Dwa darmowe badania w programie profilaktyki raka szyjki macicy. Czekamy na to od lat

Test HPV HR i cytologia na podłożu płynnym – te dwa nowoczesne badania trafiły do projektu nowelizacji rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych. Jeśli dostaną zielone światło Ministerstwa Finansów, będzie można je wykonywać za darmo już w tym roku.

Test i cytologia płynna dla każdej kobiety

Test HPV HR uważany jest za bardzo skuteczny sposób na wykrycie obecności wirusa i identyfikacji konkretnych jego typów, zwłaszcza 16 i 18, które uchodzą za głównych winowajców raka szyjki macicy. Cytologia LBC z kolei umożliwia wykonanie testu molekularnego i oceny mikroskopowej.

Zgodnie z projektem, prawo do wykonania testu za darmo raz na pięć lat będą miały wszystkie kobiety w wieku od 25 do 64 lat. Teraz za test trzeba zapłacić od 150 do 300 zł, koszty cytologii LBC z kolei rozpoczynają się od 130-170 zł.

„Uczestnictwo w badaniach przesiewowych w profilaktyce raka szyjki macicy niesie korzyści nie tylko dla pacjentki, pozwalając zapobiec poważnym następstwom choroby w przyszłości, ale także powoduje oszczędności dla systemu, gdyż pozwala odciążyć budżet przeznaczony na świadczenia specjalistyczne, w tym leczenie onkologiczne” – argumentuje wiceminister zdrowia Jerzy Szafranowicz.

Gdzie wykonać test i badanie?

Jak tłumaczą wnioskodawcy, dotychczasowe wyniki pilotażowe wskazują, że odsetek pacjentek z nieprawidłowym wynikiem był wyraźnie wyższy po wykonaniu testu HPV niż cytologii. Dlatego przewiduje się, że w przypadku wyniku dodatniego, ta sama próbka materiału zostanie wykorzystana do cytologii płynnej (LBC). Badanie będą wykonywać ginekolodzy i uprawnione położne w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej.

Diagności uważają, że badanie LBC powinno być wykonywane niezależnie od wyniku testu HPV HR, jednak obecny projekt nie przewiduje takiej opcji. W projekcie nie uwzględniono także korzystania z wymazówek i samodzielnego dostarczania materiału do badania.

Wstępny koszt zaproponowanych rozwiązań ma wynieść ok. 61,3 mln zł przy założeniu, że na darmowe badanie zgłosi się ok. 11 proc. uprawnionych. Wątpliwości do tej wyceny ma Ministerstwo Finansów, które rozważa, czy w rozpoczętym już roku budżetowym znajdą się na to pieniądze. Resort zdrowia zapewnia, że przewidziano te środki w planie budżetowym NFZ.

Wirus odpowiedzialny za wiele różnych nowotworów

Jak się szacuje, rak szyjki macicy jest związany z  zakażeniem w przeszłości wirusem HPV w blisko 100 proc. przypadków. Zazwyczaj rozwija się długo, nawet ponad dekadę, ale poprzedzony jest powstawaniem tzw. stanów przedrakowych szyjki macicy. Testy i cytologia nowej generacji mogą skutecznie pomóc w ich wykryciu i zażegnaniu zagrożenia.

Warto też pamiętać, że wirus HPV jest odpowiedzialny za rozwój większości (od 64 do 100 proc.) stanów przedrakowych i nowotworów pochwy, ok. 90 proc. nowotworów odbytu, 30 proc. nowotworów prącia i od 15 do 30 proc. nowotworów sromu, a także nowotworów głowy i szyi.

Skuteczną metodą profilaktyki przez zakażeniem wirusem HPV są szczepienia, które od 1 września 2024 r.  dostępne są w Polsce w ramach powszechnego programu szczepień dla osób między 9. a 18. rokiem życia za darmo i z 50 proc. refundacją dla dorosłych.

Źródło: www.pacjent.gov.pl, www.nfz.gov.pl