ECPW – badanie. Przebieg, powikłania i koszt zabiegu ECPW

ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna) jest badaniem wykorzystywanym w diagnostyce oraz leczeniu chorób dróg żółciowych i przewodu trzustkowego. Na czym polega ECPW? Jak wygląda przygotowanie do badania i jak przebiega sam zabieg? Jakie powikłania mogą wystąpić po ECWP? 

Co to jest ECPW?

ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna) to badanie służące do oceny stanu i leczenia dróg żółciowych i przewodu trzustkowego. Zabieg wykonywany jest przy użyciu endoskopu (sondy w kształcie długiej rurki wyposażonej w kamerę). W czasie badania do obrazowania wykorzystuje się także środek kontrastujący i promieniowanie rentgenowskie.

Wskazania do ECPW

Najczęstszym wskazaniem do przeprowadzenia ECPW jest żółtaczka (zażółcenie powłok skóry i białek oczu) i nieprawidłowe wyniki testów laboratoryjnych krwi wskazujące na problemy z wątrobą – szczególnie, gdy towarzyszy im ból brzucha lub w innych badaniach (tomografii komputerowej, USG) widoczna jest blokada przewodów żółciowych. Taka blokada może powstawać na skutek kamicy żółciowej, zwężenia przewodów żółciowych, nowotworów dróg żółciowych lub trzustki.

Wskazaniem do badania może być nie tylko potrzeba diagnostyki, ale także konieczność leczenia. Poza wizualną oceną stanu dróg żółciowych, ECPW pozwala także na usuwanie kamieni żółciowych oraz trwałe poszerzenie przewodów przez wprowadzenie stentów (niewielkich rurek) do dróg żółciowych lub dwunastnicy. Ponadto zabieg umożliwia pobranie wycinków tkanek do badania.

Badanie ECPW – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do ECPW obejmują:

• obecność perforacji (przedziurawienia) struktur jamy brzusznej,
• zwężenia w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego o średnicy uniemożliwiającej przejście endoskopu,
• ciężki stan ogólny pacjenta,
• w niektórych przypadkach – leczenie przeciwzakrzepowe.

Ile kosztuje ECPW?

Jeśli pacjent posiada skierowanie od lekarza, badanie może wykonać na koszt NFZ. ECPW diagnostyczne wykonywane prywatnie kosztuje około 2000 zł. Cena znacząco wzrasta, jeśli zabieg połączony jest z leczeniem schorzeń (np. za wprowadzenie stentów do dróg żółciowych trzeba zapłacić już około 5000 zł).

Przygotowanie do badania ECPW

Przed zabiegiem ECPW należy poinformować lekarza o wszystkich zażywanych środkach farmaceutycznych, ponieważ badanie może wymagać czasowego zaprzestania przyjmowania niektórych leków, m.in. aspiryny i leków przeciwkrzepliwych.

Na 6-8 godzin przed ECPW nie można nic jeść ani żuć gumy. Płyny nie powinny być spożywane na min. 2 godz. przed zabiegiem (wcześniej tego dnia można wypijać niewielką ilość klarownych płynów, np. wody lub soku jabłkowego bez miąższu).

Przebieg zabiegu ECPW

ECPW wykonywane jest pod wpływem znieczulenia, które pacjent otrzymuje przez igłę wprowadzoną w żyłę. Ponadto znieczulenie podaje się w postaci sprayu do jamy ustnej lub płynu do przepłukania gardła. W zależności od rodzaju wybranego znieczulenia pacjent może zachować świadomość (gdy podawane są środki, które zmniejszają odczuwanie bólu i uspokajają – wtedy pacjent staje się senny, ale nadal wie, co się dzieje dookoła) lub być w stanie snu (jeśli lekarz zastosuje znieczulenie ogólne).

Zabieg ECPW przeprowadzany jest w pozycji leżącej, na boku. Na początku lekarz wprowadza endoskop do jamy ustnej i przełyku, potem przeprowadza go przez żołądek do dwunastnicy (początkowego odcinka jelita cienkiego). Następnie:

• lokalizuje ujścia przewodów żółciowych i trzustkowych,
• wprowadza cewnik (cienką rurkę) przez endoskop do przewodów,
• wstrzykuje kontrast („farbę”, która umożliwia dokładne obrazowanie przy użyciu promieniowania rentgenowskiego) przez cewnik do przewodów,
• wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do oceny stanu przewodów.

Czas trwania ECPW to zwykle 1-2 godziny.

Postępowanie po ECPW

Po ECPW pacjent pozostaje pod obserwacją przez czas od kilku godzin do około doby. Dobrze, by z placówki medycznej został odebrany przez inną osobę dorosłą. Jeśli zostało zastosowane znieczulenie ogólne, przez dobę po badaniu nie należy prowadzić samochodu, pić alkoholu ani zażywać środków nasennych. Dodatkowo lekarz może zalecić, by nic nie jeść przez kilka-kilkanaście godzin po zabiegu.

ECPW – powikłania

W przypadku ECPW, jak przy przeprowadzaniu każdego inwazyjnego badania, istnieje ryzyko komplikacji. Pojawienie się objawów, takich jak ostry ból brzucha, gorączka, czarny stolec, żółtaczka, wymioty lub duszności po zabiegu sugeruje wystąpienie powikłań. Do komplikacji, które mogą następować po badaniu zalicza się:

• zapalenie trzustki (łagodne zapalenie narządu jest leczone farmakologicznie, ostre zapalenie trzustki zdarza się rzadko, ale może wymagać przeprowadzenia zabiegu operacyjnego),
• infekcja dróg żółciowych,
• krwotok,
• przedziurawienie przewodów żółciowych, trzustkowych lub dwunastnicy.

Badania pokazują, że powikłania rozwijają się u 5-10% osób poddanych zabiegowi ECPW.

Bibliografia:

1. National Health Service (2019) Having an ERCP (endoscopic retrograde pancreatogram).
2. National Institutes of Health (2016) Endoscopic Retrograde Cholangiopancreatography (ERCP).
3. Szary N., Al-Kawas F. (2013) Complications of endoscopic retrograde cholangiopancreatography: how to avoid and manage them, Gastroenterology and Hepatology, 9(8): 496-504.
4. Tringali A., Loperfido S., Costamagna G. (2020) Endoscopic retrograde cholangiopancreatography: Indications, patient preparation, and complications, UpToDate.