Czym jest dermatoskopia? Wskazania i koszty badania

Dermatoskopia to popularna, powszechna technika badania zmian skórnych. Tego rodzaju badanie stanowi zwykle pierwszy krok do zdiagnozowania groźnego nowotworu skóry – czerniaka. Jak przebiega dermatoskopia i ile trwa? Czym charakteryzuje się dermatoskopia cyfrowa? Czym różni się dermatoskopia od wideodermatoskopii? Czy można zrobić dermatoskopię na NFZ i ile kosztuje to badanie prywatnie? 

Co to jest dermatoskopia? 

Dermatoskopia (inaczej dermoskopia) to badanie zmian skórnych z wykorzystaniem urządzenia nazywanego dermatoskopem. Dermatoskop to swego rodzaju szkło powiększające z latarką, które umożliwia kilkunastokrotne powiększanie zmiany i jej podświetlanie.  

Dermatoskopia jest badaniem znanym od 100 lat – pojęcia „dermoskopia” użył w 1920 roku niemiecki dermatolog Johann Saphier, wykorzystując wówczas mikroskop dwuokularowy. Upowszechnienie dermatoskopii i wykorzystywanie jej także dzisiaj to rezultat tego, że jest to badanie proste, bezbolesne i nieinwazyjne – lekarz po prostu przygląda się skórze pacjenta przez specjalne urządzenie. 

Do czego służy dermatoskopia i kto ją wykonuje? 

Podstawowym celem dermatoskopii jest wykluczenie złośliwości zmian skórnych. W przypadku podejrzenia czerniaka lub innej zmiany nowotworowej lekarz wdraża dalszą procedurę diagnostyczną i leczenie. 

Dermatoskopia pozwala na zbadanie zmian skórnych takich jak: 

• znamiona; 
• brodawki; 
• zmiany rumieniowe; 
• przebarwienia skóry; 
• plamy soczewicowate; 
• zmiany w wyniku chorób pasożytniczych (np. świerzbu). 

Badanie powinna wykonywać osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje do postawienia poprawnej diagnozy. Jest to najczęściej lekarz dermatolog. 

Czy istnieją przeciwwskazania do wykonania dermatoskopii? 

Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonywania dermatoskopii. Badanie można wykonać u pacjenta w każdym wieku i w każdym stanie zdrowia, także u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Ta zaleta dermatoskopii sprawia, że jest ona najpowszechniej stosowaną techniką badania skóry. 

Dermatoskopia – jak wygląda badanie? 

Przed przystąpieniem do badania dermatoskopem lekarz przeprowadza dokładny wywiad z pacjentem, w trakcie którego pozyskuje informacje dotyczące:  

• przypadków wystąpienia czerniaka w rodzinie; 
• chorób przewlekłych; 
• korzystania z solarium, częstotliwość opalania się.  

Następnie lekarz przykłada dermatoskop do fragmentu skóry i przygląda się jej. Niektórzy specjaliści przed badaniem nakładają na skórę olejek immersyjny, który ma zwiększyć ostrość obrazu.  Dermatoskopia to bardzo krótkie badanie. W przypadku pojedynczej zmiany trwa jedynie kilka minut. W przypadku większej liczby zmian będzie trwało odpowiednio dłużej. 

Czym różni się dermatoskopia cyfrowa od zwykłej dermatoskopii? 

Najnowocześniejszą formą dermatoskopii jest dermatoskopia cyfrowa. Od „zwykłej” dermatoskopii różni się tym, że utrwalony cyfrowo obraz zmiany skórnej przeniesiony jest na ekran komputera. Dzięki temu możliwe jest oglądanie zmiany w powiększeniu stukrotnym, a nawet dwustukrotnym. Dla porównania dermatoskop umożliwia powiększenie jedynie dziesięciokrotne lub dwudziestokrotne. 

Do dermatoskopii cyfrowej zalicza się badanie fotodermatoskopem i wideodermatoskopem. Fotodermatoskop pozwala wykonać fotografię zmiany, a następnie po zgraniu na nośnik wielokrotnie analizować. Wideodermatoskopia jest jeszcze nowocześniejszą metodą dermatoskopii, ponieważ obraz skóry zostaje utrwalony na filmie. 

Dermatoskopia czy wideodermatoskopia? 

Podstawową zaletą wideodermatoskopii jest to, że pozwala oglądać skórę w znacznie większym powiększeniu niż dermatoskopia. Innym plusem jest możliwość zapisu obrazu z badania i porównania wyników badań w określonym przedziale czasu. Dzięki temu lekarz może twierdzić np. czy znamię nie złośliwieje. 

Wideodermatoskopia jest jednak trudniej dostępna, ponieważ niewiele placówek medycznych (zwłaszcza publicznych) dysponuje sprzętem do jej wykonania. Ponadto jej wykonanie zajmuje więcej czasu niż dermatoskopia. 

Kto powinien poddać się dermatoskopii? 

Osoby, które szczególnie powinny przyglądać się swoim pieprzykom i poddać badaniu dermatoskopem to pacjenci: 

• obciążeni genetycznie nowotworem skóry; 
• często wystawiający skórę na działanie promieni słonecznych – pracujące na otwartej przestrzeni, ale też regularnie korzystające z solarium; 
• o dużej liczbie znamion; 
• o jasnej karnacji. 

Profilaktycznie dermatoskopia polecana jest każdemu. Warto poddać się badaniu zwłaszcza po lecie lub gdy na ciele pojawiły się nowe znamiona.  

Dermatoskopię należy wykonać jak najpilniej, jeśli któryś pieprzyk wyraźnie się zmienił:  

• powiększył lub zmniejszył; 
• zmienił barwę; 
• nabrał nietypowego kształtu (poszarpane, nierówne brzegi);  
• krwawi; 
• swędzi. 

Ile kosztuje dermatoskopia? 

Cena za badanie dermatoskopem to zwykle 100-200 zł. Możliwa jest dermatoskopia na NFZ, jednak potrzebne jest skierowanie od lekarza pierwszego kontaktu. Wówczas trzeba się jeszcze zarejestrować na wizytę w przychodni dermatologicznej. 

Bibliografia: 

1. Krasowska D., Kupiec A., Kowalczyk I., & Gerkowicz M. K. Dermatoskopia–nowoczesna metoda diagnostyki chorób skóry, Medycyna XXI wieku, s. 39-47, http://ipkn.edu.pl/wp-content/uploads/2019/08/Medycyna-XXI-wieku.pdf#page=39, [dostęp 15. 09.2023].   
2. Rutkowski, P., & Wysocki, P. J. Czerniaki skóry. Onkologia w Praktyce Klinicznej-Edukacja 2017, 3(6), 267-285. 
3. Szymik–Kantorowicz S., Warzecha I., Wesołowska A., DERMATOSKOPIA – metoda diagnostyczna w gabinecie kosmetologa,  Medicina Internacia Revuo, 2012, 28 (112), 118-128.