Erytroblasty we krwi – czym są, badanie, normy

Erytroblasty są komórkami produkowanymi w szpiku kostnym. W procesie dojrzewania powstają z nich erytrocyty (krwinki czerwone), które przedostają się do krwi obwodowej. Obecność erytroblastów w morfologii osoby dorosłej jest stanem nieprawidłowym. Wykrycie tych komórek we krwi noworodka nie zawsze musi natomiast budzić obawy. Jakie mogą być przyczyny pojawiania się erytroblastów we krwi?

Czym są erytroblasty?

Erytroblasty (ang. nucleated red blood cell, NRBC) to zawierające jądro komórki krwi, z których powstają dojrzałe krwinki czerwone (erytrocyty). W prawidłowych warunkach we krwi człowieka występują tylko w okresie płodowym i w czasie kilku dni po porodzie.

Obecność erytroblastów we krwi dorosłego człowieka może świadczyć m.in. o występowaniu problemów z procesem wytwarzania erytrocytów w szpiku kostnym, potencjalnie następujących w wyniku poważnej choroby podstawowej.

Badanie erytroblastów we krwi metodą automatyczną i manualną

Obecność erytroblastów we krwi może zostać wykryta w morfologii. Dodatni wynik badania czasami wynika jednak z błędu pomiaru wykonywanego metodą automatyczną.

Oznaczenie erytroblastów metodą automatyczną

Jeśli w morfologii zastosowana jest metoda automatyczna pomiaru, erytroblasty ze względu na podobieństwo budowy mogą zostać zaklasyfikowane jako leukocyty. W przypadku podejrzenia, że wynik badania jest fałszywy, lekarz zleca wykonanie rozmazu i manualnej analizy próbki krwi.

Oznaczenie erytroblastów metodą manualną

Określenie obecności erytroblastów w próbce krwi przy wykorzystaniu metody manualnej jest znacznie bardziej czasochłonne, dlatego rzadziej wykonywane w praktyce klinicznej. W badaniu nadal mogą występować trudności w odróżnieniu erytroblastów od leukocytów, jednak uzyskanie fałszywego wyniku jest mniej prawdopodobne niż w przypadku oznaczenia metodą automatyczną.

Dzięki badaniu erytroblastów metodą manualną można również określić, jaką budową charakteryzują się te komórki u danego pacjenta, co również ma znaczenie diagnostyczne.

Normy wyników badania erytroblastów we krwi

Wyniki oznaczenia erytroblastów podawane są jako ilość tych komórek na sto leukocytów, czyli krwinek białych (z ang. white blood cell, WBC). Czasami wyraża się je również w ilości na mm³ krwi.

Normy w badaniu erytroblastów to:

• we krwi noworodka zaraz po urodzeniu – od 0 do 10 NRBC na 100 WBC (co odpowiada wartościom od 0 do około 500 NRBC/mm³),
• we krwi dziecka po ukończeniu pierwszego tygodnia życia – 0 NRBC na 100 WBC,
• we krwi osoby dorosłej – 0 NRBC na 100 WBC.

Obecność erytroblastów we krwi obwodowej noworodka

Erytroblasty dość często wykrywa się we krwi obwodowej noworodków w okresie bezpośrednio po urodzeniu. Najczęściej ich obecność w badaniu związana jest z czynnikami, takimi jak:

• wcześniactwo,
• niedotlenienie,
• anemia,
• cukrzyca ciążowa u mamy,
• utrata krwi,
• hemoliza (rozpad krwinek czerwonych, u noworodków może wynikać m.in. z konfliktu serologicznego).

W organizmie zdrowego dziecka po porodzie erytroblasty są szybko usuwane z krwioobiegu. W ciągu pierwszych 12 godzin życia ich ilość zmniejsza się o około połowę. W trzecim lub czwartym dniu życia typowo we krwi obwodowej tych komórek nie ma już wcale. Obecność erytroblastów (w niewielkiej ilości) przez pierwszy tydzień po urodzeniu uznaje się jeszcze za stan prawidłowy.

Obecność erytroblastów we krwi obwodowej dziecka i dorosłego

Występowanie erytroblastów we krwi dorosłego człowieka lub dziecka po ukończeniu pierwszego tygodnia życia uznaje się natomiast za stan patologiczny. Jakie mogą być przyczyny obecności tego zaburzenia?

• znaczne niedotlenienie, które może wynikać m.in. z utraty krwi, anemii, talasemii, zaawansowanej choroby płuc lub niewydolności serca,
• uszkodzenie szpiku kostnego, które może być spowodowane rozwojem nowotworu krwi (białaczki, chłoniaka), gruźlicy, sarkoidozy, infekcji grzybiczej lub postaci naczyniowej kolagenozy,
• usunięcie śledziony lub zaburzenia funkcji tego narządu, wynikające np. z malarii, anemii sierpowatej lub hemolitycznej,
• inne: choroby nerek lub wątroby, sepsa, oparzenie, zatrucie ołowiem, ciąża.

Rozpoznanie przyczyny obecności erytroblastów w morfologii jest niezbędnym krokiem do wprowadzenia odpowiedniego leczenia. Wykrycie tych komórek we krwi obwodowej u dziecka po okresie noworodkowym lub u osoby dorosłej może wynikać z rozwoju poważnych schorzeń. Z tego względu w przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku badania należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, który zleci dalszą diagnostykę.

Bibliografia:

1. Bain B. J., Bates I., Laffan M. A., Dacie and Lewis Practical Haematology (Twelfth Edition), Elsevier, 2017.
2. Hermansen M. C., Nucleated red blood cells in the fetus and newborn, Archives of Disease in Childhood – Fetal and Neonatal Edition, 84: F211-F215, 2001.