GABA – jakie ma znaczenie dla organizmu i co warto wiedzieć o tym kwasie?

GABA, czyli kwas gamma-aminomasłowy jest to bardzo ważny w organizmie człowieka neuroprzekaźnik. Wpływa na jego funkcjonowanie, pozwala zmniejszyć lęk i stres. Często stosują go też osoby, które mają problem ze snem. Kto powinien stosować GABA i czy wywołuje on jakieś skutki uboczne?

GABA – co to takiego? 

Gaba, z j. ang. gamma-aminobutyric acid to kwas gamma-aminomasłowy. Początkowo sądzono, że jest obecny w roślinach i mikrobach. Udało się zsyntezować po raz pierwszy GABA w 1883 r., jednak dopiero w 1950 r. okazało się, że jest to substancja, którą można znaleźć w ośrodkowym układzie nerwowym ssaków. 

GABA zalicza się do aminokwasów niebiałkowych. U ludzi kwas ten jest syntetyzowany z glutaminianu. Jest ważny w leczeniu wielu chorób neurologicznych, zapobiega bezsenności i depresji. 

Jak działa GABA? 

GABA to substancja, która jest bardzo ważna podczas leczenia chorób neurologicznych, jak np.  choroba Alzheimera, Parkinsona, stwardnienie rozsiane czy choroba Huntingtona. Kwas gamma-aminomasłowy chroni układ nerwowy oraz zapobiega wystąpieniu chorób neurodegeneracyjnych. Stosuje się go podczas leczenia epilepsji, stanów lękowych, ADHD i ataków paniki.

Kwas gamma-aminomasłowy wpływa na poprawę funkcji poznawczych mózgu oraz pamięć

GABA reguluje także wewnątrzwydzielniczą czynność trzustki. Co ciekawe, trzustkowe komórki alfa mogą wytwarzać również kwas gamma-aminomasłowy. Wówczas GABA może mieć wpływ na komórki beta, które są odpowiedzialne za uwolnienie glukagonu, który to działa przeciwstawnie do insuliny. W momencie, gdy kwas przyłącza się do tych komórek, może wówczas czasowo zablokować się wydzielanie ich hormonu.

Stosowanie GABA korzystnie wpływa też na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, działa również przeciwnowotworowo, przeciwcukrzycowo, przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. GABA wykazuje także właściwości ochronne jelit, wątroby oraz nerek.

GABA stosowany jest też przez sportowców 

Kwas gamma-aminomasłowy jest często stosowany przez sportowców. Oddziałuje bowiem na układ nerwowych i zwiększa uwalnianie endorfin, więc poprawia samopoczucie. Sprawia, że włókna mięśniowe, które zostały uszkodzone podczas wysiłku, szybciej się regenerują i odbudowują. Jest to kluczowe dla osób uprawiających regularnie sport, które muszą każdego dnia zmagać się z treningowymi obciążeniami mięśni. Dzięki suplementacji GABA podczas nocnego odpoczynku ich mięśnie się szybciej regenerują.

Po GABA chętnie sięgają także kulturyści. Wszystko dlatego, że zwiększa się produkcja hormonu wzrostu, co jest bardzo ważne, jeśli chodzi o rozbudowywanie masy mięśniowej. Do tego przyjmowanie suplementów z kwasem gamma-aminomasłowym ma też korzystnie wpływać na spalanie tkanki tłuszczowej. Do tego, stosowanie GABA ma zapobiegać skurczom mięśni i obniżać poziom kortyzolu, który wzmaga procesy kataboliczne w mięśniach (jest to proces rozpadu tkanki mięśniowej).

Kto powinien stosować suplementację GABA? 

Suplementację kwasem gamma-aminomasłowym powinny rozważyć: 

• osoby, które mają problem ze snem bądź cierpią na bezsenność, 
• osoby będące w silnym stresie i w stanach lęku, 
• osoby pracujące zmianowo, przez co mają problem z zasypianiem, 
• osoby, które chcą się lepiej regenerować podczas snu. 

Suplementy warto także stosować, by wspomóc leczenie chorób układu nerwowego oraz chorób neurodegeneracyjnych. 

Jak dawkować GABA? 

Suplementację kwasem gamma-aminomasłowym warto wcześniej omówić z lekarzem prowadzącym. Przyjmuje się, że jest to 1-2 g dziennie, przy czym kobiety o niskiej wadze nie powinny stosować większej dawki niż 1 g. 

Suplement powinien działać dość szybko. Już po 5 minutach osoba, która przyjęła kwas gamma-aminomasłowy powinna poczuć się rozluźniona, spokojniejsza i senna. Jeśli substancja działa dość słabo, wówczas można spróbować zwiększyć dawkę, jednak nie więcej niż o 50%. Zawsze dokładnie należy obserwować swój organizm i to jak reaguje on na GABA.

O jakiej porze przyjmować GABA? 

GABA powinno się przyjmować 30-60 minut przed pójściem spać. Istotne jest to, że suplement powinien być stosowany na pusty żołądek, wówczas znacznie lepiej wpłynie na organizm i poprawi jakość snu. Zdarza się, że lekarz może zalecić przyjmowanie dodatkowej dawki kwasu gamma-aminomasłowego, jeśli chce zwiększyć poziom hormonu wzrostu u pacjenta. 

GABA – skutki uboczne 

Nie powinno przyjmować się GABA w ilości większej niż 3-4 g. Wówczas mogą wystąpić skutki uboczne, jak np.: 

• mrowienie twarzy, 
• mrowienie rąk i nóg, 
• znacznie płytszy oddech (przy czym ten objaw często występuje na początku suplementacji, także przy niewielkich dawkach.

Przyjmowanie dużych dawek kwasu gamma-aminomasłowego może doprowadzić do uzależnienia, szczególnie w połączeniu z alkoholem (czego nie powinno się robić).

GABA nie powinno przyjmować się dłużej niż kilka tygodni.

Źródła: 

• https://gemini.pl/poradnik/artykul/kwas-gamma-aminomaslowy-gaba-czy-warto-go-suplementowac/, dostęp: 22.02.2023 r. 
• https://www.doz.pl/czytelnia/a16514-Wplyw_GABA_na_sen_i_koncentracje__jak_poprawnie_suplementowac_kwas_gamma-aminomaslowy, dostęp: 22.02.2023 r. 
• https://neuroexpert.org/wiki/co-to-jest-gaba-dlaczego-jest-potrzebny-i-jak-jesc-zeby-dzialal/, dostęp: 22.02.2023 r.