Gastropatia rumieniowa – choroba błony śluzowej żołądka. Przyczyny, diagnostyka, leczenie

Styl życia, dieta czy przyjmowane leki wpływają znacząco na nasz żołądek. Organizm człowieka posiada zdolności adaptacyjne, które powodują, że pomimo niekorzystnych czynników, może funkcjonować normalnie. Gastropatia rumieniowa objawia się w momencie, gdy żołądek nie jest w stanie zaadaptować się do uszkadzającego działania różnych substancji.

Podstawowe funkcje żołądka to wydzielanie soków trawiennych oraz przesuwanie pokarmu z żołądka do dwunastnicy i jelita cienkiego. Niestety czynniki takie jak leki i alkohol przyjmowane regularnie i w dużych dawkach mogą powodować nieodwracalne uszkodzenia. Inną przyczyną gastropatii rumieniowej może być zakażenie Helicobacter pylori, które również jest częstym powodem powstawania wrzodów żołądka.

Gastropatia rumieniowa – co to jest?

Gastropatia rumieniowa jest chorobą śluzówki żołądka. Choroby żołądka są poważnym problemem obniżającym jakość życia wielu osób. Dają wiele nawracających objawów, które mimo wszystko nie są jednoznaczne. W przypadku gastropatii objawy są na tyle niespecyficzne, że mogą być mylone z niestrawnością. Gastropatia rumieniowa może mieć objawy o różnym nasileniu, np. dyskomfort trawienny, bóle brzucha, ale również krwawienia z przewodu pokarmowego objawiające się w krwistych wymiotach lub w ciemnym/czarnym stolcu. Niekiedy dopiero objawy ostrej gastropatii, czyli krwawienia, skłaniają do wizyty u lekarza. Inne dolegliwości, jeśli nie są bardzo nasilone, łatwo ignorować bądź próbować leczyć samodzielnie.

Przyczyny gastropatia rumieniowej

Przyczyn gastropatii rumieniowej może być wiele, ale kilka najbardziej powszechnych to:

• leki – głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
• alkohol,
• stres (pourazowy, po zabiegach),
• zakażenia bakteryjne – zakażenia Helicobacter pylori.

Skutkiem działania wyżej wymienionych czynników jest powstawanie nadżerek, które można zdiagnozować endoskopowo. W przypadku gastropatii rumieniowej, w wyniku której dochodzi do krwawień, obraz może być trudny do zinterpretowania przez zaciemnienie przez krew. W takim przypadku należy wykonać badanie histopatologiczne. W gastropatii spowodowanej przewlekłym przyjmowaniem leków z grupy NLPZ (np. ketonal, ibuprofen, naproksen, kwas acetylosalicylowy) dochodzi do uszkodzenia śluzówki żołądka oraz uszkodzenia naczyń, aktywacji komórek układu odpornościowego i formowaniu zakrzepów naczyniowych. Szkody wyrządzone przez leki zależą od dawki i częstości zażywania danego NLPZ. Jedną z wymienionych przyczyn gastropatii rumieniowej jest zakażenie Helicobacter pylori. Według danych epidemiologicznych około 50% populacji osób powyżej 50. roku życia w krajach rozwiniętych i 80% w krajach rozwijających się jest zakażone tą bakterią. W Polsce jest to od około 40 do 60% osób dorosłych. Skąd takie różnice między krajami rozwijającymi się a rozwiniętymi? Otóż odpowiednie warunki higieniczne pozwalają na zmniejszenie występowania zakażenia. Kolejne nasuwające się pytanie to: dlaczego więc nie wszyscy zakażeni Helicobacter pylori cierpią na gastropatię czy wrzody żołądka? Wynika to z odporności człowieka zarażonego – u niektórych zakażenia takie są bezobjawowe, a jeśli zostają zdiagnozowane, to zazwyczaj przypadkowo. Obecnie można łatwo sprawdzić, czy jesteśmy zarażeni, wystarczy wykonać domowy test na obecność tego drobnoustroju. Co więcej, tego rodzaju testy są dostępne w aptece bez recepty. Oczywiście wynik należy potwierdzić u specjalisty, który też zastosuje odpowiednie leczenie prowadzące do eradykacji Helicobacter pylori. Po zastosowanym leczeniu jedynie u około 20% chorych występuje ponowne zakażenie. Warto też podkreślić, że bakteria ta Gram-dodatnia jest poważnym czynnikiem ryzyka wystąpienia raka żołądka.

Jak leczyć gastropatię rumieniową?

Terapia zależy od przyczyny. Jeśli gastropatia jest skutkiem zakażenia Helicobacter pylori, należy zastosować odpowiednią terapię, często przebiegającą w następującym schemacie: dwa antybiotyki w połączeniu z inhibitorem pompy protonowej, który hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Terapia taka trwa od 7 do 10 dni i jest skuteczna u zdecydowanej większości osób zakażonych. Ogólnie przy leczeniu gastropatii rumieniowej zalecane są inhibitory pompy protonowej, np. omeprazol czy pantoprazol, które podawane są zazwyczaj do 4 tygodni, ale w uzależnieniu od przyczyny, co pozwala na zmniejszenie kwasowości treści żołądka, a tym samym nie jest pogorszony stan nadżerek, a panujące pH sprzyja ich gojeniu. Przy przyczynach schorzenia takich jak NLPZ czy alkohol należy jak najszybciej odstawić szkodliwe substancje. Dieta w gastropatii rumieniowej powinna być lekkostrawna, należy wykluczyć potrawy ostre i drażniące żołądek i ograniczyć picie kawy i herbaty.