Gruczolak – przyczyny i objawy. Leczenie nowotworów zbudowanych z tkanki gruczołowej

Gruczolak jest nowotworem o charakterze łagodnym. Powstaje z nabłonka budującego gruczoły, stąd jego nazwa. Może występować w różnych miejscach, najczęściej na przysadce mózgowej, nadnerczach, tarczycy czy nerkach. Objawy są zróżnicowane. Przebieg może być również bezobjawowy.

Gruczolaki zbudowane są z tkanki gruczołowej, dlatego mogą wytwarzać hormony, nawet jeśli organizm nie wykazuje takiej potrzeby. Dlatego jednym z objawów gruczolaka mogą być zaburzenia w gospodarce hormonalnej organizmu. Nie można absolutnie mylić gruczolaka, który ma przebieg łagodny, z gruczolakorakiem – tworem złośliwym. Leczenie gruczolaków zazwyczaj polega na farmakoterapii, zdarza się jednak, że konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Gruczolak przysadki mózgowej

Gruczolaki przysadki mózgowej zlokalizowane są w dolnej części czaszki. Ze względu na rozmiar można je podzielić na gruczolaki (powyżej 10 mm) oraz mikrogruczolaki (poniżej 10 mm). Gruczolaki przysadki mózgowej zbudowane są z nabłonka, który również buduje przedni płat tego narządu. Dzięki temu mają zdolność do produkowania oraz wydzielania hormonów. Ze względu na rodzaj hormonu gruczolaki przysadki mózgowej dzieli się na: prolaktynowe, kortykotropowe oraz hormonu wzrostu. Objawiają się one: zaburzeniami wzrostu, zaburzeniami hormonalnymi, chorobą Cushinga, uciskiem w gałce ocznej oraz bólem głowy. Mogą również występować gruczolaki nieczynne hormonalnie, wówczas przebieg jest najczęściej bezobjawowy. Leczenie gruczolaka przysadki mózgowej polega głównie na farmaceutycznym ustabilizowaniu gospodarki hormonalnej, jeśli jednak okazuje się to nieskuteczne, konieczne jest wdrożenie leczenia chirurgicznego.

Gruczolak nadnercza

Gruczolak nadnercza lokalizuje się najczęściej przy korze nadnerczy. Występuje statystycznie bardzo rzadko. Jest nowotworem o łagodnym charakterze. Zazwyczaj nie daje żadnych objawów, a diagnozowany jest przypadkiem podczas wykonywania badań obrazowych, takich jak rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa. Gruczolak nadnerczy aktywny hormonalnie może powodować poważne dla zdrowia powikłania, takie jak: choroba Cushinga, zaburzenia miesiączkowania, otyłość, cukrzyca, osteoporoza, zmiany skórne. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacyjne usunięcie gruczolaka.

Gruczolak cewkowy jelita grubego

Wyróżnia się trzy rodzaje gruczolaków cewkowych jelita grubego: kosmkowe, cewkowe oraz mieszane. Powstają one często jako powikłania innych stanów chorobowych: choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego jelita grubego, otyłości. Występują również u osób, u których w wywiadzie występuje rak jelita grubego w najbliższej rodzinie. Gruczolaki jelita grubego, zarówno cewkowe, jak i kosmkowe, są zmianami łagodnymi, jednak z czasem mogą ulec zezłośliwieniu. Objawy to typowe zaburzenia dolnego odcinka przewodu pokarmowego: biegunki, zaparcia czy też dyskomfort podczas wypróżniania się.

Gruczolak przytarczyc i tarczycy

Gruczolaki przytarczyc czy tarczycy są wyczuwalne podczas badania palpacyjnego szyi. Mogą mieć formę guzków lub zgrubień. Niekiedy zlokalizowane są w wolach tarczycy. Występują mnogo lub pojedynczo. Jeśli mają większe rozmiary, uciskają sąsiadujące tkanki, mogą powodować chrypę oraz zmieniać barwę głosu. Ze względu na zdolność do wytwarzania hormonów tarczycy mogą być przyczyną nadczynności przytarczyc oraz tarczycy. Objawy gruczolaka często przypominają symptomy nadczynności tarczycy, np.: przyspieszona przemiana materii, utrata wagi, wzmożony apetyt, zaburzenia ze strony układu krwionośnego, pobudzenie, bezsenność czy wahania nastroju. Podobnie jak w przypadku gruczolaka przysadki mózgowej, najpierw wdrażane jest leczenie farmakologiczne, którego celem jest stabilizacja gospodarki hormonalnej, jeśli jednak ono zawiedzie, konieczne jest leczenie chirurgiczne.

Gruczolak prostaty

Gruczolak prostaty inaczej nazywany jest gruczolakiem gruczołu krokowego. Występuje najczęściej u mężczyzn powyżej 50 roku życia. Ze względu na lokalizację uciska drogi moczowe i objawia się trudnościami w oddawaniu moczu. Zalegający mocz, w którym znajdują się między innymi zbędne lub szkodliwe produkty przemiany materii, może wywołać infekcję pęcherza moczowego. Znacznie obniża to jakość i komfort życia mężczyzn. Leczenie farmakologiczne jest leczeniem zachowawczym. Ma na celu uregulowanie oddawania moczu. Czasem zdarza się, iż organizm jest oporny na pewną grupę leków, wtedy lekarz prowadzący najczęściej decyduje się na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.