Grypa typu B – przyczyny, objawy i leczenie

Grypa to wirusowa choroba zakaźna, która przenosi się drogą kropelkową i kontaktową. Choć najwięcej uwagi poświęca się grypie typu A, wirus typu B może być równie niebezpieczny, zwłaszcza dla dzieci. Objawy grypy często bywają mylone z przeziębieniem, przez co choroba ta nie jest właściwie leczona. Jak rozpoznać grypę typu B i czy można zapobiec jej wystąpieniu w przyszłości? 

Wirus grypy typu B – charakterystyka 

Grypa wywoływana jest przez 3 typy wirusa: A, B i C. Wirus grypy typu B zakaża wyłącznie ludzi. Patogen ten należy do rodziny ortomykowirusów i składa się z 3 podjednostek: 

1. kwasu rybonukleinowego – RNA, 
2. białkowego kapsydu zawierającego na powierzchni enzymy neuraminidazę oraz hemaglutyninę, 
3. otoczki lipoproteinowej.

Wirus grypy typu B został po raz pierwszy wyizolowany w roku 1940. W latach 80 podzielił się na dwie linie (szczepy): Victoria i Yamagata, których nazwy pochodzą od obszarów, gdzie zostały zidentyfikowane. Obydwa szczepy krążą do chwili obecnej po świecie, powodując co 2-3 lata sezonowy wzrost zachorowań na grypę. Badania wskazują, że mogą stanowić nawet 1/4 wszystkich szczepów grypy na naszym globie. 

Grypa typu B – przyczyny występowania

Wirus grypy rozprzestrzenia się 3 drogami: drogą kropelkową w czasie kaszlu bądź kichania, poprzez skażoną powierzchnię (uchwyty, klamki, siedzenia np. w komunikacji miejskiej) i wraz z krwią (w rzadkich przypadkach). 

Grupą osób najbardziej narażoną na infekcje wirusem są dzieci, ponieważ mają niecałkowicie wykształcony układ immunologiczny oraz przebywają w dużych skupiskach (przedszkola, żłobki), w których łatwo o rozprzestrzenianie się patogenów. Epidemie wirusa grypy typu B pojawiają się też w domach opieki dla osób starszych. 

Grypa typu B – objawy

Grypa typu B ma zazwyczaj lżejszy przebieg niż grypa typu A, choć u wielu osób obserwuje się pełny obraz kliniczny choroby. Objawy infekcji wirusem typu B i A są podobne i bardzo trudne do odróżnienia. Symptomami infekcji wirusowej są:  

• ból gardła, 
• kaszel, 
• nieżyt nosa, 
• gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza,
• ból mięśni,
• ból głowy. 

Objawom tym mogą towarzyszyć dreszcze, osłabienie i brak apetytu. U dzieci poniżej 4 roku życia w 50 proc. przypadków pojawia się senność; u niemowląt i małych dzieci występuje niechęć do jedzenia, zaburzenia oddychania, nudności, wymioty lub biegunka. Pierwsze objawy grypy pojawiają się zwykle do 4 dni od zarażenia, średnio po 2 dniach. Okres zakaźności u dorosłych trwa około 6 dni, natomiast u dzieci do 10 dni. 

Grypa często bywa mylona z przeziębieniem. Jeżeli u chorego nie występuje kaszel i gorączka bardziej prawdopodobne jest, że jest on przeziębiony. W przeziębieniu rzadko też mamy do czynienia z bólem głowy i gardła czy kaszlem, a powikłania pochorobowe występują sporadycznie.

Grypa typu B – leczenie 

W łagodnym przebiegu grypy można zastosować leczenie objawowe. Chory powinien pozostać w domu i wypocząć. W czasie infekcji pomocne mogą być leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, środki przeciwkaszlowe w przypadku suchego kaszlu oraz zmniejszające obrzęk błony śluzowej jamy nosowej. Nie należy zapominać o odpowiednim nawadnianiu organizmu. 

Leki przeciwwirusowe powinny być stosowane dopiero po uprzednim potwierdzeniu infekcji wirusem grypy. Leki przeciwwirusowe mogą być szczególnie wskazane w leczeniu grypy u osób starszych, chorych ze współistniejącymi chorobami przewlekłymi oraz obniżoną odpornością. Ich skuteczność uzależniona jest od szybkiego podjęcia leczenia. Nie należy nadużywać leków przeciwwirusowych, ponieważ niesie to ryzyko wystąpienia skutków ubocznych i wzrostu opornych szczepów wirusa. 

Grypa typu B – szczepionka 

Wirus grypy często ulega mutacjom, co uniemożliwia opracowanie jednej, stałej szczepionki. Naukowcy oszacowują, który szczep wirusa najprawdopodobniej wystąpi w danym sezonie grypowym, konieczne jest więc coroczne wykonywanie szczepienia w celu zdobycia odporności. 

Istnieją dwa typy szczepionek przeciwko wirusowi grypy B: trójwalentna i czterowalenta. Różnią się zawartością szczepów: szczepionka trójwalentna zawiera 1, a czterowalentna 2 antygeny szczepów wirusa typu B. Ogólnopolski  Program Zwalczania Grypy rekomenduje stosowanie szczepionki czterowalentnej (czterowartościowej) ze względu na szerszą ochronę przeciwwirusową. 

Grypa typu B – powikłania 

Grypa typu B może prowadzić do powikłań neurologicznych, mięśniowych i kardiologicznych, a także do wtórnych infekcji bakteryjnych.  Najczęstszymi powikłaniami są zapalenie płuc i górnych dróg oddechowych. Najbardziej narażone na powikłania grypy są dzieci i osoby po 65 roku życia. Grypa typu B powoduje wysoką śmiertelność w grupie osób zarażonych, zwłaszcza wśród dzieci. W latach 2004 – 2011 grypa typu B była przyczyną od 22 do 44 proc. przypadków śmiertelnych wśród pacjentów pediatrycznych. Z tego względu szczepienia ochronne zalecane są dla wszystkich osób (powyżej 6 miesiąca życia), które chcą uniknąć zachorowania.

Bibliografia:

1. Stanisza Beata, “Terapia grypy”, Teor. i Prakt., vol. 65, no. 1, pp. 9–14, 2009. 
2. M. Makowiec-Dyrda, Profilaktyka i leczenie grypy : wytyczne Kolegium Lekarzy w Polsce, zalecane przez konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej. Aktis, 2006. 
3. M. Makowiec-Dyrda, et al., Zapobieganie, rozpoznawanie i leczenie grypy.  : wytyczne Kolegium Lekarzy w Polsce, zalecane przez konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, 2019. 
4. C. E. Van De Sandt i wsp., “Influenza B viruses: Not to be discounted”, Future Microbiol., vol. 10, no. 9, pp. 1447–1465, Sep. 2015, doi: 10.2217/fmb.15.65.