Endometrioza a tycie. Dlaczego choroba może sprzyjać przybieraniu na wadze?

Endometrioza nie dotyczy już tylko bólu czy problemów z płodnością – coraz częściej obserwuje się jej związek z przyrostem masy ciała. W artykule przybliżę, jak zaburzenia hormonalne, przewlekły stan zapalny i czynniki psychologiczne mogą predysponować do tycia u kobiet z endometriozą. Zapraszam do lektury. 

Wpływ endometriozy na przyrost masy ciała 

Endometrioza, choroba, która kojarzy się z intensywnym bólem i problemami z płodnością, niesie ze sobą także mniej oczywisty, ale równie uciążliwy efekt – przyrost masy ciała. U kobiet z endometriozą dochodzi bowiem do zaburzeń hormonalnych, które mogą obniżać wrażliwość organizmu na insulinę i sprzyjać gromadzeniu się tkanki tłuszczowej. Ponadto przewlekły stan zapalny, będący nieodłącznym towarzyszem tej choroby, działa niczym cichy sabotażysta, zakłócając równowagę metaboliczną organizmu. 

W praktyce chore kobiety często doświadczają zmęczenia i podwyższonego poziomu stresu, co potęguje skłonność do niezdrowych nawyków żywieniowych. Brak równowagi hormonalnej i ciągły proces zapalny utrudniają kontrolę nad przyrostem masy ciała, a to staje się dodatkowym wyzwaniem w leczeniu i codziennym funkcjonowaniu. 

Mechanizmy endometriozy – hormonalne, zapalne i psychologiczne 

Endometrioza nie tylko zakłóca równowagę hormonalną organizmu, ale także wywołuje kaskadę reakcji zapalnych i wpływa na stan psychiczny, co razem przyczynia się do przyrostu masy ciała. U kobiet choroba ta wiąże się z nadmierną aktywnością estrogenową, która utrudnia prawidłową regulację wagi. Wysoki poziom estrogenów sprzyja bowiem odkładaniu się tłuszczu, zwłaszcza w okolicach brzucha, a jednocześnie obniża wrażliwość na insulinę, co skutkuje spowolnieniem metabolizmu. 

Przewlekły stan zapalny, będący efektem obecności ektopowych ognisk endometrium, uwalnia do krwiobiegu cytokiny i mediatory zapalne. Te substancje nie tylko nasilają ból, ale także wpływają negatywnie na gospodarkę metaboliczną – przyczyniają się do utrudnionego spalania kalorii i sprzyjają przybieraniu na wadze. Stan zapalny w tle dodatkowo modyfikuje pracę hormonów, wzmacniając efekt zaburzeń metabolicznych. 

Nie mniej istotny jest aspekt psychologiczny. Kobiety z endometriozą często zmagają się z przewlekłym stresem, lękiem oraz przemęczeniem, co wpływa na ich nawyki żywieniowe. Emocjonalne napięcie często prowadzi do kompulsywnego jedzenia i preferowania wysokokalorycznych produktów, co z kolei osłabia efektywnie funkcjonujący metabolizm.  

Połączenie tych mechanizmów – zaburzeń hormonalnych, przewlekłego stanu zapalnego oraz wpływu czynników psychicznych – tworzy trudny do pokonania cykl, w którym endometrioza sprzyja przyrostowi masy ciała i utrudnia skuteczną kontrolę nad wagą. 

Strategie zarządzania wagą u kobiet z endometriozą 

Zarządzanie masą ciała u kobiet z endometriozą wymaga podejścia wieloaspektowego, które łączy modyfikacje dietetyczne, regularną aktywność fizyczną oraz techniki redukcji stresu. Zaburzenia hormonalne i przewlekły stan zapalny, typowe dla endometriozy, często utrudniają efektywne spalanie kalorii, dlatego konieczne jest opracowanie spersonalizowanego planu, który uwzględni indywidualne potrzeby organizmu. 

Dieta przy endometriozie 

Dostosowanie diety stanowi fundament tej strategii. Zastąpienie wysokokalorycznych, przetworzonych produktów świeżymi warzywami, owocami i pełnoziarnistym produktami przyczynia się do stabilizacji poziomu glukozy we krwi oraz zmniejszenia reakcji zapalnych. Włączenie źródeł zdrowych tłuszczów i białka wspiera regenerację tkanek i utrzymanie równowagi hormonalnej. 

Aktywność fizyczna dla redukcji masy ciała 

Regularna aktywność fizyczna to kolejny kluczowy element. Ćwiczenia o umiarkowanej intensywności, czyli spacery, joga lub pływanie, pomagają w utrzymaniu prawidłowego metabolizmu i poprawie samopoczucia. Ruch nie tylko wspiera spalanie kalorii, ale również redukuje poziom stresu, co jest nieocenione w walce z przewlekłym stanem zapalnym. 

Techniki relaksacyjne dla zdrowej głowy 

Techniki relaksacyjne i wsparcie psychologiczne uzupełniają kompleksowe zarządzanie wagą. Medytacja, głębokie oddychanie czy terapia poznawczo-behawioralna skutecznie obniżają poziom stresu, który często powoduje kompulsywne jedzenie i kształtowanie niezdrowych nawyków żywieniowych. 

Łącząc te strategie, kobiety z endometriozą mają szansę na skuteczną kontrolę masy ciała, co nie tylko poprawia komfort życia, ale także pozytywnie wpływa na przebieg samej choroby. Regularne konsultacje z lekarzem oraz dietetykiem pozwalają na bieżąco dostosowywać plan terapeutyczny, co w rezultacie przekłada się na długoterminowe korzyści zdrowotne. 

Bibliografia: 

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/324014 [dostęp 28.03.2025]. 
2. Hong J., Yi K. W., What is the link between endometriosis and adiposity?, Obstetrics and Gynecol Science 2022, 65(3):227-233. 
3. Pantelis A., Machairiotis N., Lapatsanis D. P., The Formidable yet Unresolved Interplay between Endometriosis and Obesity, Scientific World Journal 2021, 2021:6653677. 
4. Rowlands I. J., Hockey R., Abbott J. A., Montgomery G. W., Mishra G. D., Body mass index and the diagnosis of endometriosis: Findings from a national data linkage cohort study, Obesity Research Clinical Practice 2022, 16(3):235-241.