Gronkowiec złocisty w nosie – czy jest zaraźliwy? Kiedy wymaga leczenia?

Gronkowiec złocisty w nosie jest stale obecny u 20% populacji i nie wywołuje żadnych objawów. Jest to tak zwane nosicielstwo bezobjawowe, które nie wymaga leczenia. Natomiast bakteria jest niebezpieczna dla osób, które mają osłabiony układ immunologiczny, ponieważ może wywołać zakażenia górnych dróg oddechowych.

Obecność gronkowca w nosie stwierdza się na podstawie wymazu z jamy nosowo-gardłowej. Nie jest to rutynowe badanie. Wykonuje się je w sytuacji, gdy pacjent cierpi na uporczywy, przewlekły katar i nawracające infekcje górnych dróg oddechowych, które nie poddają się antybiotykoterapii. Przeprowadza się je także u osób przed zabiegiem ortopedycznym, kardiochirurgicznym lub neurochirurgicznym w celu wykrycia nosicielstwa opornych szczepów bakterii i wdrożenia profilaktyki przeciwzakaźnej.

Czy gronkowiec w nosie jest zaraźliwy?

Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) jest Gram–dodatnią bakterią obecną na skórze oraz w śluzówce jamy nosowo–gardłowej u ludzi i zwierząt. Jej nazwa pochodzi od wyglądu – komórki patogenu mają kulisty kształt i układają się w nieregularne skupiska przypominające kiść winogron. Szacuje się, że stałe nosicielstwo gronkowca w nosie dotyczy około 20% populacji, a ponad połowa jest nosicielem przejściowym.

Do zakażenia może dojść drogą kropelkową lub przez kontakt z zakażonymi przedmiotami (szczególnie na oddziale szpitalnym). W większości przypadków obecność gronkowca złocistego w nosie nie daje żadnych objawów i konsekwencji zdrowotnych, jednak w niekorzystnych warunkach kolonizacja może stanowić punkt wyjścia do poważnego zakażenia. Zagrożone są zwłaszcza osoby z obniżoną odpornością: noworodki, małe dzieci, osoby niedożywione, przewlekle chore lub po zabiegach chirurgicznych.

Gronkowiec złocisty w nosie – objawy zakażenia

U większości nosicieli gronkowca w nosie objawy nie występują, ponieważ dzięki odporności organizmu wytwarza się stan równowagi fizjologicznej między patogenem a naturalną florą bakteryjną. Natomiast, mimo braku symptomów, nadal może dojść do przeniesienia bakterii i potencjalnego zakażenia u innej osoby.

U osób, u których w wymazie z nosa stwierdzono obecność gronkowca złocistego, może on odpowiadać za przewlekłe i nawracające katary ropne lub zapalenia zatok, które nie poddają się antybiotykoterapii, a także zapalenia tchawicy lub płuc (najczęściej jako powikłanie po przebytej infekcji, np. grypie). Groźna może być także obecność bakterii w nosie u pacjentów, którzy planują zabieg chirurgiczny lub stomatologiczny, ponieważ w wyniku osłabienia organizmu może dojść do zakażenia rany i rozprzestrzenienia się infekcji na cały organizm.

Gronkowiec złocisty może być odpowiedzialny za:

• zakażenia skóry – ropnie, czyraki, jęczmień, liszajec oraz ropne zakażenia ran pooperacyjnych,
• zapalenia sutka u kobiet karmiących piersią,
• zapalenie płuc, tchawicy, układu moczowego,
• sepsę.

Gronkowiec złocisty w nosie u dziecka

Gronkowiec w nosie u dzieci zwykle nie stanowi powodów do niepokoju. Nie daje też żadnych objawów. Niebezpieczeństwo zakażenia pojawia się, jeżeli dojdzie do przerwania ciągłości błon śluzowych i kolonizacji rany bakteriami. Dosyć częstym objawem jest liszajec wokół nosa lub ust. Są to swędzące pęcherze wypełnione płynem, które przypominają opryszczkę. Przeniesienie gronkowca na skórę w okolicę oczu wywołuje jęczmień – opuchliznę i zaczerwienienie powieki.

Gronkowiec złocisty może być także odpowiedzialny za nieżyt nosa oraz nawracające zapalenia ucha, migdałków, gardła i zatok. Zdarza się to u dzieci z osłabioną odpornością, częściej jednak ich przyczyną są inne patogeny.

Gronkowiec MRSA w nosie

Gronkowiec MRSA w jamie nosowej jest to szczep gronkowca, który jest oporny (niewrażliwy) na metycylinę – antybiotyk z grupy penicylin, a także na inne leki. Stanowi najczęstsze źródło zakażeń wewnątrzszpitalnych. Infekcje, które wywołuje, są trudne do wyleczenia i groźne dla zdrowia osób z obniżoną odpornością oraz po poważnych zabiegach chirurgicznych. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem lub przedmiotami, których dotykał.

Leczenie gronkowca złocistego w nosie

Samo stwierdzenie obecności gronkowca złocistego w nosie, który nie wywołuje żadnych dolegliwości, nie wymaga rozpoczęcia antybiotykoterapii. Uważa się, że antybiotyk może osłabić układ odpornościowy i doprowadzić do szybkiego, ponownego skolonizowania jamy nosowej. W innym przypadku wykonuje się antybiogram na podstawie wymazu i stosuje się leki, na które wyhodowany szczep bakterii wykazuje największą wrażliwość.

W profilaktyce zakażeń bardzo ważne jest naturalne wzmacnianie układu odpornościowego oraz zachowanie higieny: mycie rąk, używanie rękawic ochronnych przez personel medyczny, zasłanianie nosa i ust podczas kichania lub kaszlu.

Leczeniu powinny poddać się osoby, które są nosicielami szczepu MRSA i należą do personelu medycznego, pracują wśród zwierząt hodowlanych lub przygotowują się do zabiegu kardiochirurgicznego, neurochirurgicznego lub ortopedycznego.