Gdzie znajduje się przedsionek pochwy i jakie są jego funkcje?
Przedsionek pochwy to miejsce, gdzie rozpoczyna się wiele procesów kluczowych dla zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego kobiety. Niestety, jest także narażony na problemy zdrowotne, które wpływają na komfort i jakość życia. Czy kiedykolwiek zastanawiałaś się, jakie zagrożenia mogą tu wystąpić i jak sobie z nimi radzić? Zapraszam do lektury artykułu, w którym omawiam najważniejsze kwestie.
Budowa przedsionka pochwy
Przedsionek pochwy (in. przedsionek sromu, łac. vestibulu vaginae) to obszar zewnętrznych narządów płciowych kobiety, zlokalizowany pomiędzy wargami sromowymi mniejszymi a błoną dziewiczą lub jej pozostałościami w postaci strzępek. Znajdują się tu również ujścia cewki moczowej oraz gruczołów przedsionkowych mniejszych i większych (Bartholina). Struktura przedsionka pochwy jest złożona – składa się on z różnych typów tkanek:
- nabłonek płaski pokrywa większość przedsionka i zapewnia ochronę przed urazami mechanicznymi i infekcjami,
- gruczoły przedsionkowe mniejsze, rozproszone w całym obszarze, produkują śluz, który utrzymuje wilgotność i wzmacnia elastyczność tkanek,
- gruczoły Bartholina są zlokalizowane po obu stronach wejścia do pochwy. Odpowiadają za wydzielanie większych ilości śluzu podczas pobudzenia seksualnego, co jest kluczowe dla komfortu podczas stosunku.
Przedsionek pochwy jest miejscem licznych zakończeń nerwowych, co czyni go bardzo wrażliwym na dotyk. Ta czułość jest istotna dla odczuwania przyjemności seksualnej, ale również sprawia, że przedsionek jest podatny na ból i dyskomfort w przypadku stanów zapalnych lub innych problemów zdrowotnych. Obszar charakteryzuje się też intensywnym ukrwieniem, które sprzyja szybkiemu gojeniu się drobnych urazów, ale jednocześnie może powodować obrzęk w przypadku podrażnień czy infekcji.
Choroby przedsionka pochwy
Najczęstsze choroby przedsionka pochwy obejmują różne stany zapalne oraz infekcje, które wywołują dyskomfort i mogą prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych. Należą do nich m.in.:
- zapalenie sromu i pochwy (łac. Vulvovaginitis) – jest to jedna z najczęstszych dolegliwości intymnych u kobiet. Zapalenie może być spowodowane infekcjami bakteryjnymi, grzybiczymi (np. Candida albicans) lub wirusowymi (np. wirus opryszczki narządów płciowych HSV-2),
- zapalenie gruczołu Bartholina (łac. Bartholinitis) – występuje, gdy dochodzi do zatkania przewodów gruczołu Bartholina. Powodem jest zwykle infekcja bakterią Escherichia coli lub Staphylococcus aureus,
- zapalenie przedsionka pochwy (łac. Vestibulitis) – jest to stan zapalny charakteryzujący się przewlekłym bólem i pieczeniem, szczególnie podczas stosunku seksualnego. Powoduje go wiele czynników, np. infekcje, reakcje alergiczne lub uszkodzenia mechaniczne,
- brodawczakowatość przedsionka pochwy (łac. Papillomatosis vestibuli vaginae) – to stan chorobowy, w którym na powierzchni skóry przedsionka pojawiają się brodawki (kłykciny kończyste). Wywołuje je wirus brodawczaka ludzkiego (HPV, ang. Human Papilllomavirus) typu 6 i 11.
Optymalne nawilżenie tej okolicy jest niezwykle istotne, bo suchości pochwy pacjentka doświadcza nie tylko w trakcie zachowań seksualnych, ale także podczas na przykład jazdy rowerem. A zmniejszona ilość i jakość wydzieliny pochwowej sprawia, że okolice urogenitalne stają się bardziej podatne na różnego rodzaju infekcje, patogeny, bakterie, grzyby, może też wiązać się ze wspomnianym już nietrzymaniem moczu. Pacjentki z atrofią pochwy częściej doświadczają właśnie tych dolegliwości, co prowadzi do zmniejszenia ich komfortu życia i funkcjonowania.
Leczenie przedsionka pochwy
Leczenie chorób przedsionka pochwy wymaga konsultacji z ginekologiem. W zależności od rodzaju i zaawansowania schorzenia, stosuje się metody terapeutyczne wymienione w tabeli.
| Metoda leczenia | Wskazania |
| Antybiotykoterapia | Stosowana w przypadku infekcji bakteryjnych (np. metronidazol, klindamycyna). |
| Leki przeciwgrzybicze | Stosowane przy infekcjach grzybiczych (np. mikonazol, klotrimazol, flukonazol). |
| Środki przeciwwirusowe | Stosowane w leczeniu infekcji wirusowych (np. acyklowir). |
| Środki przeciwbólowe i przeciwzapalne | Pomocne w łagodzeniu bólu i obrzęków (np. ibuprofen). |
| Leki przeciwhistaminowe | Stosowane w przypadku reakcji alergicznych w postaci tabletek, łagodzących kremów lub maści z hydrokortyzonem. |
| Marsupializacja | Chirurgiczna metoda leczenia torbieli gruczołu Bartholina. |
| Krioterapia, elektrokoagulacja, laseroterapia | Stosowane w leczeniu kłykcin kończystych. |
| Domowe sposoby | Np. kąpiele z dodatkiem soli morskiej lub nadmanganianu potasu, które szybko łagodzą stan zapalny |
Jak wygląda przedsionek pochwy po porodzie?
W trakcie porodu drogami natury, kiedy główka dziecka przechodzi przez kanał rodny i wyłania się na zewnątrz, silnie rozciągając okoliczne tkanki przedsionka pochwy, często pojawiają się urazy śluzówki. Uszkodzenia w tym obszarze prowadzą do bólu, pieczenia. W niektórych przypadkach, aby ułatwić poród i zapobiec dużym uszkodzeniom, konieczne jest nacięcie krocza (episiotomia). Ranę zszywa się wchłanialnymi nićmi. Estetyka blizny zależy od techniki, wielkości nacięcia oraz umiejętności osoby, która zaopatruje ranę. Zdarza się niestety, że blizna jest duża i zgrubiała, co obniża jakość życia kobiety.
Zalecane są ćwiczenie mięśni Kegla, które poprawiają elastyczność pochwy i polepszają jakość życia pacjentek cierpiących na atrofię pochwy, a przy tym są również świetną profilaktyką nietrzymania moczu. To ostatnie jest kolejną dolegliwością, której często doświadczają pacjentki w okresie okołomenopauzalnym. I która zresztą bardzo często współwystępuje właśnie z atrofią pochwy. Wynika to z faktu, że zmniejszenie elastyczności całej okolicy urogenitalnej przekłada się właśnie na nietrzymanie moczu. Natomiast stopień nasilenia tych dolegliwości może być różny u różnych pacjentek.
Plastyka przedsionka pochwy
Plastyka przedsionka pochwy może być wykonywana zarówno ze względów estetycznych, jak i medycznych. Poprawia komfort codziennych aktywności oraz życia seksualnego, szczególnie u kobiet, które odczuwają dyskomfort z powodu deformacji lub przebytych urazów tej części ciała. Zabieg polega na rekonstrukcji uszkodzonych tkanek, usunięciu nadmiaru skóry lub korekcie blizny po porodzie.
Ważne jest, aby decyzja o przeprowadzeniu takiego zabiegu była dobrze przemyślana i skonsultowana z doświadczonym specjalistą ginekologii estetycznej, który potrafi ocenić potrzeby i oczekiwania pacjentki oraz przedstawi wszystkie możliwe ryzyka i korzyści związane z procedurą.
O ekspertce:
dr n. med Agnieszka Żalińska – ginekolog- położnik, absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Związana z Centrum Zdrowia Matki Polki i poradnią PUROMED w Łodzi. Link do rozmowy: https://www.hellozdrowie.pl/atrofia-pochwy-to-cicha-epidemia-agnieszka-zalinska-ginekolozka/
Bibliografia:
- Graziottin A., Brotto L. A., Vulvar vestibulitis syndrome: a clinical approach, Journal of Sex & Marital Therapy 2004, 30: 125-139.
- https://clarewellclinics.co.uk/genital-dermatology/vestibular-papillomatosis/ [dostęp 05.06.2024].
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547703/ [dostęp 05.06.2024].
- Velkey J. M., Hall A. H. S., Robboy S. J., Normal vulva: Embryology, anatomy, and histology. In: Hoang MP, Selim MA, editors. Vulvar pathology, New York: Springer-Verla; 2015, p. 3-17.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
się ten artykuł?
