Badanie EEG – co wykrywa u dziecka i dorosłego? Wynik

Badanie EEG jest bezbolesną metodą służącą do oceny pracy ludzkiego mózgu. Wykonuje się je w przypadku podejrzeń licznych chorób neurologicznych (m.in. padaczek) lub uszkodzeń tkanki nerwowej. Na czym polega badanie EEG, co wykrywa i ile trwa? Odpowiedź znajdziesz w tym artykule.

Co to jest badanie EEG?

Badanie EEG, czyli elektroencefalografia, jest prostą i powszechnie wykorzystywaną techniką do oceny aktywności ludzkiego mózgu. Polega ono na zapisie zmian elektrycznych, które zachodzą w komórkach w neuronach mózgu. Badanie jest w pełni bezinwazyjne i nie wymaga stosowania znieczulenia, a do jego wykonania wykorzystuje się elektroencefalograf. EEG głowy wykonywane jest m.in. u osób z podejrzeniem śmierci mózgu, z zatruciami toksynami oraz zaburzeniami snu.

Badanie EEG – co wykrywa? Wskazania

Badanie EEG jest kluczowym narzędziem w diagnostyce i monitorowaniu pacjentów z chorobami układu nerwowego, a zwłaszcza tych cierpiących na padaczkę. Pozwala ono określić również typ śpiączki, a także ocenić stan zdrowia osób zmagających się z guzami mózgu.

Badanie EEG u dzieci i osób dorosłych przeprowadza się także w przypadku podejrzenia występowania zaburzeń aktywności komórek nerwowych oraz zaburzeń świadomości. Objawami mogącymi skłonić lekarza do skierowania pacjenta na badania EEG są m.in.:

• uszkodzenie mózgu w przebiegu chorób neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera, choroby Parkinsona),
• nadpobudliwość,
• częste utraty przytomności,
• zasłabnięcia,
• zaburzenia snu, wzroku, słuchu,
• jąkanie się,
• urazy głowy,
• bóle głowy,
• kłopoty z uczeniem się,
• problemy z koncentracją.
• opóźniony rozwój psychoruchowy,

Wskazaniem mogą być także choroby metaboliczne, w tym encefalopatie. Czy EEG głowy wykryje tętniaka? W tym przypadku może ono dać jedynie wskazówki, poszlaki dotyczące owego patologicznego poszerzenia naczynia krwionośnego. Badanie to nie pozwala jednak dokonać jego rozpoznania.

Na czym polega badanie EEG?

Jak wygląda badanie EEG? Wykonuje się je bez podania żadnego znieczulenia, gdyż jest ono całkowicie bezbolesne i nie wywiera negatywnego wpływu na organizm. Aby odebrać sygnał aktywności komórek nerwowych, na głowę pacjenta nakładany jest specjalny czepek wyposażony w sieć elektrod. Na główce dziecka umieszcza się około 16–24 elektrod rejestrujących, a u osoby dorosłej nawet do 32 (mowa wówczas o wysokim EEG – o dużej rozdzielczości). Na powierzchnię elektrod nakłada się specjalny żel, który ułatwia przewodnictwo.

Badania EEG podzielone są na dwie fazy. W pierwszej z nich osoba badana musi siedzieć nieruchomo z zamkniętymi oczami. W tym czasie nie wolno też niczego żuć, mówić, rozmawiać ani bawić się palcami. Każde rozproszenie, otwarcie oczu czy poruszenie się, będzie widoczne na monitorze w postaci zakłócenia sygnału. W drugiej części osoba badającą może poprosić badaną o naprzemienne otwieranie i zamykanie oczu (w mózgu dochodzi wówczas do „przełączenia” między rodzajami fali mózgowych – alfa i beta). Dodatkowo pacjent może zostać poproszony o głębokie oddychanie lub być stymulowany za pomocą bodźców świetlnych (fotostymulacja). Ile trwa EEG? Czas wykonywania badań to maksymalnie 45 minut.

Badanie EEG u dziecka

Tak jak już powiedzieliśmy, w szpitalach przeprowadza się również badanie EEG u dzieci i to w różnym wieku. Należy je wykonać m.in. wtedy, gdy w życiu płodowym lub w okresie niemowlęctwa doszło do uszkodzeń mózgu.  Podobnie jak w przypadku takich badań u dorosłych, wykonuje się je zarówno we śnie, jak i w stanach czuwania. Lekarze często chcą też obserwować fale mózgowe podczas obu tych stanów. U starszych dzieci przeprowadza się również EEG po deprywacji snu. Zdarza się, że aby wykonać badanie EEG, mały pacjent nie może spać przez całą noc.

Jak przygotować się do badań EEG?

Bez względu na wiek badanego, do każdego EEG należy się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim należy przyjść na nie wypoczętym. Może być to trudne ze względu na towarzyszący stres, szczególnie jeśli wykonuje się badanie po raz pierwszy. Jest to jednak obawa irracjonalna, ponieważ EEG głowy jest całkowicie bezbolesne i nie powoduje żadnego dyskomfortu. Na badanie nie wolno iść także głodnym. Zaleca się zjedzenie lekkiego posiłku. Dlaczego? Neurony w mózgu człowieka żywią się głównie glukozą, która obecna jest w praktycznie każdej przekąsce. Jej spadek we krwi może utrudnić specjaliście wykonywanie pracy.

Przygotowując się do badań EEG, należy pamiętać także o odstawieniu na około dobę wszystkich leków, które swoim składem wpływają na układ nerwowy, np. zaburzają wydzielanie któregoś z neurotransmiterów. Ma to miejsce w przypadku leków antydepresyjnych lub innych neuroleptyków. W okresie 24 godzin przed badaniem nie powinno się także spożywać kofeiny ani alkoholu. Aby ułatwić pracę specjaliście, w dniu badania nie wolno nakładać na włosy pianek, żelu czy innych specyfików do układania fryzury. Jakiekolwiek kosmetyki na włosach mogą zakłócić przewodnictwo elektrod.

Wyniki badań EEG

Wyniki badań EEG może poprawnie zinterpretować jedynie doświadczony specjalista. Wyznacznikiem do analizy są parametry zapisu, przede wszystkim amplituda i częstotliwość rytmu. Na podstawie rodzajów fali mózgowych i wiedzy o tym, jakimi parametrami się charakteryzują i kiedy występują, interpretując wyniki, można wykryć nieprawidłowości w funkcjonowaniu mózgu. Wyróżnia się kilka rodzajów fali mózgowych, z czego najczęściej badanym są:

• fale alfa – występują podczas relaksacji z zamkniętymi oczami;
• fale beta – towarzyszą nam w większości dnia i występują przy pojawieniu się bodźców wzrokowych;
• fale theta – związane są z wykonywaniem obliczeń matematycznym, czytaniem, uczeniem się i zapamiętywaniem oraz nawigacją przestrzenną;
• fale delta – występują podczas snu i głębokiej medytacji.

Jak zatem rozpoznać wynik prawidłowy i nieprawidłowy?

Badanie EEG – wynik nieprawidłowy

Jeśli podczas badania widoczne są zniekształcenia rytmu lub nawet jego zanik, a do tego występują fale patologiczne (np. theta i delta) i widoczna jest wyraźna asymetria zapisu, wskazuje to na wynik nieprawidłowy.

Badanie EEG – wynik prawidłowy

O wyniku prawidłowym w przypadku badań EEG można mówić wtedy, gdy u osoby w spoczynku, z zamkniętymi oczami, występują przede wszystkim fale alfa w części potylicznej i ciemieniowej mózgu oraz fale beta w przednim fragmencie mózgu. U niektórych, zdrowych pacjentów można także zauważyć czasem fale theta oraz spłaszczenie zapisu, które jest efektem niewielkiej ilości fali alfa oraz jego niskiej amplitudy.

EEG głowy – cena

Jeśli lekarz wystawił skierowanie na badanie EEG, jest ono bezpłatne i refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Ile kosztuje badanie EEG wykonywane prywatnie? Cóż, ceny mogą się różnić w zależności od ich rodzaju oraz wieku pacjenta. Oto przykładowe koszty elektroencefalografii.

• Badanie EEG w czuwaniu: dzieci do 6. roku życia – 120-220 zł.
• Badanie EEG w czuwaniu: dzieci pomiędzy 6. a 8. rokiem życia – 110-220 zł.
• Badanie EEG w czuwaniu: dorośli i dzieci powyżej 8. roku życia – 110-200 zł.
• Badanie EEG po deprymacji snu: dorośli i dzieci powyżej 8 roku życia – 170-270 zł.
• Badanie EEG we śnie dziennym – 450-480 zł.

Warto dodać, że znaczenie ma również miejsce zamieszkania – w większych miastach wykonanie badania EEG z reguły kosztuje więcej niż w tych mniejszych.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK390346/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539805/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563295/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1073178/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2909037/

Aktualizacja: Natalia Suchocka