Depresja w ciąży – jak sobie z nią radzić?

Szacuje się, że 10–20% kobiet ciężarnych zmaga się z depresją. Okres ciąży związany jest silnymi emocjami – zarówno tymi radosnymi, jak i negatywnymi. Wynikają one z obawy matek o zdrowie dziecka oraz zbliżający się poród. Jednak nie zawsze oznacza to depresję.

Depresja w ciąży może być spowodowana ciążą i zmianami, zwłaszcza hormonalnymi, w kobiecym organizmie. Może być również kolejnym epizodem choroby, która występowała już przed ciążą. Jest wiele czynników, które mogą wpłynąć na ujawnienie się depresji. Jest to kwestia bardzo indywidualna, dlatego trudno jest niekiedy odróżnić depresję od złego samopoczucia psychicznego w ciąży. Wbrew społecznemu przekonaniu, depresja jest poważną chorobą, której absolutnie nie należy ignorować.

Depresja w ciąży – objawy

Zmiany nastroju w ciąży wynikające z tzw. ,,burzy hormonów” są stanem fizjologicznym. Dlatego też zdiagnozowanie depresji jest w tym przypadku bardzo trudne. Objawy są zróżnicowane i uzależnione od etapu ciąży. W pierwszym trymestrze można zaobserwować rozdrażnienie, apatyczność i senność. W późniejszych trymestrach objawy zaczynają przybierać na sile. Kobieta zaniedbuje swój wygląd, a czasem nawet higienę osobistą. Nie wykazuje żadnego zainteresowania życiem codziennym i innymi ludźmi. Całymi dniami śpi, bądź nie śpi w ogóle. Czuje się zmęczona i przytłoczona ciążą. Bardzo często występuje u niej brak apetytu. Cały czas towarzyszy jej uczucie lęku i niepokoju. Z jednej strony martwi się o zdrowie dziecka, z drugiej jest przekonana, że nie nadaje się do roli matki. Uważa, że jej zły stan psychiczny, którego często nie rozumie, wynika z tego, iż będzie złą matką, przez co jeszcze bardziej pogłębia swoje złe samopoczucie.

Czasami zdarza się, iż kobieta zaczyna obwiniać dziecko za jej złe samopoczucie i postrzega je jako wroga, którego nie chce. Jednym z najcięższych objawów jest odizolowanie się od najbliższych. Cierpiąca na depresję najczęściej nikomu nie mówi o swoich obawach i złym samopoczuciu. Zamyka się w sobie, wstydzi się własnych uczuć i nie pozwala sobie pomóc.

Przyczyny depresji w ciąży

Przy zaburzeniu takim jak depresja w ciąży, przyczyny są bardzo zróżnicowane. Zalicza się do nich między innymi:

1. Ciąża z zaskoczenia. Zdarza się, że kobieta zachodzi w ciążę niespodziewanie, nie planując jej wcześniej. W zależności od sytuacji życiowej kobiety, pojawia się wówczas wiele emocji, również tych negatywnych, wywołanych zaskoczeniem oraz koniecznością zmiany stylu życia.
2. Niski status społeczno-ekonomiczny. Kobieta ciężarna, która nie ma stałej pracy bądź partnera ze stałą pracą, narażona jest na ciągły stres. Ze względu na brak zabezpieczenia finansowego martwi się, w jaki sposób utrzyma swoje dziecko. Długotrwały stres wywołuje falę negatywnych emocji, które mogą przekształcić się w depresję.
3. Występowanie depresji przed ciążą. Jeśli u kobiety występowały epizody depresji przed ciążą, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, iż ciąża wywoła kolejny taki epizod.
4. Złe relacje z najbliższymi, w szczególności z partnerem / ojcem dziecka.
5. Choroby przewlekłe.
6. Powikłania związane z ciążą.
7. Choroby psychiczne.

Leczenie depresji w ciąży

Stawianie diagnozy rozpoczyna się już podczas pierwszej wizyty u lekarza, podczas przeprowadzania wywiadu. Jeśli u ciężarnej zostanie zdiagnozowana depresja, bardzo ważne jest, aby zajmował się nią równocześnie ginekolog-położnik oraz psychiatra. Dzięki ich współpracy dobrane leczenie będzie najbezpieczniejsze zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Ważne jest również, aby w procesie leczenia brały udział osoby z najbliższego otoczenia kobiety cierpiącej na depresję w ciąży, które w razie konieczności szybko zareagują na pogorszenie jej stanu psychicznego.

Jak radzić sobie z depresją w ciąży? Do metod leczenia depresji u kobiet ciężarnych należą między innymi:

• podawanie leków przeciwdepresyjnych (mogą one być niebezpieczne dla rozwijającego się dziecka, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach, gdy zachodzi proces organogenezy),
• psychoterapia, prowadzona równolegle z leczeniem farmakologicznym,
• terapia elektrowstrząsami, obecnie przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, dlatego też metoda ta jest bezbolesna dla kobiety, a jej skuteczność jest bardzo wysoka, stosowana jest jednak wyłącznie w ciężkich przypadkach.