Hemikolektomia – prawostronna i lewostronna. Co to jest? Ile trwa zabieg i kiedy jest wykonywany?

Hemikolektomia to zabieg, podczas którego usuwa się zajęte chorobowo fragmenty jelita grubego. Najczęściej wykonuje się go u osób z nowotworem tego odcinka, choć czasem jest on konieczny u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna czy chorobą uchyłkową.  

Co to jest hemikolektomia? 

Hemikolektomia, czyli kolektomia, to zabieg polegający na wycięciu jelita grubego – częściowo lub w całości. Wyróżnia się dwa jego podstawowe rodzaje, takie jak: 

• hemikolektomia prawostronna – wycina się w jej ramach prawą stronę jelita grubego, kątnicę, wyrostek robaczkowy, część okrężnicy poprzecznej oraz okrężnicę zstępującą, 
• hemikolektomia lewostronna – wycina się w jej ramach lewą stronę jelita grubego, a więc okrężnicę zstępującą, esicę oraz lewą część okrężnicy poprzecznej. 

W praktyce chirurgicznej realizowana jest także: 

• hemikolektomia poszerzona – zabieg polegający nie tylko na wycięciu prawej lub lewej części jelita grubego, ale też okrężnicy poprzecznej (część poprzeczna jelita, położona w górnej części jamy brzusznej), 
• kolektomia totalna – całkowite usunięcie jelita grubego,  
• sigmoidektomia – wycięcie esicy, czyli końcowego fragmentu jelita grubego. 

Hemikolektomia – na czym polega? 

Hemikolektomia jelita grubego (określana też jako resekcja jelita grubego) przeprowadzana jest wtedy, gdy dana część tego organu jest zajęta chorobowo. W ramach zabiegu, między dwoma pętlami jelita grubego, wykonuje się zespolenie jelitowe. Nie zawsze jest to jednak możliwe – dzieje się to wtedy, gdy występuje niedrożność tego odcinka, jego niedokrwienie, duży rozmiar guza lub niedożywienie. Czasem też na niemożność wykonania tej czynności wpływają anomalie anatomiczne. Wówczas wykonuje się stomię, czyli sztuczny odbyt. Cała czynność polega na wyprowadzeniu małego fragmentu jelita na powierzchnię brzucha – dzięki temu pacjent może się wypróżniać. Obszar, w którym wykonuje się ujście stomii, zaopatruje się w odpowiednie woreczki, które pozwalają utrzymywać właściwą higienę. Stomia może pozostać na stałe lub utrzymywać się od 3 do 6 miesięcy. 

Omawiana metoda hemikolektomii jelita grubego wykonywana jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym techniką laparoskopową z użyciem kamery bądź poprzez otwarcie powłok brzusznych w linii pośrodkowej ciała – wszystkie te czynności określa się mianem „laparotomii”.  

Operacja na jelicie grubym – wskazania 

Najczęstszym wskazaniem do hemikolektomii prawostronnej lub lewostronnej jest nowotwór jelita grubego. Oprócz tego, zabieg ten przeprowadza się w przypadku takich problemów, jak: 

• choroba uchyłkowa (której skutkiem często jest zapalenie uchyłków), 
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego, 
• choroba Leśniowskiego-Crohna. 

Usunięcie jelita grubego jest możliwe również w ramach hemikolektomii profilaktycznej. Taki zabieg można przeprowadzić u osób obciążonych ryzykiem nowotworu jelita grubego. 

Ile trwa operacja jelita grubego?  

Czas trwania operacji jelita grubego wynosi od 1,5 do 3 godzin. Przez kolejne 3-5 dni należy pozostać w szpitalu. Okres rekonwalescencji po operacji jelita grubego wynosi w sumie od 2 do 4 tygodni. Ważne jest, aby w tym czasie zadbać o prawidłowa odżywianie – dieta powinna być oparta na zaleceniach dietetyka. 

Hemikolektomia prawostronna – dieta 

Na 10-14 dni przed przeprowadzeniem hemikolektomii prawostronnej lub lewostronnej należy przyjmować immunomodulające suplementy pokarmowe. Na dwa tygodnie przed zabiegiem trzeba przestrzegać diety bezresztkowej, w ramach której konieczne jest spożywanie jak najmniejszych ilości błonnika – dzięki temu treść pokarmowa nie podrażnia jelita. Na 2 dni przed operacją wprowadza się dietę płynną, natomiast 2 tygodnie po zabiegu – dietę lekkostrawną składającą się z produktów ułatwiających trawienie i wchłanianie płynów. 

Hemikolektomia prawostronna i lewostronna – powikłania 

Po hemikolektomii prawostronnej i lewostronnej możliwe są powikłania: 

• infekcja, 
• krwawienie wewnątrz jamy brzusznej, 
• nieszczelność zespolenia, 
• choroba zatorowo-zakrzepowa, 
• destrukcja organów jamy brzusznej (np. moczowodu, jelita, pęcherza moczowego), 
• problemy związane z perystaltyką jelit, 
• uraz śródoperacyjny, 
• komplikacje wynikające z nieodpowiedniego gojenia się rany pooperacyjnej. 

Konsultacja z lekarzem jest konieczna, jeżeli po operacji pacjent zauważy poniższe objawy: 

• zatrzymanie gazów, 
• wzdęcia, 
• brak stolca, 
• gorączka, 
• podwyższona temperatura ciała, 
• ból brzucha. 

Przygotowanie do operacji jelita grubego

Odpowiednie przygotowanie do operacji jelita grubego to podstawa. Oprócz wspomnianej już diety, której celem jest oczyszczenie jelit, konieczne są również antybiotyki – ich zadaniem jest zmniejszenie ryzyka związanego z powikłaniami resekcyjnymi. Przed operacją pacjentowi nierzadko podaje się doustne środki przeczyszczające oraz wykonuje się doodbytniczy wlew roztworu wody z mydłem. Jeśli palisz lub często pijesz alkohol, warto przed operacją zaprzestać tego robić. Jak się bowiem okazuje, u pacjentów, którzy porzucą nałóg na kilka tygodni przed zabiegiem, występuje mniejsza śmiertelność oraz niższe ryzyko powikłań pooperacyjnych. 

Życie po operacji jelita grubego 

Jak wygląda życie po operacji jelita grubego? To zależy od wielu czynników. Jeśli zabieg będzie przeprowadzony prawidłowo, a pacjent jest chory na nowotwór jelita grubego, w następnej kolejności przeprowadza się chemioterapię i radioterapię. W przypadku tego rodzaju nowotworu chemioterapia nie jest aż tak agresywna jak przy wielu innych jego typach – oznacza to również, że chorzy lepiej ją znoszą. Jeśli wycięcie jelita grubego lub jego fragmentu się uda, a rana się zagoi, rokowania są bardzo dobre. Nie trzeba nawet modyfikować diety, jednak zaleca się rzucenie palenia. 

Źródła: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK555924/ (dostęp: 18.08.22)
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6208708/ (dostęp: 18.08.22)