Jak obliczyć dni płodne? Poznaj metody, które ci w tym pomogą

Obliczanie dni płodnych to często trudna sztuka. Zaledwie u 15% kobiet cykl menstruacyjny ma książkową długość 28. dni, natomiast w większości przypadków waha się on pomiędzy 24. a 35. dniami. Do tego aż co piąta kobieta miesiączkuje nieregularnie, co tym bardziej utrudnia ocenę cyklu. Kiedy możesz spodziewać się dni płodnych? Jakie objawy na nie wskazują? Jak prowadzić kalendarz dni płodnych?

Fazy cyklu menstruacyjnego – kiedy są dni płodne?

Dni płodne u kobiety związane są bezpośrednio z cyklem miesiączkowym. W jego trakcie wyróżnia się 4 fazy, w których czasie organizm przygotowuje się do potencjalnej ciąży. Oto one: 

• miesiączka – pierwszy dzień krwawienia to początek cyklu. Złuszcza się wtedy pogrubiona wyściółka macicy. Trwa to zazwyczaj 3-5 dni, chociaż dłuższe miesiączki również są normalne, 
• faza folikularna – w jej trakcie ściana macicy zaczyna się odbudowywać, a pęcherzyki jajowe dojrzewają w jajnikach. Trwa to zwykle 14-21 dni, 
• owulacja – występuje ok. 10-16 dni przed początkiem kolejnej miesiączki. W jej trakcie następuje uwolnienie gotowej do zapłodnienia komórki jajowej z jajnika, 
• faza lutealna – trwa od owulacji do dnia poprzedzającego krwawienie miesiączkowe. Komórka jajowa wędruje wtedy przez jajowód do macicy, której wyściółka przygotowuje się do zagnieżdżenia zarodka. Jeśli do tego nie dojdzie, poziom hormonów spada, a to inicjuje krwawienie miesiączkowe. 

W takim razie ile trwają dni płodne? Określając ten czas, trzeba wziąć pod uwagę zarówno żywotność komórki jajowej, jak i plemników. Ta pierwsza po uwolnieniu żyje ok. 24 godziny, z kolei plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety nawet do 7. dni. Z tego względu przyjmuje się, że dni płodne trwają od 7. dni przed owulacją do 2-3. dni po niej. Sam moment uwolnienia komórki jajowej to najbardziej płodny czas. W przypadku 28-dniowego cyklu wypada on 14. dnia. 

Na jakie objawy dni płodnych warto zwrócić uwagę?

Dni płodne możesz rozpoznać po charakterystycznych objawach, które pojawiają się przed i w czasie owulacji. Przede wszystkim zmienia się konsystencja śluzu, który w tym czasie jest przejrzysty i rozciągliwy, a potem mętnieje i zagęszcza się. Innym objawem dni płodnych jest zmiana temperatury ciała, która podczas owulacji wzrasta. Pomiaru dokonuj specjalnym termometrem, który jest bardziej czuły niż klasyczne i wychwytuje zmiany do dwóch miejsc po przecinku. Temperaturę mierzy się po przebudzeniu, w pochwie lub pod językiem. Różnica nie jest duża –  ciepłota ciała wzrasta o ok. 0,2-0,5॰C w trakcie owulacji i 3 dni po niej. 

W czasie dni płodnych występują czasem dodatkowe objawy, np. wzdęcia czy tkliwość piersi. Oprócz tego możesz odczuć też ból w podbrzuszu po lewej lub prawej stronie. Towarzyszy on uwalnianiu komórki jajowej z jajnika, więc pozwala dokładnie określić moment owulacji. 

Kalkulator dni płodnych

Aby obliczyć dni płodne, należy odjąć od pierwszego dnia planowanej miesiączki 13–15 dni. By takie wyliczenie miało praktyczne przełożenie, konieczna jest obserwacja przez co najmniej trzy cykle – warunkiem oparcia się na tych wyliczeniach jest regularność cyklu.

Zawsze należy mieć na uwadze, że cykl może ulec wydłużeniu bądź skróceniu w wyniku gorączki, podróży, infekcji czy wielu innych czynników. Dni płodne obejmują zakres od 5-7 dni przed owulacją do 3 dni po owulacji. Komórka jajowa uwalniana w czasie owulacji żyje do 36 godzin, jednak plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety do 5–7 dni, a w sprzyjających warunkach nawet 10 dni. Stąd współżycie np. 5 dni przed owulacją również może skutkować ciążą. Trudno dokładnie powiedzieć, ile po okresie zaczynają się dni płodne, gdyż wszystko zależy od długości cyklu.

Samodzielna kalkulacja dni płodnych

Jeśli nie masz regularnych miesiączek, kalkulacja dni płodnych może być problematyczna. Dlatego zacznij ją od dokładnej obserwacji swoich cykli. Zapisuj wszystko, co może ci pomóc – ile trwają miesiączki, jakie są odstępy pomiędzy nimi oraz jakie objawy towarzyszą ci na poszczególnych etapach. 

Kiedy są dni płodne po okresie? Przy cyklach trwających po 28 dni zaczynają się one już 7. dnia, czyli niedługo po zakończeniu krwawienia. Jednak w przypadku nieregularnych cykli nie sugeruj się samą miesiączką. W określeniu tego, kiedy są dni płodne, pomogą ci obliczenia oraz obserwacja objawów. 

Jak prowadzić kalendarz dni płodnych?

Kalendarz dni płodnych to metoda stosowana zarówno przez pary starające się o dziecko, jak i przez te, które chcą uniknąć niechcianej ciąży. Jest to jednak mało skuteczna metoda antykoncepcji, ponieważ nawet regularny cykl miesiączkowy może zostać zaburzony przez wiele czynników, np. stres, niektóre leki, używki czy gorączkę. 

Kalendarz dni płodnych to dobry sposób na poznanie własnego ciała. Zapisuj w nim pierwsze dni krwawienia miesiączkowego, dzięki czemu poznasz długość swojego cyklu. Jeśli jest on regularny, możesz obliczyć dzień owulacji – występuje ok. 14 dni przed kolejną miesiączką. Dodatkowych informacji dostarczy ci obserwacja wspomnianych wcześniej objawów dni płodnych – śluzu i temperatury.

Jak obliczyć dni płodne przy nieregularnym cyklu?

Obliczanie dni płodnych przy nieregularnych cyklach miesiączkowych powinno opierać się na danych z co najmniej 6. miesięcy. Spośród zapisanych przez siebie cykli wybierz najkrótszy i najdłuższy, a następnie: 

• od najkrótszego odejmij liczbę 18 – otrzymasz początek dni płodnych, 
• od najdłuższego odejmij liczbę 11 – w ten sposób wyznaczysz koniec dni płodnych. 

Dla przykładu przyjmijmy, że twój najkrótszy cykl trwał 30 dni – wtedy dni płodne rozpoczynają się w 12. dniu cyklu (30 – 18 = 12). A jeśli najdłuższy cykl wynosił 36 dni, to dni płodne kończą się w 25. dniu cyklu (36 – 11 = 25). 

Wspomniane wyżej metody są szacunkowe, ale mogą bardzo pomóc podczas starań o dziecko. Warto korzystać ze wszystkich jednocześnie – zapisuj w kalendarzu dni płodnych temperatury, konsystencję śluzu, dodatkowe objawy czy zdarzenia, które wpłynęły na regularność cyklu. Im lepiej poznasz swoje ciało, tym bardziej będziesz wyczulona na jego sygnały. 

Bibliografia: 

1. https://my.clevelandclinic.org/health/articles/10132-menstrual-cycle [dostęp 10.12.2023]. 
2. https://www.nhs.uk/conditions/contraception/natural-family-planning/ [dostęp 10.12.2023]. 
3. Kanadys K., Lewicka M., Niziołek I., Bąk M., Stawarz B., Wiktor, H., Subiektywna ocena wiedzy młodzieży licealnej w zakresie fizjologii cyklu miesiączkowego kobiety. Problemy Pielęgniarstwa 2010, 18(3): 292-298.