Dlaczego tlenek węgla jest tak niebezpieczny? Jakie są objawy zatrucia tlenkiem węgla i jak się przed nim uchronić?

Tlenek węgla to zdecydowanie jedna z najniebezpieczniejszych substancji, z jakimi możemy się zetknąć. Bardzo często możemy usłyszeć o nim w radiu czy telewizji w kontekście ostrzeżeń i porad. Czym zatem jest tlenek węgla? Co musimy o nim wiedzieć? Wszystkie przydatne informacje podajemy w dalszej części artykułu.

Tlenek węgla – czym jest?

Tlenek węgla to gaz, nieorganiczny związek chemiczny. Jest on obecny zarówno w naturze, jak i powstaje w wyniku  działalności człowieka (głównie podczas wysokotemperaturowych procesów, podczas których spalane są paliwa: węgiel, ropa). Powstaje on również przy spalaniu paliw przy niewystarczającej ilości tlenu (na przykład w piecykach bez odpowiedniej wentylacji). Tlenek węgla bardzo łatwo miesza się z powietrzem, przez co rozprowadza się po pomieszczeniach. Gaz ten jest pozbawiony koloru, zapachu oraz nie powoduje żadnych widocznych skutków. Dla ludzi jest on niemożliwy do zauważenia jakimkolwiek zmysłem.

Zatrucie tlenkiem węgla

Tlenek węgla pojawia się w dyskusji najczęściej w kontekście zatrucia. Rzeczywiście, jest to główny powód, dla którego jest on tak znany. Działanie “cichego zabójcy” polega na tym, iż przenika z płuc do krwi oraz wiąże się z cząsteczkami hemoglobiny — czerwonym barwnikiem krwi. W takiej sytuacji hemoglobina traci swoje właściwości przenoszenia tlenu do komórek. Tlenek węgla uszkadza w pierwszej kolejności narządy, które są najbardziej narażone na niedotlenienie oraz kwasicę metaboliczną. Są to narządy z układu sercowo – naczyniowego oraz nerwowego. Ciekawostką może być fakt, że bardziej szkodliwe jest długie oddziaływanie małych ilości tlenku węgla niż krótka ekspozycja na duże jego ilości.

Tlenek węgla – objawy zatrucia

Objawy zatrucia tlenkiem węgla, choć są zdefiniowane i mieszczą się w jednej grupie, mogą być różne dla poszczególnych osób. Najczęściej zatrucie objawia się niewydolnością danego narządu, który jest w najgorszej kondycji u danej osoby. Przede wszystkim jednak gaz wywiera największy wpływ na serce i mózg. Do objawów zatrucia tlenkiem węgla zaliczyć możemy zawroty i bóle głowy. Objaw ten odczuwa większość osób “zatrutych”. Część z nich w efekcie zatrucia popada w śpiączkę, hiperwentylację czy pobudzenia ruchowego. Zatrucie tlenkiem węgla powoduje też uszkodzenia z zakresu układu nerwowego. Efektem może być śpiączka toksyczna, sztywność lub wiotkość mięśni oraz zaburzenia orientacji. Zatrucie tlenkiem węgla wpływa bardzo niekorzystnie na kobiety w ciąży oraz ich dzieci.

Jedną z najbardziej groźnych form zatrucia tlenkiem węgla jest pochłanianie go regularnie i długotrwale (na przykład przez 5 – 6 tygodni). Objawy, jakie występują w takiej sytuacji, są objawami neuro psychicznymi. Zaliczyć do nich można zmiany osobowości, euforię, pobudzenie, zaniki pamięci, zaburzenia czy słabą koncentrację. Objawy te występują u  20 – 30% osób zatrutych. Pewnym objawem mówiącym o zatruciu CO może być też niewydolność nerek, której nie można racjonalnie wytłumaczyć.

Często, po zatruciu tlenkiem węgla występują stany zapalne dróg oddechowych, obrzęki,  krwotoki, martwica mięśni czy uszkodzenia wątroby.

Tlenek węgla – jak postępować w przypadku zatrucia?

Jeśli znajdziemy się w sytuacji zagrożenia lub zatrucia tlenkiem węgla, należy postępować w ściśle określony sposób. Jeśli podejrzewamy, że dana uległa zatruciu tlenkiem węgla, powinniśmy czym prędzej wynieść ją z pomieszczenia, w którym przebywa oraz zapewnić jej dostęp do świeżego powietrza. Jeśli jest nieprzytomna, powinniśmy udrożnić jej drogi oddechowe, ułożyć w pozycji bezpiecznej oraz wezwać pomoc.