Głuchota starcza – przyczyny, objawy, zapobieganie i leczenie

Głuchota starcza to powszechny problem wielu osób, powiązana jest ze starzeniem się komórek słuchowych i neuronów. W pewnym stopniu możemy jej zapobiegać, unikając głośnych dźwięków. Na głuchotę starczą nie ma lekarstwa, jednak osoby nią dotknięte mogą nie odczuwać jej skutków, stosując aparaty słuchowe. 

Co to jest głuchota starcza?

Głuchota starcza to utrata słuchu, która stopniowo postępuje wraz z wiekiem. Jest to jedna z najczęstszych chorób wieku podeszłego. Około jedna trzecia osób w wieku od 65 do 74 lat ma znaczny ubytek słuchu, a prawie połowa w wieku powyżej 75 lat ma problemy ze słuchem. Może to utrudniać zrozumienie i stosowanie się do zaleceń lekarza, reagowanie na otoczenie i słyszenie telefonów, dzwonków do drzwi i alarmów przeciwpożarowych. Utrata słuchu może również utrudniać rozmowę z rodziną i przyjaciółmi, co prowadzi do poczucia izolacji.

Głuchota starcza najczęściej występuje w obu uszach, dotykając ich jednakowo. Ponieważ utrata jest stopniowa, osoby cierpiące na ubytek słuchu związany z wiekiem mogą nie zdawać sobie sprawy, że straciły część zdolności słyszenia.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 głuchota starcza oznaczona jest kodem H.91.1 (jako jedna wśród kategorii „inna głuchota”).

Głuchota starcza – przyczyny

Istnieje wiele przyczyn utraty słuchu związanej z wiekiem. Najczęściej powstaje w wyniku zmian w uchu wewnętrznym w miarę starzenia się, ale może również wynikać ze zmian w uchu środkowym lub ze złożonych zmian na ścieżkach nerwowych od ucha do mózgu. Pewne schorzenia i leki mogą również odgrywać rolę.

Objawy głuchoty starczej

W przypadku tej choroby, słyszane dźwięki często wydają się mniej wyraźne i cichsze. To przyczynia się do trudności w słyszeniu i rozumieniem mowy. Osoby z głuchotą starczą mogą doświadczyć kilku z następujących objawów:

• mowa innych wydaje się niewyraźna,
• wysokie głoski, takie jak „s” i „u” są wyjątkowo trudne do usłyszenia i odróżniania,
• głos innych ludzi jest trudny do zrozumienia; zwłaszcza w przypadku hałasu w tle,
• głos mężczyzn jest łatwiejszy do zrozumienia niż głos wyższe tony kobiecego głosu,
• niektóre dźwięki wydają się denerwujące lub zbyt głośne,
• występuje szum w uszach.

Jak zapobiegać głuchocie starczej?

Większej części utraty słuchu spowodowanej narażeniem na hałas można zapobiec. Świadomość potencjalnych źródeł szkodliwych hałasu, takich jak głośno słuchana telewizja czy muzyka, praca z głośnymi urządzeniami itp. pozwala na spowolnienie rozwoju głuchoty starczej.

Zatyczki do uszu lub specjalne nauszniki wygłuszające powinny zapewniać ochronę w przypadku przebywania w głośnym otoczeniu. Warto pamiętać, że nie powinno się przebywać osimiu godzin w środowisku o natężeniu dźwięku wynoszącym 85 decybeli, przy 110 dB norma wynosi zaledwie 10 minut, a 135 dB uznaje się za szkodliwe, niezależnie od czasu ekspozycji.

Leczenie głuchoty starczej

Istnieje kilka typów specjalistów, którzy pomagają przy głuchocie starczej. Są to: otolaryngolog, audiolog lub specjalista od aparatów słuchowych.

Otolaryngolog to lekarz, który specjalizuje się w diagnozowaniu i leczeniu chorób ucha, nosa, gardła i szyi. Diagnozuje on przyczyny problemów ze słuchem i proponuje opcje leczenia. Może również skierować do innego specjalisty. Audiolog przeszedł specjalistyczne szkolenie w zakresie rozpoznawania i pomiaru rodzaju i stopnia ubytku słuchu. Niektórzy audiolodzy mogą mieć licencję na dopasowanie aparatów słuchowych. Specjalista ds. aparatów słuchowych to osoba upoważniona przez stan do przeprowadzania i oceny podstawowych testów słuchu, udzielania porad oraz dopasowywania i testowania aparatów słuchowych.

Leczenie pacjentów z głuchotą starczą najczęściej sprowadza się do stosowania aparatów słuchowych.

Głuchota starcza a aparaty słuchowe

Aparaty słuchowe to elektroniczne instrumenty, które nosi się w uchu lub za uchem. Sprawiają, że dźwięki są głośniejsze. Aby znaleźć aparat słuchowy, który będzie najlepszy dla konkretnego pacjenta, może być konieczne wypróbowanie więcej niż jednego modelu. Rodzaje aparatów słuchowych:

1. Implanty ślimakowe

Implanty ślimakowe to małe urządzenia elektroniczne wszczepiane chirurgicznie do ucha wewnętrznego, które pomagają zapewnić wrażenie dźwięku osobom głęboko głuchym lub niedosłyszącym. Jeśli ubytek słuchu jest ciężki, lekarz może zalecić implant ślimakowy w jednym lub obu uszach.

2. Systemy słuchowe kotwiczone w kości

Te urządzenia omijają kanał słuchowy i ucho środkowe, zostały zaprojektowane tak, aby wykorzystywać naturalną zdolność organizmu do przenoszenia dźwięku poprzez przewodnictwo kostne. Procesor dźwięku odbiera dźwięk, przetwarza go na wibracje, a następnie przekazuje je przez kości czaszki do ucha wewnętrznego.

3. Wspomagające urządzenia słuchowe

Obejmują urządzenia wzmacniające do telefonów i telefonów komórkowych, aplikacje na smartfony lub tablety oraz systemy z obwodem zamkniętym (systemy pętli słuchu) w miejscach publicznych.

Czytanie z ust to kolejna opcja, która pomaga osobom z problemami słuchu śledzić mowę konwersacyjną. Osoby stosujące tę metodę zwracają szczególną uwagę na innych, gdy mówią, obserwując usta i ruchy ciała mówiącego. Specjalni trenerzy mogą pomóc nauczyć się czytać z ruchu warg.

Źródła:

1. Current Diagnosis & Treatment in Otolaryngology: Head & Neck Surgery, Lalwani, Anil K. (Ed.) Chapter 44: Audiologic Testing by Brady M. Klaves, PhD, Jennifer McKee Bold, AuD, Access Medicine;
2. Hung SC (Aug 2015). „Hearing Loss is Associated With Risk of Alzheimer’s Disease: A Case-Control Study in Older People”. Journal of Epidemiology. Journal of Epidemiol. 25(8): 517–521;
3. Park HL, O’Connell JE, Thomson RG (December 2003). „A systematic review of cognitive decline in the general elderly population”. International Journal of Geriatric Psychiatry. 18(12): 1121–34.