Diatermia krótkofalowa (teraplus) – działanie i wskazania

Diatermia krótkofalowa to zabieg fizykoterapeutyczny wykorzystujący lecznicze właściwości ciepła. Wytwarzany w nim prąd wysokiej częstotliwości oraz pole magnetyczne znajdują zastosowanie w terapii chorób zwyrodnieniowych i reumatycznych, zapalenia stawów, bólów mięśniowych, a nawet zapalenia zatok. Na czym polega leczenie diatermią krótkotrwałą i jak często należy ją powtarzać, aby była skuteczna?

Diatermia krótkofalowa – co to jest?

Diatermia krótkofalowa (DKF), znana pod nazwą teraplus,  jest metodą fizykoterapeutyczną, która wywołuje w organizmie reakcje termiczne. Wykorzystuje się w niej prądy wysokiej częstotliwości oraz pole magnetyczne. Celem zabiegu  jest przegrzanie tkanek, a w konsekwencji poprawa ich ukrwienia i stymulacja procesów regeneracyjnych.

Istnieje kilka rodzajów prądów wysokiej częstotliwości. Jako pierwsze do leczenia wprowadzone zostały prądy Darsonvala w roku 1892. Natomiast początki samej diatermii sięgają roku 1908, kiedy to zaczęto stosować diatermię długofalową. Jednakże okazało się, iż metoda ta jest stosunkowo niebezpieczna, ponieważ prowadzi do nierównomiernego przegrzewania się tkanek. Obecnie znajduje zastosowanie w chirurgii.

Elektrody kondensatorowe i diatermię krótkofalową zaczęto używać w latach 30. XX wieku i do dziś wykorzystywane są w fizykoterapii, choć nie tak często jak inne metody elektrolecznicze. Współcześnie stosowane aparaty do diatermii krótkofalowej pracują w trybie ciągłym i impulsowym osiągając efekty termiczne i atermiczne.

Działanie diatermii krótkofalowej

Diatermia krótkofalowa prowadzi do powstania ciepła wewnątrz tkanek. Jest to tzw. ciepło endogenne, którego skutkiem jest rozszerzenie naczyń krwionośnych, wzrost ich przepuszczalności oraz poprawa ukrwienia i odżywienia tkanek. Przenikanie do przegrzanych tkanek leukocytów zwiększa odporność organizmu na infekcje bakteryjne i wirusowe. Ponadto w organizmie dochodzi do przyspieszenia przemiany materii oraz spadku pobudliwości nerwowo-mięśniowej.

Efektem zastosowania diatermii krótkofalowej jest zmniejszenie bólu i napięcia mięśni oraz stymulacja procesów kościotwórczych. Prądy te działają także przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Prowadzą do wchłaniania obrzęków i wysięków oraz osłabiania procesów zapalnych. Działanie diatermii krótkofalowej daje podobne efekty jak terapia ultradźwiękowa i laseroterapia niskoenergetyczna. W kosmetologii diatermię krótkofalową stosuje się w celu ujędrnienia i wygładzenia skóry. Zabiegi teraplus pomagają w zmniejszeniu blizn, rozstępów oraz cellulitu.

Jak przygotować się do zabiegu diatermii krótkofalowej?

Do zabiegu z użyciem prądów nie trzeba się specjalnie przygotowywać, ale należy pamiętać o kilku kwestiach. Przed zabiegiem pacjent musi zdjąć z ciała wszystkie metalowe elementy oraz założyć specjalne okulary chroniące oczy przed promieniowaniem. Skóra w miejscu zabiegowym powinna być sucha i czysta. Istotne jest, aby w czasie zabiegu nie poruszać się, ponieważ elektrody mogłyby się przesunąć i poparzyć skórę. Fizjoterapeuta może zadawać w czasie zabiegu pytania dotyczące odczuć pacjenta przy zastosowaniu wybranego natężenia prądu, dlatego ważna jest stała współpraca.

Diatermia krótkofalowa – dawki

Dawki prądu lub pola magnetycznego dostosowywane są do stanu klinicznego pacjenta oraz jego subiektywnych odczuć. Osoba poddawana zabiegowi może otrzymać:

• dawkę atermiczną – wynosi do 30 wat i jest nieodczuwalna,
• dawkę oligotermiczną – wynosi 30-60 wat, nieznacznie przekracza próg odczuwania ciepła,
• dawkę termiczną – wynosi 60-120 wat, odczuwana jest jako przyjemne ciepło,
• dawkę hipertermiczną – wynosi około 120 wat, odczuwana jest jako silne, lecz niebolesne wrażenie cieplne.

Zaleca się, aby w stanach ostrych i podostrych stosować dawki atermiczne lub oligotermiczne, natomiast w chorobach przewlekłych dawki termiczne i hipertermiczne.

Metodyka diatermii krótkofalowej

W diatermii krótkofalowej stosuje się metodę kondensatorową i indukcyjną. Diatermia kondensatorowa wykorzystuje działanie pola elektrycznego wielkiej częstotliwości. Na ciele pacjenta umieszcza się dwie elektrody (odpowiednio twarde, miękkie  lub specjalnego kształtu) o powierzchni większej niż okolica zabiegowa. Ten typ elektroterapii prowadzi do przegrzania tkanki tłuszczowej. W metodzie indukcyjnej na ciele umieszcza się elektrodę dyskową lub cewkę indukcyjną. Powstające pole magnetyczne wielkiej częstotliwości prowadzi do wydzielania ciepła w mięśniach.

Aparaty do diatermii pracujące w trybie ciągłym wywołują nasilony efekt cieplny, natomiast w przypadku zastosowania diatermii impulsowej, pomiędzy impulsami efekt cieplny zanika, dlatego pacjent może nie odczuwać ciepła. Zabieg trwa średnio 15-20 minut. Powinien być wykonywany codziennie lub co drugi dzień. W jednej serii można wykonać do 15 zabiegów, a powtórzenie terapii możliwe jest po jednym lub dwóch tygodniach przerwy. Cena jednego zabiegu wynosi około 15-30 zł.

Wskazania do diatermii krótkofalowej

Właściwości lecznicze diatermii krótkofalowej wykorzystywane są w takich dziedzinach medycyny jak: rehabilitacja, ortopedia, otolaryngologia, dermatologia, medycyna sportowa czy urologia. Zabiegi teraplus wykonywane są u osób z:

• chorobami zwyrodnieniowymi i reumatycznymi,
• nerwobólami i stanami zapalnymi nerwów,
• przewlekłym zapaleniem stawów,
• zapaleniem torebek ścięgnistych,
• zapaleniami okołostawowymi,
• mięśniobólami,
• stanami pourazowymi,
• odmrożeniami,
• stanami po zapaleniu opłucnej,
• zapaleniami pęcherza moczowego,
• przewlekłym zapaleniem zatok nosa, zapaleniem krtani, migdałków, ucha,
• przewlekłym nieżytem oskrzeli.

W stanach ostrych przeprowadzane zabiegi są krótsze i mniej intensywne niż w stanach podostrych i przewlekłych.

Przeciwwskazania do diatermii krótkofalowej

Terapii prądami nie można stosować u osób z rozrusznikiem serca oraz metalowymi elementami w ciele. Ponadto diatermia krótkofalowa przeciwwskazana jest w:

• zaburzeniach czucia,
• zaburzeniach krążenia obwodowego,
• chorobach nowotworowych,
• gruźlicy,
• ciąży,
• zakrzepowym zapaleniu żył.

Bibliografia:

1. Krzysztof Sokołowski, Agnieszka Maruszewska, Dorota Staniak, „Zastosowanie kliniczne prądów wielkiej częstotliwości, rozwój oraz przegląd stosowanych metod”, ZESZYTY NAUKOWE WSSP, TOM 17 – 2013.
2. Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
3. Aleksandra Bauer, Marek Wiecheć, Przewodnik metodyczny po wybranych zabiegach fizykalnych”, 2005.