Dyskopatia szyjna, lędźwiowa, piersiowa – objawy i leczenie

Dyskopatia polega na obecności zmian w krążkach międzykręgowych (dyskach) kręgosłupa. Najczęściej występujące jej rodzaje to dyskopatia szyjna i dyskopatia lędźwiowa. Objawy obejmują przede wszystkim ból kręgosłupa, który może promieniować do innych partii ciała. Leczenie dyskopatii opiera się zazwyczaj na zastosowaniu rehabilitacji wraz z odpowiednimi ćwiczeniami oraz na farmakoterapii.

Co to jest dyskopatia?

Dyskopatia kręgosłupa to schorzenie krążka międzykręgowego (tzw. dysku), który ulega zmianom zwyrodnieniowym. Krążki powinny pełnić funkcję amortyzującą kręgi kręgosłupa. Tymczasem z biegiem lat i pod wpływem niekorzystnych czynników postępuje ich zużycie. Miękkie wnętrze krążka może przemieścić się nawet poza obręb pierścienia, powodując ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego oraz naczynia krwionośne. To stąd biorą się ból i inne dolegliwości towarzyszące dyskopatii.

Przyczyny dyskopatii

Przyczyny schorzenia wiążą się z pracą biurową w złej pozycji, bez przerw na ćwiczenia, a także z podnoszeniem ciężarów większych niż 10 proc. masy ciała w nieprawidłowy sposób. Również stres ma swój udział w powodowaniu tego schorzenia.

Przyczyny dyskopatii kręgosłupa to przede wszystkim:

• fizjologiczny proces starzenia się organizmu – krążki ulegają zużyciu z biegiem lat,
• stres,
• nadwaga i występujące z jej winy przeciążenia,
• przebyte urazy kręgosłupa,
• siedzący tryb życia i nieprawidłowa pozycja podczas pracy biurowej,
• spanie na niewłaściwej poduszce.

Rodzaje dyskopatii

W zależności od lokalizacji, w której występuje dyskopatia, wyróżnia się następujące jej rodzaje:

• dyskopatia szyjna – zmiany umiejscawiają się w odcinku szyjnym kręgosłupa, obejmując dyski C (np. dyskopatia C5–C6). Jest to zmora wśród osób pracujących przy komputerach. Winna jest temu wymuszona pozycja ciała.
• dyskopatia lędźwiowa – choruje odcinek lędźwiowy kręgosłupa, określany literami L (np. dyskopatia L4–L5). Problem jest u wielu pacjentów spowodowany niewłaściwą postawą ciała, brakiem ruchu i koniecznością pozostawania w jednej pozycji przez długi czas. Towarzyszą mu duże dolegliwości bólowe, które mogą pojawić się także w odcinku krzyżowym – mówi się wtedy o dyskopatii lędźwiowo-krzyżowej (np. dyskopatia L5–S1).
• dyskopatia piersiowa– jest rzadziej spotykaną postacią dyskopatii, dolegliwości bólowe mogą występować w odcinku piersiowym kręgosłupa lub w innych częściach ciała – często w kończynach dolnych.

 Czasem niedyspozycja dotyczy wielu krążków. Używa się wtedy terminu „dyskopatia wielopoziomowa”. Najczęściej diagnozowanym typem schorzenia jest dyskopatia wielopoziomowa kręgosłupa lędźwiowego.

Dyskopatia – objawy

Choroby kręgosłupa – dyskopatia, choroba zwyrodnieniowa czy zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – objawiają się przede wszystkim bólem. Reakcja organizmu różni się w zależności od odcinka kręgosłupa, na którym nastąpiła zmiana.

Dyskopatia szyjna C5, C6, C7 oznacza, że zmiany wystąpiły na poziomie segmentów C5, C6 i C7 kręgosłupa (odcinek szyjny obejmuje kręgi od C1 do C7, w przypadku dyskopatii szyjnej to właśnie tam mogą pojawić się zwyrodnienia krążków międzykręgowych).

Wielopoziomowa dyskopatia szyjna daje charakterystyczne objawy, m.in:

• ból szyi, który promieniuje do barków, łopatek, a nawet ręki (to tzw. rwa ramienia),
• ograniczona ruchomość szyi,
• częste bóle i zawroty głowy, zdarzają się omdlenia,
• przykurcze mięśniowe,
• nudności i wymioty.

Ponieważ dyskopatia szyjna jest dolegliwością związaną z układem nerwowym (krążki międzykręgowe uciskają na korzenie nerwów rdzeniowych, powodując ból), zdarza się, że powoduje objawy neurologiczne. W przypadku gdy przyczyną silnego bólu kręgosłupa jest wielopoziomowa dyskopatia szyjna, objawy neurologiczne mogą obejmować:

• uczucie mrowienia lub drętwienia rąk lub np. samych palców,
• osłabienie rąk,
• niedowłady,
• zaburzenia czucia (parestezje).

Dyskopatia lędźwiowa daje objawy w postaci bólu dolnej części pleców, uczucie dyskomfortu może być także odczuwane w okolicy pośladków i ud. Pacjenci z tym typem dyskopatii odczuwają często mrowienie i/lub drętwienie w nogach i stopach. Czasami obserwowane jest również osłabienie mięśni nóg i opadanie stopy. Zdarza się także, że występują niedowład nogi, wzmożone napięcie mięśniowe przy kręgosłupie oraz objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia czucia powierzchniowego. Ból jest zazwyczaj mniejszy podczas leżenia, nasila się w trakcie chodzenia.

Leczenie dyskopatii

Leczenie dyskopatii nie powinno odbywać się bez wsparcia fizjoterapeuty. W zaawansowanych przypadkach konieczna może okazać się również interwencja neurochirurga.

Przy wystąpieniu zwyrodnień krążków międzykręgowych i ich następstw stosuje się początkowo leczenie objawowe. Pomocne są środki przeciwbólowe i przeciwzapalne – przyjmowane doustnie oraz w formie maści. Przy zmianach zwyrodnieniowych lekarze polecają także iniekcje z kwasu hialuronowego lub komórek macierzystych. Stosuje się rehabilitację i regularne ćwiczenia dobrane przez fizjoterapeutę.

Uciążliwa dyskopatia wymaga niekiedy podjęcia decyzji: długotrwałe leczenia czy operacja. Wszystko zależy od zaawansowania zmian zwyrodnieniowych i decyzji lekarza prowadzącego. Zazwyczaj operacja jest konieczna, gdy nie pomagają inne metody. Podczas zabiegu neurochirurg usuwa przepuklinę krążka międzykręgowego, a niekiedy całkowicie wycina wadliwy krążek, zastępując go specjalną protezą. Pacjent przebywa w szpitalu kilka dni, nosząc gorset usztywniający. Po jego zdjęciu jest poddawany rehabilitacji.

Leczenie dyskopatii szyjnej

Jeśli została zdiagnozowana dyskopatia szyjna, ćwiczenia są w wielu przypadkach skuteczną metodą radzenia sobie z przypadłością. Pomagają wzmocnić mięśnie odpowiedzialne za stabilizację odcinka szyjnego kręgosłupa.

Leczenie dyskopatii szyjnej, o ile nie jest ona w zaawansowanym stadium, odbywa się najczęściej przy użyciu środków rozluźniających mięśnie i leków przeciwbólowych. Pomocne jest również założenie gorsetu, jednak nie należy nosić go zbyt długo, gdyż grozi to osłabieniem mięśni szyjnych.

Warto wspomnieć o powszechnie spotykanej szyjnej dyskopatii C5 i C6. Leczenie bywa dość trudne, jednak pomocne są nowoczesne metody, takie jak np.:

• krioterapia,
• ultradźwięki,
• magnetoterapia,
• laseroterapia.

Osoby chore korzystają również z igłoterapii punktów spustowych. Polega na wprowadzeniu cienkiej igły w tzw. punkt spustowy, czyli tkankę łączną w celu zniwelowania nadmiernego napięcia. Dzięki niej włókna mięśniowe ulegają rozluźnieniu, co w efekcie znacznie zmniejsza ból.

O dyskopatii szyjnej, jej objawach, leczeniu i skutkach warto zawsze porozmawiać ze specjalistą, który prowadzi leczenie, ponieważ to od niego zależy wdrożona terapia. Ważne jest wsparcie fizjoterapeuty. Celem prowadzonej przez niego terapii jest zmniejszenie bólu oraz przywrócenie mięśniom prawidłowego napięcia.

Niestety, czasami mamy do czynienia z ciężkimi przypadkami dyskopatii. Leczenie operacyjne jest wówczas jedyną metodą, która pozwoli wrócić do pełnej sprawności.

Dyskopatia lędźwiowa – jak ją leczyć?

Leczenie dyskopatii lędźwiowej na początkowym etapie rozwoju schorzenia może polegać na zastosowaniu leków przeciwzapalnych lub terapii ciepłem, które często dają bardzo dobre efekty i zatrzymują zwyrodnienia. Ważne jest też odciążenie odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Objawy dyskopatii lędźwiowej można zredukować stosując zalecone przez fizjoterapeutę ćwiczenia.

Dyskopatia L5 S1 i jej leczenie

Dyskopatia L5 S1 oznacza przepuklinę, która znajduje się między kością krzyżową a piątym kręgiem lędźwiowym. Jej objawami jest silny ból pleców, promieniujący często aż do nóg. Ujawnia się on zarówno w czasie wypoczynku, jak i podczas zwiększonego wysiłku, np. podnoszenia cięższych przedmiotów. Leczenie dyskopatii L5 S1 może być objawowe (leki przeciwbólowe). Specjaliści często sugerują osobom cierpiącym na tę chorobę, aby przez pewien czas nosiły gorset ortopedyczny, który unieruchamia część kręgosłupa, gdzie występuje zmiana.

Dyskopatia – ćwiczenia

Aktywność fizyczna jest czynnikiem, który zapobiega powstawaniu zmian zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa. Jeśli jednak schorzenie już wystąpiło, należy wybrać odpowiedni zestaw ćwiczeń, dzięki którym możliwe będzie wzmocnienie mięśni stabilizujących kręgosłup bez ryzyka pogłębienia zmian.

Dlatego jeśli lekarz zdiagnozuje dyskopatię, rehabilitacja jest kolejnym krokiem, jaki należy podjąć, by poprawić jakość życia i zmniejszyć odczuwanie bólu. Zwykle pod okiem specjalisty przeprowadza się serię 10 serii zabiegów rehabilitacyjnych. Fizjoterapeuta dobierze delikatne ćwiczenia rozciągające, mobilizujące i wzmacniające oraz wytłumaczy, jak często je wykonywać. By zapobiec nawrotom dyskopatii, ćwiczenia na kręgosłup lędźwiowy, szyjny i piersiowy kontynuuje się w domu. Dobór formy aktywności jest niezwykle ważny i zależny od lokalizacji zwyrodnienia. Ćwiczenia na dyskopatię powinny zawsze być starannie dobrane przez fizjoterapeutę po to, by sobie pomóc, a nie zaszkodzić. Specjalista może nam także doradzić, jakich ćwiczeń unikać przy dyskopatii.

Bibliografia:

1. Arthritis Foundation Degenerative Disc Disease.
2. NorthShore University Health System (2020) Degenerative Disc Disease.