Filofobia – gdy miłość wywołuje atak paniki. Jakie są przyczyny strachu przed zakochaniem? 

Miłość jednych uskrzydla, a dla innych jest powodem do lęku. Choć brzmi to nieprawdopodobnie, to osoby zmagające się z filofobią odczuwają irracjonalny lęk przed romantycznym związkiem. Niekiedy niepokój jest tak silny, że zaczynają się izolować od społeczeństwa, co z kolei może się przyczynić do rozwoju wielu innych nieprawidłowości natury psychicznej, jak choćby depresja. 

Filofobia – czym jest strach przed związkiem? 

ICD-10 to Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Zgodnie z nią wszelkie zaburzenia lękowe to rodzaj nerwicy. W kręgu tym znajdują się też fobie. Przy tej nieprawidłowości nieuzasadniony strach (czyli właśnie lęk) pojawia się po kontakcie z określoną sytuacją bądź obiektem. Nie musi być to jednak kontakt bezpośredni. Fobia bywa niekiedy tak silna, że już samo wyobrażenie sobie określonej sytuacji bądź obiektu wywołuje stres. 

A jak jest w przypadku filofobi zwanej strachem przed miłością albo lękiem przed związkiem? Słowo fobia wywodzi się z greckiego phobos, co należy tłumaczyć jako: strach. Natomiast filos to: przyjaciel. Filofobia jest zatem lekiem przed wejściem w bliskie relacje z drugą osobą.  

Zmagający się z filofobią nie potrafi się zakochać, a jednocześnie obawia się też przyjąć miłość od kogoś. Bliskość wywołuje dyskomfort. Zamiast upragnionej satysfakcji, poczucia bezpieczeństwa – pojawia się niepokój i permanentny stres. 

Filofobia – przyczyny strachu przed zakochaniem 

Zgodnie z aktualną wiedzą z zakresu psychiatrii do rozwoju fobii przyczyniają się zarówno czynniki genetyczne, jak i te środowiskowe. Irracjonalny lęk przed zakochaniem może się rozwinąć jako wypadkowa: 

• predyspozycji biologicznych, 
• cech osobowościowych, 
• warunkowania i uczenia się. 

W przypadku filofobii szczególnie istotne są czynniki środowiskowe związane z warunkowaniem i uczeniem się. Jeśli więc na wcześniejszym etapie życia doświadczałaś przykrych wrażeń związanych z bliskością – jesteś bardziej narażona na rozwój strachu przed byciem w związku. Być może porzucił cię partner, wychowywałaś się w domu pełnym kłótni między rodzicami, albo spędziłaś dzieciństwo w miejscu, gdzie miłość i bliskość z drugim człowiekiem postrzegane były jako źródło grzechu. 

Filofobia – objawy strachu przed bliskością 

Nie jest prawdą, że osoba z fobią nie ma świadomości problemu. Jest wręcz przeciwnie – cierpiący na filofobię wie, jak irracjonalne są jego reakcje, ale mimo to unika kontaktów z innymi ludźmi w obawie, że się zakocha.  

Filofobia może dawać o sobie znać poprzez: 

• uczucie cierpienia i lęku na samą myśl o miłości i zakochaniu, 
• unikanie kontaktu z innymi ludźmi, 
• niezdolność do podtrzymywania relacji społecznych, 
• stronienie od spotkań towarzyskich, 
• niepokój podczas zakochiwania się bądź doświadczania innych uczuć romantycznych, 
• nerwowość, drażliwość, niepokój na myśl o budowaniu związku, 
• depresję. 

Filofobia – test 

Aby zdecydować się sięgnąć po pomoc specjalisty musisz wiedzieć (lub przynajmniej podejrzewać), że zmagasz się z problemem z budowaniem bliskich relacji z innymi ludźmi. Pomocne może być wykonanie testu lęku społecznego Liebowitza. Pozwala on ocenić lęk i niepokój odczuwane w sytuacjach, które mogą sugerować fobie społeczne. Test online polega na ocenie 24 sytuacji pod kątem odczuwanego niepokoju i częstotliwości unikania sytuacji wymagających nawiązywania relacji z innymi ludźmi. 

Filofobia – jak leczyć lęk przed miłością? 

Jeśli dostrzegasz, że strach przed nowym związkiem jest u ciebie irracjonalnie silny – może być to znak, że potrzebujesz pomocy. Nie stawiaj jednak autodiagnozy i nie próbuj leczyć się sama. Najlepsze możliwe wsparcie otrzymasz od psychologa bądź psychiatry. 

Lęk przed związkiem (fobia) może być leczony metodą terapii behawioralno-poznawczej. Jej przewaga nad metodami psychodynamicznymi tkwi w tym, że nie skupia się ona na przyczynach, lecz szuka najlepszych możliwych sposobów pokonywania irracjonalnego lęku w sytuacji, która go wywołuje. 

Jeśli cierpisz na silną filofobię, leczenie może skupić się na stosowaniu środków farmakologicznych. Mowa tu o lekach przeciwdepresyjnych, które stosowane zgodnie z zaleceniami specjalisty, przynoszą korzystne zmiany w terapii lęku i blokad psychicznych przed związkiem. 

Źródła: 

1. A. Nitka-Siemińska, Zaburzenia lękowe – charakterystyka i zasady leczenia, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2014, vol. 8, nr 1, s. 37–43.  
2. J. Rybakowski, Zaburzenia lękowe w postaci fobii, [w:] S. Pużyński i in. (red.), Psychiatria. Psychiatria kliniczna. Tom 2, Edra Urban & Partner, Wrocław 2011, s. 387–392.