Na czym polega dobowa zbiórka moczu? 

Z pewnością zdarzyło ci się wykonać badanie ogólne moczu. Być może ze względu na wykryte w próbce bakterie lekarz zalecił kiedyś zrobić dodatkowo posiew moczu. Ale czy wiesz, czym jest dobowa zbiórka moczu i po co się ją wykonuje? Nie jest to łatwe badanie, ale prawidłowo wykonane wiele powie o twoim zdrowiu! Dowiedz się, jak przeprowadzić je poprawnie.

W jakim celu robi się dobową zbiórkę moczu? 

Badanie ogólne moczu jest formą diagnostyki, która pozwala ocenić ilość moczu wydalanego w ciągu 24. godzin oraz zawartych w nim związków. Jest to cenny element diagnostyki: 

• chorób nerek, 
• zaburzeń metabolicznych (m.in. cukrzycy), 
• chorób tarczycy i przytarczyc, 
• osteoporozy.

Kiedy nie powinno się wykonywać dobowej zbiórki moczu? 

Dobowej zbiórki moczu nie wykonuj w czasie miesiączki, przed nią oraz po niej i podczas owulacji. Nawet po bardzo dokładnym umyciu okolic intymnych do próbki mogą przedostać się wówczas niewielkie ilości krwi. Niestety ma to wpływ na wyniki analizy dostarczonego materiału. Wykrycie elementów morfotycznych krwi w moczu może zostać mylnie zinterpretowane jako krwiomocz. W czasie badania zrezygnuj również z: 

• dużego wysiłku fizycznego, 
• kąpieli w wannie i basenie, 
• stosunków seksualnych, 
• spożywania alkoholu i potraw wysokobiałkowych.

Jaki wykonać dobową zbiórkę moczu? 

Dobowa zbiórka moczu trwa dokładnie 24 godziny. Zawsze zaczyna się pobieraniem materiału w godzinach porannych. Jeśli więc pierwsze wypróżnienie nastąpi o godzinie 10:00 w poniedziałek, to we wtorek o godzinie 10:00 ma się skończyć. Pamiętaj, aby zanotować godzinę rozpoczęcia zbiórki (podobnie jak i godzinę jej zakończenia). 

Zaskoczeniem zapewne będzie, że nie zbiera się pierwszego porannego moczu, tak jak przy posiewie czy badaniu ogólnym. Przyczyna jest prosta. Ta diagnostyka ma na celu ocenę ilości moczu wydalanego w ciągu doby. Załatwiając się rano, wydalasz to, co zgromadziło się w pęcherzu w końcówce doby poprzedzającej rozpoczęcie zbiórki. Tylko drugie poranne wypróżnienie (w omawianym przypadku we wtorek po przebudzeniu) oddajesz do specjalnego pojemnika. 

Zatem tylko poza pierwszym, porannym opróżnianiem pęcherza, wszystkie późniejsze mikcje należy w całości oddawać do odpowiedniego pojemnika. Jeśli wyjdziesz z domu i załatwisz się w publicznej toalecie, całe badanie należy powtórzyć, a mocz dotychczas zebrany wylać. Płyn przez cały czas przechowuj w lodówce. To zapobiegnie niekontrolowanemu namnażaniu się w nim drobnoustrojów. 

Do laboratorium nie zawozisz pełnego pojemnika (to wszak średnio 1-2,5 l płynu). Odczytujesz wyłącznie objętość zebranej uryny, ułatwi ci to podziałka na boku zbiornika. Gdy to zrobisz, wymieszaj mocz i wówczas przelej 50-100 ml do jednorazowego pojemnika kupionego w aptece. Zabierz ze sobą do laboratorium kartkę z informacjami na temat: 

• daty i godziny rozpoczęcia dobowej zbiórki moczu, 
• daty i godziny zakończenia dobowej zbiórki moczu, 
• objętości zebranego moczu.

Jaki powinien być pojemnik do dobowej zbiórki moczu? 

Aby wykonać dobową zbiórkę moczu, potrzebujesz nie jednego, a dwóch pojemników: 

• pojemnik do dobowej zbiórki moczu o objętości 2,5 l (kupisz go w aptece za około 15-20 zł) lub worek do dobowej zbiórki moczu o objętości 2 l (kupisz go w aptece za około 20-40 zł). 
• jednorazowy pojemnik na mocz o objętości 100 ml (kupisz go w aptece za około 2 zł).

Jak przeprowadza się badanie u pacjentów unieruchomionych? 

Dobową zbiórkę moczu u pacjentów unieruchomionych, zacewnikowanych i z poważnymi problemami urologicznymi przeprowadza się analogicznie, jak u tych zdrowych i w pełni sprawnych. Z tym jednak wyjątkiem, że zamiast pojemnika wykorzystuje się worek do dobowej zbiórki moczu. Można je zawiesić na stojaku albo założyć na nogę dzięki wygodnym zapięciom.

Jakie są normy dobowej zbiórki moczu? 

Analizę dobowej zbiórki moczu lekarz zleca pod kątem oceny jego ilości, ale też obecności konkretnych substancji. W tabeli poniżej przedstawiono normy często przyjmowane przez laboratoria przy analizie najistotniejszych parametrów. Zaprezentowane wartości mogą się jednak nieznacznie różnić w zależności od przyjętych metod analitycznych. Zawsze bierz pod uwagę zakresy referencyjne podane na otrzymanym wyniku.

Bibliografia: 

1. Badanie ogólne moczu, Katedra Analityki Medycznej, Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. 
2. Dąbrowska M., Malata E., Dobowa zbiórka moczu (DZM), Uniwersyteckie Centrum Kliniczne, 2020. 
3. Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii CMUJ, Układ Moczowy.