Grypa typu A – leczenie, objawy i charakterystyka wirusa

Grypa typu A wywoływana jest przez wirusa z rodziny Orthomyxoviridae. W przeciwieństwie do typów B, C i D, które atakują najwyżej dwa lub trzy gatunki zwierząt, wirus typu A powoduje grypę zarówno u różnych ssaków, jak i ptaków.

Podtypy wirusa grypy typu A

Wirus grypy typu A dzieli się na wiele podtypów, nazywanych w zależności pod posiadanego antygenu H (hemaglutyniny) oraz enzymu N (neuraminidazy). Istnieje co najmniej trzydzieści różnych podtypów wirusa, nie każdy jednak atakuje ludzi. Zwykła grypa sezonowa najczęściej należy do podtypu H3N2 lub H1N1. Każdy wirus zazwyczaj wielokrotnie mutuje w ramach własnego szczepu, przez co szczepionki przeciwko grypie sezonowej muszą być uaktualniane każdego roku.

Oprócz wywoływania grypy pospolitej, wirusy typu A przyczyniły się do przynajmniej pięciu pandemii w ciągu ostatnich 140 lat, włączając w to pandemię hiszpanki w latach 1918-1980 (spowodowaną przez wirusa H1N1), w czasie której zmarło 10-50 mln chorych. Zasadniczo podtypy wirusa klasyfikowane jako „ptasie” w przypadku zakażenia człowieka przybierają dużo groźniejszy i gwałtowniejszy przebieg niż podtypy natywnie ludzkie. Głośna ptasia grypa A/H5N1 wykazywała śmiertelność na poziomie 50 proc., a pacjenci umierali częstokroć, zanim rozwinęli objawy typowe dla grypy – przykładem może głośny przypadek pięcioletniego chłopca, który zapadł w śpiączkę poprzedzoną gwałtownym atakiem biegunki.

Objawy grypy typu A

Aż w 33 proc. przypadków grypa przebiega bezobjawowo. Ewentualne symptomy choroby pojawiają się szybko, nawet po dwóch dniach po zakażeniu. Chory doświadcza dreszczy, bólu mięśni oraz gorączki sięgającej do 39 stopni. Później pojawiają się inne objawy, takie jak:

• kaszel,
• katar,
• ból gardła, głowy, oczu, czasami także uszu,
• zaczerwienienie oczu i skóry,
• ogólne osłabienie i rozbicie.

Grypa sezonowa u dorosłych jest zazwyczaj łatwa do zdiagnozowania, chociaż w początkowych dniach rozwoju choroby można ją pomylić z przeziębieniem. Większość przypadków grypy u dorosłych ma przebieg ostry. Chory może zakazić innych przed wystąpieniem u niego objawów oraz zaraz po ich ustąpieniu. Grypa u dzieci może dodatkowo wywoływać symptomy pochodzące z układu pokarmowego, takie jak: wymioty, biegunka, ból brzucha.

Grypa – niepokojące objawy

Znaczne nasilenie objawów lub pojawienie się symptomów nietypowych dla grypy powinno stanowić sygnał ostrzegawczy. Warto zaznaczyć, że powikłania po grypie są wyjątkowo groźne. Niedoleczona grypa może przerodzić się w zapalenie płuc, serca lub opon mózgowych.

Objawy, które powinny wzbudzić nasz niepokój:

• duszności, krótki oddech, problemy z oddychaniem,
• ból klatki piersiowej,
• wszelkie symptomy odwodnienia u dzieci,
• sinica,
• nagłe pogorszenie się funkcji poznawczych, skonfundowanie,
• gorączka powyżej 40 stopni, kaszel utrudniający oddychanie.

Jak leczyć grypę?

Grypie zapobiega się głównie poprzez szczepienia, którym należy poddawać się corocznie, w okresie jesienno-zimowym. W przypadku wystąpienia choroby, leczy się głównie objawowo.

Przede wszystkim chory powinien ograniczyć kontakty z innymi oraz wypoczywać. Wskazane jest leżenie w łóżku oraz przyjmowanie dużej ilości ciepłych płynów. Gorączkę można zbijać środkami przeciwgorączkowymi zawierającymi paracetamol lub ibuprofen. Stosuje się także leki na katar, kaszel czy ból gardła.

W przypadku bardzo gwałtownego przebiegu choroby lekarz może przepisać leki antywirusowe.  Lekarze raczej odradzają stosowanie ich u chorych, którzy nie należą do grup ryzyka oraz nie są zagrożeni powikłaniami.

Bibliografia:

1. Hans Günter Schlegel: Mikrobiologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 177. ISBN 83-01-13999-4
2. Anton Erkoreka, The Spanish influenza pandemic in occidental Europe (1918–1920) and victim age, „Influenza and Other Respiratory Viruses”, 4 (2), 2010, s. 81–89
3. de Jong MD, Bach VC, Phan TQ, Vo MH, Tran TT, Nguyen BH, Beld M, Le TP, Truong HK, Nguyen VV, Tran TH, Do QH, Farrar J (February 2005). „Fatal avian influenza A (H5N1) in a child presenting with diarrhea followed by coma”
4. Carrat F, Vergu E, Ferguson NM, Lemaitre M, Cauchemez S, Leach S, et al. (April 2008). „Time lines of infection and disease in human influenza: a review of volunteer challenge studies”. American Journal of Epidemiology. 167 (7)