Dieta Hashimoto. Poznaj najważniejsze zasady diety przeciwzapalnej

Choroba Hashimoto to schorzenie autoimmunologiczne, które przyczynia się do niszczenia gruczołu tarczowego i zaburzenia wydzielania hormonów. U osób chorych konieczne jest wprowadzenie suplementacji lewotyroksyną oraz zmiana nawyków żywieniowych. Czy wiesz, jak ułożyć swój jadłospis, aby skutecznie wspomóc leczenie? Zobacz, co jeść, a czego unikać w diecie Hashimoto.

Czym jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto (łac. thyroiditis Hashimoto) to przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy – schorzenie o podłożu autoimmunologicznym. Dochodzi w nim do nadmiernej produkcji przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) lub przeciwciał przeciwko tyreoglobulinie (anty-TG). Prowadzi to do niszczenia komórek pęcherzykowych tarczycy, czyli tzw. tyreocytów. 

Do rozwoju choroby przyczyniają się przede wszystkim czynniki genetyczne, w tym polimorfizmy w układzie zgodności tkankowej HLA oraz genie cytotoksycznego antygenu 4 limfocytów T. Pewną rolę odgrywają też czynniki środowiskowe, takie jak: infekcje wirusowe i bakteryjne, palenie papierosów, przyjmowanie niektórych leków oraz niedobór selenu i nadmiar jodu w diecie. Hashimoto często współwystępuje z celiakią, cukrzycą typu 1, stwardnieniem rozsianym i łuszczycą. Kobiety chorują aż 5-8 razy częściej niż mężczyźni. 

Dieta to ważny element terapii Hashimoto

Podstawą leczenia choroby Hashimoto jest stosowanie hormonu lewotyroksyny. Preparat musi być zażywany do końca życia, ponieważ tarczyca nie wytwarza już hormonów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomagająco w leczeniu warto wprowadzić odpowiednią dietę, dzięki której możesz zmniejszyć stan zapalny organizmu oraz złagodzić objawy choroby i tym samym wpłynąć na lepsze samopoczucie. 

Zmiany w stylu życia powinny obejmować też zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, zadbanie o wystarczająco dużo snu i unikanie stresu. W niedoczynności tarczycy obserwuje się zmniejszoną przemianę materii, dlatego żywienie jest również istotne w kontekście zapobiegania wystąpieniu nadwagi i otyłości. 

Jaką dietę stosować przy Hashimoto?

Nie ma jednej, uniwersalnej diety przeznaczonej dla osób z chorobą Hashimoto – jadłospis powinien być skomponowany indywidualnie zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia. Jeśli chorujesz na niedoczynność tarczycy, zwróć uwagę na kilka kwestii. Oto podstawowe zasady żywienia: 

• spożywaj 4-5 posiłków dziennie, 
• jeśli twoja masa ciała jest prawidłowa, stosuj dietę normokaloryczną. Przy nadwadze lub otyłości konieczne jest zmniejszenie kaloryczności diety o ok. 500-1000 kcal/dobę,
• udział węglowodanów w diecie powinien wynosić ok. 50% całkowitego dziennego zapotrzebowania. Wybieraj produkty z niskim i średnim indeksem glikemicznym. Postaw na pełnoziarniste produkty zbożowe, unikaj wyrobów cukierniczych, wysokosłodzonych dżemów i syropów owocowych,
• dostarczaj białko w ilości 10-15% całkowitej dziennej energii. Białko powinno pochodzić z produktów roślinnych i zwierzęcych. Najlepszym jego źródłem są chude mięsa, chude i tłuste ryby, mleko i przetwory mleczne oraz jaja. Wraz z białkiem dostarczasz do organizmu tyrozynę – aminokwas, który jest niezbędny do syntezy tyroksyny. Odpowiednia ilość tego składnika pomaga w zahamowaniu wypadania włosów – częstego objawu choroby Hashimoto,
• spożycie tłuszczów powinno wynosić 25-30% dziennego zapotrzebowania na energię. Źródłem przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych omega 3 są: ryby, orzechy, pestki oraz oleje roślinne (olej z orzechów włoskich, olej lniany),
• uwzględnij w diecie produkty zawierające błonnik pokarmowy. W jadłospisie umieść produkty pełnoziarniste, warzywa, owoce i orzechy, 
• zadbaj o odpowiednią ilość minerałów w diecie. Kluczowe znaczenie ma żelazo, jod, cynk i selen. Niedobór jodu może prowadzić do powstania wola, a brak żelaza powoduje zmniejszenie syntezy hormonów tarczycy i powiększenie tarczycy. Niedostateczna ilość cynku wywołuje spadek stężenia hormonów T3 i T4 oraz zmniejszenie przemiany materii. Niedobór selenu w diecie hamuje aktywność tarczycy poprzez obniżenie stężenia peroksydazy glutationowej i reduktazy tioredoksyny. W jakich produktach znajdziesz wymienione składniki mineralne? Jod obecny jest w rybach, serze żółtym, żółtkach jaj i kefirze. Bogatym źródłem żelaza są wątróbka i podroby. Cynk dostarczysz, jedząc otręby pszenne, owoce morza, pestki dyni. Najwięcej selenu jest w orzechach brazylijskich, orzechach laskowych, żółtkach jaj,
• zwiększ spożycie produktów bogatych w witaminy: antyoksydanty (witamina A, C, E), witaminę D i witaminy z grupy B. Włącz do jadłospisu warzywa i owoce (marchew, paprykę, owoce jagodowe), oleje roślinne, orzechy i pestki, ryby. 

Dieta bezglutenowa i bezlaktozowa a Hashimoto 

Wiele osób zastanawia się, czy przy Hashimoto wskazana jest dieta bezglutenowa. Otóż nie zaobserwowano korzystnego wpływu eliminacji glutenu z diety u osób z niedoczynnością tarczycy. Badania wykazały jedynie, że pozytywne działanie diety bezglutenowej występuje u osób, u których współistnieje choroba Hashimoto i celiakia. Podobne wnioski dotyczą diety bezlaktozowej. Warto wprowadzić ją tylko w sytuacji, gdy ma się zdiagnozowaną nietolerancję laktozy.

Produkty przeciwwskazane w Hashimoto

Przy Hashimoto powinnaś unikać spożywania produktów zawierających goitrogeny. Substancje wolotwórcze wiążą jod i upośledzają produkcję hormonów tarczycy. Najwięcej goitrogenów znajduje się w: 

• roślinach strączkowych, a w szczególności w soi, 
• kapuście,
• brukselce,
• jarmużu,
• brokułach,
• kalafiorze,
• kalarepie,
• rzepie,
• brukwi,
• orzeszkach ziemnych, 
• zielonej herbacie. 

Wspomniane produkty nie są całkowicie zakazane, ale należy ograniczyć ich ilość w diecie, szczególnie gdy spożywane są w formie surowej. Zawartość goitrogenów w żywności maleje o ok. 30%, gdy zostaną one poddane obróbce termicznej. Ponadto dobrze jest unikać wszelkich produktów wysokoprzetworzonych, takich jak chipsy, ciastka, paluszki, krakersy, produkty typu fast food. Warto też wyeliminować z diety słodkie napoje gazowane. 

Bibliografia: 

1. Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto — aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, vol. 11, no. 1, 1-6. 
2. Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, tom 8, nr 4, 155-160. 
3. Tąpolska M., Szłapka S., Spałek M., Owecki M., Etiopatogeneza i epidemiologia autoimmunizacyjnego zapalenia tarczycy typu hashimoto, POSTĘPY BIOLOGII KOMÓRKI, 2019, TOM 46 NR 3 (255-264).