi osobami. Relacje romantyczne często są dla takich osób problematyczne, ponieważ nie są one przyzwyczajone do takiego poziomu zależności, co może prowadzić do lęku przed odrzuceniem. Inne międzyludzkie relacje często są również trudne dla osób z DDA, ponieważ mogą mieć trudności z zaufaniem innym.

Często takie osoby nie mają psychologicznych i emocjonalnych narzędzi niezbędnych do radzenia sobie z negatywnymi emocjami; mogą żyć z wyuczonym poczuciem bezradności i bezsilności, a co za tym idzie, są bardziej skłonni paść ofiarą swojego otoczenia.

Osoby z rodzin alkoholowych są także trzy lub cztery razy bardziej narażone na uzależnienie od alkoholu.

DDA a związki

Brak pozytywnych relacji w kluczowym dla rozwoju okresie życia może znacząco wpłynąć na zdolność nawiązywania zdrowych relacji w późniejszym okresie życia. Dorośli, którzy dorastali z nadużywaniem alkoholu przez rodziców, mogą mieć problem, aby dostrzegać pozytywne/negatywne cechy u innych ludzi, a przez to mogą mieć skłonność do tworzenia niezdrowych lub toksycznych związków.

Wielu gubi się w relacjach z innymi. Osoby z syndromem DDA czasem pociągają alkoholicy lub inne kompulsywne osobowości – takie jak pracoholicy. Często dorosłe dzieci alkoholików zadurzają się w osobach niedostępnych emocjonalnie.
Zdarza się, że DDA lubią być „ratownikami” i nawiązują relacje z osobami, które potrzebują ich pomocy, do tego stopnia, że zaniedbują własne potrzeby. Dzieje się tak, ponieważ koncentrują się na potrzebach kogoś innego, aby nie musieć badań własnych problemów.

Dorosłe dzieci alkoholików boją się intymności, ponieważ czują, że powoduje ona utratę kontroli. Mają trudności z wyrażaniem swoich potrzeb, a co za tym idzie, problemy z seksualnością i powtarzają negatywne wzorce relacji.

Oczywiście, nie każda osoba z DDA posiada wszystkie typowe cechy powiązane z tym syndromem. Zdarza się, że dorosłe dziecko alkoholika nie ma problemów z nawiązywaniem zdrowych relacji koleżeńskich czy romantycznych.

Jak sobie radzić będąc DDA?

Widzenie siebie w którymkolwiek z powyższych opisów nie powinno być powodem do niepokoju. Identyfikacja problemów to pierwszy krok do ich rozwiązania.

Dorośli, którzy dorastali w otoczeniu alkoholu, choć często nie są tego świadomi, mają pewne mocne strony i umiejętności, które nabyli, aby przetrwać przeciwności w dzieciństwie. Często są bardzo adaptacyjni, zaradni i mają wszelkie szanse na wyzdrowienie z wszelkich niekorzystnych wzorców zachowań, których mogli się nauczyć.

DDA – leczenie

Terapia jest skutecznym sposobem mówienia o bólu i żalu oraz radzenia sobie z nimi. Jest to również bardzo skuteczny sposób leczenia depresji i lęku – dwóch schorzeń, które są powszechnie doświadczane przez DDA. Rozmowa ze specjalistą zapewnić możliwość poznania natury uzależnienia i głębszego zrozumienia swojego dzieciństwa. Ogólnie terapia może pomóc zmniejszyć wstyd, poprawić poczucie własnej wartości i zapewnić narzędzia do zdrowszych relacji.

Spotkania grup DDA mogą być również pomocne dla dorosłych, którzy dorastali z nadużywaniem alkoholu przez rodziców, ponieważ stanowią okazję do podzielenia się swoimi zmaganiami z ludźmi, którzy rozumieją, i nauczą się mechanizmów radzenia sobie od osób w podobnej sytuacji.

Jaki rodzaj terapii indywidualnej dla DDA?

Terapie psychodynamiczne są uznawane za najskuteczniejszy sposób radzenia sobie ze stresem emocjonalnym. Ten rodzaj terapii pozwala najpierw zbadać obecne trudności, a następnie odkryć przeszłą historię, łącząc przeszłość pacjenta z teraźniejszością, aby umożliwić zrozumienie trudności z dzieciństwa i ich wpływu na dorosłe życie. W czasie terapii psychodynamicznej DDA może nauczyć się kwestionować zinternalizowane przekonania i mechanizmy obronne, których dana osoba musiała używać, aby przetrwać. Terapia psychodynamiczna pozwala także nauczyć się nowych umiejętności, które pomagają regulować stres i tworzyć zdrowe związki z innymi ludźmi.

Termin Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) ma charakter teoretyczny, nie figuruje jako oddzielna jednostka chorobowa czy samoistne zaburzenie osobowości. Jest to raczej pojęcie używane przez terapeutów, osoby z rodzin alkoholowych oraz w ruchu samopomocowy.

Źródła:

1. Dickson, D. H., Kelly, I. W.: The 'Barnum Effect’ in Personality Assessment: A Review of the Literature., Psychological Reports, 1985, 57, 367-382;
2. The Adult Children of Alcoholics movement: Help for the unseen victims of alcoholism. By: Carney, T.F., Guidance & Counseling, 08315493, May91, Vol. 6, Issue 5
3. Woititz’s doctoral dissertation was on The Self Esteem of Children of Alcoholics. Dr. Janet Geringer Woititz obtained her Doctorate in Education from Rutgers University.
4. Jim Crogan, `I thought I left it all behind me when I left my parents’ house. But I was wrong.’ Children of Alcoholics Put Painful Pasts Behind Them; Los Angeles Times; November 21, 1985.