Ból kości ogonowej – przyczyny i metody leczenia dolegliwości

Ból kości ogonowej to nieprzyjemna dolegliwość, wymagająca długotrwałego leczenia, która najczęściej doskwiera podczas zmiany pozycji ciała, np. w trakcie siadania i wstawania. Jakie są przyczyny tego, że kość ogonowa boli i jakie są sposoby, żeby sobie z tym poradzić?

Boląca kość ogonowa może mieć różnorodne przyczyny, charakter miejscowy lub promieniujący do jamy brzusznej, kręgosłupa czy narządów miednicy. Dolegliwości często obserwuje się w towarzystwie dodatkowych symptomów, takich jak tkliwość czy ograniczenia ruchomości dolnego odcinka pleców. Ból kości ogonowej może obciążyć nagle lub rozwijać się przewlekle u pacjentów bez względu na wiek.

Kość ogonowa

Kość ogonowa, zwana inaczej guziczną, stanowi końcowy odcinek kręgosłupa, powstały z pięciu kręgów zrośniętych ze sobą, tzw. kręgów rzekomych. Kość ogonowa nie spełnia żadnych funkcji motorycznych tożsamych z kręgosłupem, takich jak dźwiganie ciężaru ciała. Mimo to może stanowić źródło dolegliwości bólowych w przebiegu chorób przewlekłych bądź ulegać urazom mechanicznym i objawiać się szeregiem dolegliwości i objawów wpływających na jakość codziennego funkcjonowania organizmu.

Ból kości ogonowej – przyczyny

Najczęściej kość ogonowa boli po bezpośrednim urazie, np. złamaniu czy stłuczeniu w wyniku upadku z wysokości lub poślizgnięcia się. Wówczas ból kości ogonowej obecny jest przez cały okres rekonwalescencji i ma tendencję do nasilania się podczas obciążania dolnego odcinka kręgosłupa, np. w trakcie siadania i wstawania czy przewracania się podczas leżenia. Jego natężenie może rosnąć podczas długiego przebywania w statycznej pozycji, np. siedzenia czy stania. 

Ból w kości ogonowej często pojawia się w przebiegu stanów zapalnych czy zmian chorobowych powstających w jej okolicy, takich jak ropnie, torbiele, nowotwory kości. Z kolei ból kości ogonowej promieniujący do pośladka obserwowany jest często w wyniku zaawansowanego stadium rozwoju żylaków odbytu, tzw. hemoroidów. Wówczas poza bólem kości ogonowej dokuczają również objawy towarzyszące – uczucie pieczenia i świąd okolicy odbytu oraz trudności z oddawaniem stolca i komfortowym wypoczynkiem w pozycji siedzącej. 

Ból kości ogonowej w ciąży i po porodzie

Ból kości ogonowej pojawia się również podczas ciąży, szczególnie w III trymestrze, kiedy rosnący brzuch zmienia stopień przodopochylenia miednicy i zwiększa lordozę lędźwiową, a ból z przeciążenia kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego może promieniować do odcinka guzicznego. Ponadto, ból kości ogonowej w ciąży związany jest z powiększeniem rozmiaru macicy i uciskiem struktur nerwowych okolic miednicy. Boląca kość ogonowa w ciąży utrudnia lokomocję, odpoczynek, a nawet współżycie seksualne, pojawia się również podczas wypróżniania.

Z kolei ból w okolicy kości ogonowej po porodzie może wynikać z długiej lub utrudnionej akcji porodowej oraz połogu, nagłych zmian anatomicznych w obszarze układu wydalniczego i moczowo-płciowego, których struktury uwięzione do tej pory przez rosnące dziecko, wracają do naturalnej sprężystości i ułożenia w jamie brzusznej i miednicy.

Od czego może boleć kość ogonowa – inne przyczyny

Gdy kość ogonowa boli, często jest to sygnał o problemach natury ginekologicznej. Boląca kość ogonowa pojawia się w przebiegu endometriozy, czyli gruczolistości zewnętrznej, chorobie polegającej na obecności błony śluzowej macicy poza macicą. Ból kości ogonowej przy siadaniu i wstawaniu to charakterystyczny objaw dla siedzącego trybu życia, osłabiającego głębokie struktury mięśniowo-więzadłowe stabilizujące kręgosłup, które w wyniku podejmowania pracy manifestują swoją niewydolność silnym bólem w okolicy kości ogonowej. Co więcej, tego typu bierność ruchowa może być przyczyną nawykowego ustawienia poziomo kości krzyżowej, która nasila dolegliwości bólowe odcinka ogonowego. 

Silny ból kości ogonowej występuje również w przebiegu chorób kręgosłupa na tle zwyrodnieniowym, które są przyczyną zespołów bólowych wynikających z podrażnienia struktur nerwowych rdzenia kręgowego, szczególnie w odcinku krzyżowym. Ból kości ogonowej spowodowany jest także przewlekłymi zaparciami i wadami postawy.

Ból kości ogonowej – diagnostyka

Ponieważ przyczyn bólu kości guzicznej może być wiele, klucz do sukcesku w leczeniu chorób kości guzicznej to trafna diagnoza. Chociaż kość ogonowa rzadko jest atakowana przez reumatyzm i zwyrodnienie kości, nie możemy z góry tego wykluczyć. Aby określić, skąd bierze się ból okolic kości ogonowej, konieczne może być wykonanie tzw. profilu kości. To badanie krwi pod kątem określonych składników, takich jak magnez czy fosfor. Oferowane ono jest przez większość placówek, a w określonych przypadkach refundowane przez NFZ. Ból kości ogonowej nie powinien być bagatelizowany! Pamiętaj. Jeśli maść na ból kości ogonowej nie pomaga, koniecznie udaj się do lekarza.

Boląca kość ogonowa – leczenie 

Leczenie bólu kości ogonowej powinno rozpocząć się od konsultacji z lekarzem i ustalenia jego przyczyny, żeby postępowanie usprawniające mogło skoncentrować się na eliminacji źródła, czego skutkiem będzie ustąpienie dolegliwości bólowych i ograniczeń związanych z mobilnością. W przebiegu leczenia zachowawczego poleca się:

• farmakoterapię przeciwbólową i przeciwzapalną,
• ograniczenie aktywności ruchowej do czasu ustąpienia ostrej fazy bólu,
• dietę bogatą w błonnik oraz wysoki poziom nawodnienia organizmu w zaburzeniach pracy układu pokarmowego i moczowego,
• fizykoterapię przeciwbólową, np. elektroterapię, magnetoterapię, zimne okłady,
• masaże rozluźniające dolnego odcinka pleców,
• ćwiczenia ruchowe wzmacniające kręgosłup.