Grzybica odbytu – czym jest i jak ją leczyć

Grzybica odbytu pojawia się przeważnie w momencie nagłego upośledzenia układu odpornościowego, np. w przebiegu przeziębień i chorób immunologicznych. Właśnie ze względu na to grzybica odbytu u dzieci jest częstą przypadłością.

Grzybica odbytu najczęściej rozwija się u osób, których układ immunologiczny jest osłabiony np. długotrwałą antybiotykoterapią. Spadek odporności sprawia, że śluzówka odbytu jest wyjątkowo wrażliwa na zakażenia, co czyni ją doskonałym środowiskiem do namnażania się grzyba z gatunku Candida. Dowiedziono też, że u ludzi otyłych prawdopodobieństwo infekcji jest znacznie większe niż u tych, którzy mogą cieszyć się prawidłową wagą.

Grzybica odbytu u dzieci

Na infekcje ze strony grzybów szczególnie narażone są maluchy. Grzybica odbytu u dzieci nie jest rzadką chorobą. Niestety zakażenie u dzieci rozprzestrzenia się z zawrotną szybkością i dość często jest lekceważone. Rzadko dochodzi do infekcji wrodzonych, kiedy to grzyb przedostaje się do płodu przez krwiobieg ciężarnej. Częstsze przypadki dotyczą grzybic nabytych wraz z wiekiem dziecka. W przypadku grzybicy odbytu, objawy dotyczą pieczenia, zaczerwienia oraz swędzenia odbytu. Czasami na błonie śluzowej odbytu można zaobserwować drobne fioletowe pęcherzyki, a skóra jest sucha i łuszcząca się. Grzyb może umiejscawiać się na błonach śluzowych lub bezpośrednio na skórze dziecka. Ponadto ból powoduje wypróżnianie się. Przyjmuje się, że grzybica wieku dziecięcego jest procesem ogólnoustrojowym, a u niemowląt może nawet zakończyć się zgonem.

Grzybica odbytu u dorosłych

Badania wykazują, że 20% wszystkich przypadków swędzenia i zaczerwienienia okolic odbytu jest efektem zakażenia grzybiczego. Środowisko szpary pośladkowej jest ciepłe i wilgotne, co sprzyja kolonizacji patogenów. Grzybica pochwy i odbytu w większości przypadków spowodowana jest przez przedłużające się leczenie antybiotykami (grzybica odbytu po antybiotyku należy do najczęstszych przypadków), infekcje przenoszone przez drapanie swędzących okolic intymnych, spadek odporności z powodu przewlekłych chorób oraz nadmierną potliwość. Bardzo często osoby leczące się na złośliwe nowotwory (po radio- i chemioterapii) wykazują zwiększoną podatność na grzybicę odbytu. Tak samo jest w przypadku cukrzyków oraz osób po przeszczepach. Także niektóre z zaburzeń hormonalnych, jak np. zespół Cushinga, predysponują do rozwoju grzybicy odbytu. Na rozwój zapalenia spowodowanego przez grzyby wpływają też analne stosunki seksualne bez użycia prezerwatywy. Panuje błędne przekonanie, że grzybica odbytu to domena kobiet. Okazuje się, że zarówno kobiety, jak i mężczyźni narażeni są na to schorzenie w takim samym stopniu. Ryzyko zakażenia wzrasta w ciepłych miesiącach (głównie latem) oraz przy dużej wilgotności powietrza. Duży odsetek infekcji grzybiczych obserwuje się również u kobiet w ciąży.

Leczenie grzybic odbytu

Leczenie większości rodzajów zapaleń odbytu typy grzybiczego wymaga przede wszystkim przestrzegania podstawowych zasad higieny miejsc intymnych. Kluczową kwestią jest bowiem zapobieganie rozprzestrzeniania się infekcji na drogi intymne, w tym narządy płciowe kobiety i mężczyzny. Przy grzybicy odbytu leczenie opiera się również na stosowaniu maści oraz leków działających przeciwgrzybiczo. Maść na grzybice odbytu można dostać w aptece bez recepty. Podczas okresu leczenia środkami łagodzącymi należy bardzo dokładnie myć ręce po każdym wypróżnieniu, a podczas kąpieli używać płynów lub mydeł, które nie podrażniają i nie wywołują alergii. Aby unikać przenoszenia grzybni na inne rejony ciała, warto zaopatrzyć się w jednorazowe gąbki do przemywania miejsc intymnych. Ważne, by nie trzeć podrażnionych miejsc i osuszać je delikatnie osobnym ręcznikiem. Drapanie swędzącego odbytu to najgorsze, co można zrobić przy grzybicy.

Przy leczeniu grzybicy odbytu leki dzieli się na dwie grupy: azolowe oraz polienowe. Oba z nich cieszą się dużą skutecznością i są powszechnie dostępne. Osoby cierpiące na grzybicę odbytu wykorzystują domowe sposoby leczenia równie często, jak te farmakologiczne. Dużą ulgę odczuwa się po wykonywaniu tzw. nasiadówek, których dodatkiem mogą być ekstrakty z rumianku, kory dębu lub nadmanganianu potasu. W aptekach dostępne są również mieszkanki ziołowe z szałwii oraz kasztanowca. Leczenie domowe wygląda zatem dość podobnie, jak w przypadku hemoroidów. Nie zaleca się z kolei noszenia przez kobiety z grzybicą odbytu i pochwy bielizny typu stringi, gdyż dodatkowo podrażniają one skórę i błonę śluzową. Używanie jakichkolwiek produktów dostępnych bez recepty należy wcześniej skonsultować z lekarzem, ponieważ leczenie na własną rękę może okazać się w najlepszym razie nieskuteczne bądź przyczynić się do zaostrzenia objawów grzybicy.