Diureza – co to takiego i jaka jest norma? Czym różni się diureza osmotyczna od godzinowej?

Słowo diureza odnosi się do procesu wydzielania moczu. Chociaż dochodzi do niego w nerkach, to jest regulowany przez układ hormonalny, krwionośny i nerwowy. Jakie są rodzaje diurezy?  Jakie są normy dla diurezy?   

Diureza – co to jest?  

Diureza to pojęcie medyczne. Prawidłowość procesu diurezy ocenia się na podstawie pomiarów objętości moczu, który został wydalony w określonym limicie czasowym. Właśnie dlatego można mówić o diurezie godzinowej lub dobowej. Przy pomiarze diurezy uwzględnia się ilość wypitych płynów. Czasami, aby pomiar był dokładniejszy konieczne jest wprowadzenie cewnika do pęcherza. Diureza pozwala wykryć niewydolność nerek. 

Diureza osmotyczna – co to takiego? 

To wydalanie dużych ilości moczu spowodowane przez występowanie w nim substancji osmotycznie czynnych, które nie podlegają resorpcji kanalikowej. Jednym z takich składników jest glukoza. Wielomocz to jeden z wielu objawów cukrzycy. Diureza osmotyczna u osób zdrowych, które przyjmują duże ilości płynów, jest normalnym procesem fizjologicznym. Jednak może ona również świadczyć o różnego rodzaju zaburzeniach. Możemy wśród nich wymienić na przykład:  

• zmniejszone wydzielanie ADH (hormonu antydiuretycznego), 
• ograniczeniem wrażliwości na wazopresynę (nefrogenna moczówka prosta). 

Jaka jest i czym jest diureza godzinowa? 

Diureza godzinowa polega na ocenie procesu wydalania moczu w ciągu godziny. Należy przy tym uwzględnić ilość przyjętych płynów przez daną osobę. Norma dla diurezy godzinowej wynosi 0,5–1 ml/kg m.c./godz.  

Diureza – norma. Jaka jest prawidłowa diureza? 

Aby określić, czy diureza jest prawidłowa należy wykonać proste badanie. Polega ono na pomiarze ilości wydalanego moczu w ciągu określonego czasu, na przykład godziny lub doby. Konieczne jest wzięcie pod uwagę ilości przyjmowanych przez badaną osobę płynów. Badanie pomaga między innymi w diagnostyce chorób układu moczowego.  

U ponad 1/3 pacjentów poddawanych operacjom kardiochirurgicznym i u chorych hospitalizowanych ze względu na ostrą niewydolność serca może dojść do zaburzenia funkcjonowania nerek w różnym stopniu.  

Nieprawidłowa diureza może wynikać na przykład z uszkodzenia nerek po operacji kardiochirurgicznej. Przy podejrzeniu uszkodzenia nerek należy zbadać nie tylko diurezę godzinową, czy dobową oraz poziom kreatyniny w osoczu, ale również określić biomarkery. Możemy wśród nich wymienić cystatynę C, lipokalinę związaną z żelatynazą neutrofilów (ang. Neutrophil Gelatinase-associated Lipocalin – NGAL), interleukinę 18 (IL-18) oraz cząsteczkę uszkodzenia nerek (ang. Kidney Injury Molekule-1 – KIM-1).  

Minimalna prawidłowa diureza u osób zdrowych wynosi 500 ml. Gdy się zmniejszy, to oznacza objaw chorobowy i jest wskazaniem do jak najszybszej diagnostyki. Zmniejszenie ilości wydalanego moczu dzieli się na skąpomocz (oligurię) oraz anurię (bezmocz). W tym pierwszym przypadku dobowe oddawanie moczu jest mniejsze niż 400 do 500 ml. Natomiast przy bezmoczu diureza dobowa wynosi poniżej 100 ml. Ograniczenie wydzielania moczu może być spowodowane chorobami nerek, a nawet ich uszkodzeniem. 

Prawidłowa diureza godzinowa u dzieci  

• 1-2 doba – 30-60 ml; 
• 3-10 doba – 100 – 300 ml; 
• 11-30 doba – 150 – 350 ml; 
• niemowlę – 250-500 ml; 

• 1-3 rok życia – 500 – 600 ml; 
• 4-5 rok życia – 600 – 700 ml; 
• 6-8 rok życia 650 – 1000 ml; 
• 9-14 rok życia – 800 – 1400 ml. 

Czym jest diureza wodna? 

Diureza wodna to wydalanie dużych ilości hipotonicznego moczu spowodowane zbyt dużym obciążeniem organizmu wodą. Ilość wody reabsorbowana w bliższych częściach nefronu jest w normie.  

Diureza forsowana – na czym polega? 

To inaczej wielomocz wymuszony lub diureza wymuszona. Może do niego dochodzić na przykład w przypadku osób, które przyjęły substancję toksyczną. Wtedy przyspieszone wydzielanie moczu pomaga usunąć ją z organizmu. To wczesne postępowanie ratunkowe przy ostrych zatruciach. Do diurezy forsowanej wykorzystuje się na przykład salicylany, czy fenobarbital. 

Bibliografia: 

1. Agnieszka Kapała, Ciśnienie tętnicze i diureza u pacjentów we wczesnym okresie po przeszczepie nerki, Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2009; 1: 33-40.  https://www.termedia.pl/Cisnienie-tetnicze-i-diureza-u-pacjentow-we-wczesnym-okresie-po-przeszczepie-nerki,50,12250,1,0.html Data dostępu: 09.06.2022. 

1. Jander, Sławomir, et al. „Ostre uszkodzenie nerek związane z zabiegami kardiochirurgicznymi–współczesne spojrzenie na problem.” Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 4 (2011): 457-461. https://www.termedia.pl/Cardiac-surgery-associated-acute-kidney-injury-a-contemporary-approach-to-the-problem,40,17988,0,1.html Data dostępu: 09.06.2022.