Glicyna – budowa, właściwości, źródła w pożywieniu. Czy glicyna pomaga w bezsenności?

Glicyna to jeden z aminokwasów endogennych wytwarzanych przez organizm. Jako neurotransmiter pełni ważne funkcje w ośrodkowym układzie nerwowym. Wśród właściwości glicyny wymienia się też ochronę układu pokarmowego, korzystny wpływ na mięśnie i stawy oraz poprawę jakości snu. Glicyna często wchodzi w skład suplementów diety polecanych na pamięć i koncentrację, a także preparatów kosmetycznych na włosy i paznokcie.

Glicyna – co to jest?

Glicyna to najmniejszy i najprostszy strukturalnie aminokwas. W budowie glicyny wyróżnia się grupę aminową, grupę karboksylową oraz atom wodoru. W przeciwieństwie do innych aminokwasów, w glicynie nie występuje łańcuch boczny. Wzór sumaryczny glicyny to C₂H₅NO₂ (H2N-CH2-COOH). Glicyna zaliczana jest do aminokwasów endogennych, czyli takich, które organizm sam wytwarza. Może być zsyntetyzowana z seryny przy udziale enzymu hydroksymetylotransferazy, a także z choliny, hydroksyproliny i treoniny przy udziale wątroby i nerek. W prawidłowych warunkach stężenie glicyny w ludzkiej surowicy krwi waha się w granicach 200-400 µM. Około 45 g endogennej glicyny jest syntetyzowane, a 3-5 g pobierane z dietą.

Glicyna została po raz pierwszy wyizolowana przez francuskiego chemika H. Braconnota. Jej  nazwa pochodzi od greckiego słowa „glykys” oznaczającego słodki, w nawiązaniu do słodkiego smaku aminokwasu przypominającego smak glukozy. Glicyna stanowi 11,5% wszystkich aminokwasów znajdujących się w organizmie. Blisko 80% glicyny wykorzystywane jest do syntezy białek.

Glicyna – funkcje

Glicyna znana jest przede wszystkim ze względu na swoje działanie jako neurotransmiter. W ośrodkowym układzie nerwowym  glicyna kontroluje przyjmowanie pokarmu i homeostazę organizmu. Funkcję neuroprzekaźnika po raz pierwszy przypisano glicynie w 1965 roku. Ponadto aminokwas ten:

• bierze udział w syntezie ważnych biologicznie biocząsteczek i związków chemicznych: nukleotydów, glukozy, kreatyniny, puryn, neuroprzekaźników;
• wchodzi w skład kwasów żółciowych i kwasu glikocholowego;
• uczestniczy w syntezie białek, glutationu, reakcjach detoksykacyjnych;
• jest składnikiem budulcowym kolagenu ( stanowi 1/3 białek kolagenu) wraz z proliną i hydroksyproliną, dzięki czemu wpływa na elastyczność skóry;
• bierze udział w syntezie hemu;
• działa przeciwzapalnie, przeciwskurczowo i immunomodelująco;
• chroni przed stresem oksydacyjnym wywoływanym przez leki i toksyny;
• wpływa na lepsze samopoczucie.

Suplementacja glicyną jest skuteczna w leczeniu chorób układu krążenia, niektórych chorób zapalnych, nowotworów, cukrzycy i otyłości. Glicynie przypisuje się również korzystny wpływ na jakość snu i funkcje neurologiczne organizmu. Niedobór glicyny występuje zazwyczaj w wyniku długotrwałego stosowania diety niskobiałkowej oraz w stanach chorobowych powodujących dużą utratę białka. Niedostateczna ilość glicyny w organizmie może powodować m.in. nieprawidłową pracę układu immunologicznego, zaburzenia metabolizmu składników odżywczych i niski wzrost.

Glicyna – właściwości i zastosowanie

Glicyna w leczeniu zaburzeń żołądkowo-jelitowych

Glicyna i prolina to aminokwasy, które działają ochronnie na układ pokarmowy. Glicyna chroni żołądek przed uszkodzeniami wywołanymi przez niedokrwienie krezki. Ponadto zmniejsza stan zapalny w przewodzie pokarmowym i przyczynia się do odbudowy wyściółki jelit. Glicyna zapobiega także podrażnieniom przewodu pokarmowego spowodowanym negatywnym działaniem kwasu acetylosalicylowego. Zapewnia lepszą rozpuszczalność leku i jego szybsze wchłanianie. Glicyna zalecana jest osobom z chorobą wrzodową oraz nadwrażliwościami pokarmowymi, gdyż hamuje objawy chorobowe nieswoistych zapaleń jelit i refluksu. Ponadto  poprawia skład mikroflory jelitowej.

Glicyna – wpływ na stawy i mięśnie

Glicyna jest skutecznym immunomodulatorem, który hamuje stan zapalny w organizmie. Łagodzi zapalenie stawów i pomaga w utrzymaniu ich w dobrej kondycji.  Przyspiesza regenerację mięśni i zapobiega utracie masy mięśniowej w starszym wieku. Jako składnik kolagenu buduje stawy, chrząstki, więzadła, kości, ścięgna. Odpowiada za elastyczność i jędrność skóry oraz odporność narządu ruchu na wstrząsy. Chroni przed degeneracją stawów, przyczynia się do naprawy uszkodzeń w mięśniach.

Glicyna dla mózgu i układu nerwowego

Glicyna to aminokwas, który w znaczącym stopniu wpływa na pracę mózgu i układu nerwowego. Jako neurotransmiter bierze udział w syntezie substancji będących źródłem energii dla mózgu i komórek nerwowych. Glicyna wzmacnia pamięć, poprawia sprawność umysłową i pomaga w leczeniu zaburzeń neurologicznych. Wykazano jej pozytywny wpływ w leczeniu schizofrenii, zmniejszaniu uczucia niepokoju i lęku. Może być stosowana w depresji i epilepsji.

Glicyna na poprawę jakości snu

Glicyna jest neurotransmiterem hamującym, pod którego wpływem organizm uspokaja się i wycisza. Glicyna suplementowana wieczorem poprawia jakość snu, zmniejsza uczucie zmęczenia w ciągu dnia, korzystnie wpływa na funkcje kognitywne. Badania wskazują, że glicyna może pomóc osobom cierpiącym na bezsenność i problemy z zasypianiem. W  przeprowadzonych badaniach wykazano, że przyjmowanie 3 gramów glicyny skraca czas zaśnięcia i przyspiesza wchodzenie w fazę snu głębokiego. Ponadto u badanych rzadziej dochodziło do wybudzania się.

W przyszłości zastosowanie glicyny w leczeniu chorób może być jeszcze bardziej wszechstronne. Badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że glicyna przyczyniała się do zmniejszenia ilości kwasów tłuszczowych w wątrobie, normalizacji ciśnienia tętniczego krwi i wyrównania poziomu insuliny. Co więcej, glicyna być może będzie wykorzystywana w leczeniu przeciwnowotworowym, gdyż zaobserwowano, że aminokwas hamuje mutacje komórkowe.

Glicyna – źródła w pożywieniu

Glicyna występuje w produktach zawierających białko. Do organizmu dostarczana jest wraz z:

• czerwonym mięsem,
• drobiem,
• rybami,
• mlekiem i przetworami mlecznymi,
• jajkami,
• serami żółtymi,
• warzywami: jarmużem, kalafiorem, kapustą, fasolą białą;
• owocami: bananem, kiwi;
• orzechami i ziarnami.

Glicyna – gdzie kupić?

Glicynę można kupić w aptekach i sklepach internetowych jako lek oraz suplement diety. Aminokwas dodawany jest do leków z kwasem salicylowym, które mają działanie zapobiegające agregacji płytek krwi. Glicynę znajdziemy w:

• suplementach na kaca – glicyna wchodzi w skład glutationu, który jest odpowiedzialny za proces detoksykacji komórek;
• suplementach stosowanych na lepszy sen oraz wspierających pracę układu nerwowego;
• preparatach kosmetycznych – glicyna działa nawilżająco, przeciwłojotokowo, przeciwzmarszczkowo, wygładzająco, rozjaśniająco; w preparatach do włosów glicyna ma za zadanie odbudować keratynę, dzięki czemu wzmacnia włosy, wygładza je i zapobiega ich elektryzowaniu się.

Glicyna zazwyczaj nie występuje jako preparat jednoskładnikowy, lecz jest jedną z substancji obecnych w danym suplemencie. Najczęściej dostępna jest w dawce 1-3 gramów. Ceny preparatów z glicyną są bardzo zróżnicowane. Na rynku dostępne są suplementy diety z glicyną kosztujące kilkanaście-kilkadziesiąt złotych. Nie ma przeciwwskazań do stosowania glicyny u kobiet w ciąży.

Źródła:

1. Israel Pérez-Torres i wsp., „Beneficial Effects of the Amino Acid Glycine”, Mini Reviews in Medicinal Chemistry 16(999), 2016.
2. N. Kawai, N. Sakai, M. Okuro et al., “The sleep-promotingand hypothermic efects of glycine are mediated by NMDA receptors in the suprachiasmatic nucleus,” Neuropsychopharma-cology, vol. 40, no. 6, pp. 1405–1416, 2015.