Defibrylacja. Na czym polega i kiedy jest stosowana?
Defibrylacja serca to element resuscytacji krążeniowo-oddechowej, czyli czynności podjętych w celu ratowania poszkodowanego, u którego doszło do zatrzymania akcji serca. Jak brzmi definicja defibrylacji? Ilu dżuli potrzeba do defibrylacji dorosłych, a ile do defibrylacji dziecka?
Defibrylacja. Co to?
Defibrylacja to zabieg medyczny wykonywany w ramach resuscytacji krążeniowo-oddechowej przy zatrzymaniu krążenia, które spowodowane jest określonymi zaburzeniami rytmu serca. W jej przebiegu na serce działają wyładowania elektryczne, które tłumią nieprawidłowe impulsy, pozwalając odzyskać mięśniowi sercowemu właściwy rytm. Sprzęt wykorzystywany przy omawianej procedurze to defibrylator.
Kiedy stosuje się defibrylację?
Defibrylację stosuje się przy nagłym zatrzymaniu krążenia, czyli ustaniu pracy mięśnia sercowego. Zaburzenia rytmu serca, które „nadają się” do regulowania za pomocą defibrylatora to rytm do defibrylacji – jest nim migotanie komór i częstoskurcz komorowy bez tętna.
Rytm nie do defibrylacji to zatrzymanie pracy serca, którego nie da się „skorygować”. Należą do niego aktywność elektryczna bez tętna oraz asystolia – często przedstawiana na filmach sytuacja, gdy obraz EKG pokazuje prostą, ciągłą linię. W przypadku innych arytmii serca (np. migotania przedsionków) stosuje się kardiowersję lub stymulację.
Choć kobiety w badaniach naukowych dotyczących serca i układu krążenia stanowią zwykle mniejszość, bo średnio 1/3 – skąd mogą brać się nieścisłości dotyczące charakterystyki różnych chorób – to wiadomo bezdyskusyjnie, że kobiety podlegają działaniu innych hormonów. Gospodarkę hormonalną uważa się za czynnik, który jest w największym stopniu odpowiedzialny za odrębność chorowania kobiet w stosunku do mężczyzn. Co prawda, trudno zdefiniować, kiedy rozpoczyna się starzenie, wiemy natomiast, że kobiecy cykl hormonalny zmienia się w ciągu życia – co ma związek zarówno z procesami rozwojowymi, jak i degeneracyjnymi.
Defibrylator manualny a automatyczny
Defibrylator manualny to sprzęt do defibrylacji stosowany w szpitalach i karetkach pogotowia. Wyposażony jest w „łyżki”, które przykłada się do klatki piersiowej oraz monitor pokazujący akcję serca. Prostszym w obsłudze urządzeniem jest AED – automatyczny defibrylator zewnętrzny stworzony z myślą o osobach bez kwalifikacji medycznych. Składa się z jednorazowych elektrod, które przykleja się do klatki piersiowej. Taki sprzęt można znaleźć w miejscach, gdzie przebywa znaczna liczba ludzi – na dworcach, lotniskach, w urzędach, centrach handlowych czy szkołach.
Jak wykonać defibrylację AED krok po kroku
- Zerwij folię zabezpieczającą i przyłóż elektrody do nagiej skóry poszkodowanego – pod sercem, na lewym boku oraz pod prawym obojczykiem. Do niektórych defibrylatorów dołączona jest maszynka do golenia – gęste owłosienie na klatce piersiowej należy zgolić przed przypięciem elektrod.
- Po włączeniu urządzenia należy stosować się do jego głosowych lub graficznych instrukcji. AED automatycznie dokona analizy rytmu serca i poinformuje, czy zastosowanie impulsu elektrycznego jest potrzebne. Jeśli tak, wciśnij przycisk „defibrylacja” i dalej postępuj zgodnie z komunikatami.
Co warto wiedzieć o defibrylacji?
Wyładowania podczas defibrylacji mają energię 360 dżuli (defibrylatory jednofazowe) oraz 150-200 dżuli (defibrylatory dwufazowe) i taką moc stosuje się u dorosłych. U dzieci zaleca się 4 dżule na 1 kg ciała, które można maksymalnie zwiększyć do 8 J/kg. Przy defibrylacji dzieci o masie do 25 kg należy zastosować elektrody pediatryczne. Nie zaleca się stosowania AED u dzieci poniżej 1. roku życia.
Mamy trzy podstawowe nieinwazyjne badania serca. Przede wszystkim EKG, które pozwala wykryć ewentualne zaburzenia rytmu i przewodzenia oraz niedokrwienie. Następnie wykonuje się EKG w trakcie wysiłku; jest to tzw. próba wysiłkowa, która pokazuje, jak zachowuje się serce w czasie aktywności, czy występuje niedotlenienie, jakie jest ciśnienie krwi itp. To badanie pokazuje też, jaką mamy formę fizyczną, jak jesteśmy wytrenowani. EKG wysiłkowe często mobilizuje pacjentki do ruchu. [...] Do tego dochodzi echokardiografia serca (USG); sprawdzamy wtedy, jak serce jest zbudowane, czy występują jakieś odrębności w funkcjonowaniu zastawek serca, kurczliwości mięśnia itd. Robimy też badania z krwi, które pozwalają sprawdzić m.in. czy występuje anemia, czy jest proces zapalny, jaka jest funkcja tarczycy, wątroby, trzustki i nerek, czy nie dochodzi do niedotlenienia serca, gdy z uszkodzonych komórek wydostają się do krwi charakterystyczne cząsteczki – troponiny. W badaniach krwi widać to wszystko bardzo wyraźnie.
Dlaczego defibrylacja jest ważna?
Nagłe zatrzymanie krążenia jest główną przyczyną śmierci w Europie – jest nim spowodowane ponad 60% zgonów dorosłych w przebiegu choroby niedokrwiennej serca. Użycie AED w ciągu 3-5. minut od wystąpienia nagłego zatrzymania krążenia, przed przybyciem pracowników medycznych, zwiększa szanse na przeżycie poszkodowanego o 49-75%. Szacuje się, że wzrost podjętych resuscytacji krążeniowo-oddechowych uratowałby 100 000 ludzi rocznie.
O ekspertce:
Dobromiła Dzwonkowska jest kardiolożką, specjalistką chorób wewnętrznych, obecnie koordynatorką Oddziału Kardiologii Szpitala Medicover w Warszawie.
Bibliografia:
- Farbicka P., Pietrasiak A., Łoś J., Bernaciak E., Automatyczny defibrylator zewnętrzny – istotne ogniwo łańcucha przeżycia, Edukacja – Zdrowie – Społeczeństwo. Zeszyty naukowe PWZS w Koszalinie 2019, nr 1, 120-129.
- Kmiotczyk W., Elektroterapia w resuscytacji-wytyczne, Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna 2009, 15(3): 248-249.
- Łangowski K., Wczesna defibrylacja, podstawowa resuscytacja oraz używanie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych (AED) – z uwzględnieniem specyfiki budynków szkół i instytucji badawczych, Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka 2016, (4): 25-29.
- Maciąg A., Zastosowanie automatycznych defibrylatorów zewnętrznych w przypadku nagłego zatrzymania krążenia, Folia Cardiologica 2006, t. 13, nr 13.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Picie 3 kaw dziennie może wspierać zdrowie serca. Tak mówią wyniki dużego badania
Naukowcy opracowali rozrusznik serca w zastrzyku. To rewolucja w kardiologii!
Lekarz pozwolił 13-latce wywiercić dziurę w głowie pacjenta. Media piszą o gigantycznym skandalu
Tragiczna śmierć wybitnej sportowczyni. W jej tchawicy odnaleziono kawałki pokarmu
się ten artykuł?
