Hipersomnia – charakterystyka zaburzenia, przyczyny, leczenie. Z jakimi chorobami wiąże się to schorzenie?

Hipersomnia to określenie zaburzeń snu polegające na nadmiernej senności mimo wypoczynku i przespania całej nocy. Powstaje na tle pierwotnym lub jest objawem innych chorób układu nerwowego. Kluczowym elementem w leczeniu tego schorzenia jest prawidłowa higiena snu.

Przy hipersomnii leczenie farmakologiczne jest skuteczne, jeśli terapia obejmuje chorobę podstawową, która jest czynnikiem odpowiedzialnym za powstanie tego zaburzenia. Problemem jest hipersomnia idiopatyczna. Występuje ona na skutek nieprawidłowości ośrodkowego układu nerwowego, spowodowanych nieznaną przyczyną.

Hipersomnia – co to jest?

Hipersomnia jest zaburzeniem snu polegającym na nadmiernej senności, która nie ustępuje nawet po wypoczynku. Jest to zaburzenie trwające tygodniami lub miesiącami, a nie okresowo, jak u większości osób przemęczonych.

Hipersomnię potwierdza się na podstawie skali Epworth. Jest to skala od dawna stosowana w medycynie snu. W czasie badania chory musi ocenić prawdopodobieństwo zaśnięcia w sytuacjach wymagających koncentracji i uwagi. Wynik powyżej 10 punktów oznacza nadmierną senność,a powyżej 15 jest wartością patologiczną.

Hipersomnia – przyczyny

Przyczyny nadmiernej senności są uwarunkowane jej  postacią. Może być ona pierwotna lub wtórna. Przy pierwotnej postaci hipersomnii najczęstszą przyczyną jest narkolepsja lub bezdech senny. Pierwotna jest również hipersomnia idiopatyczna (nadmierna senność powstała bez uchwytnej przyczyny). Przy wtórnej z kolei jest to szereg chorób, które przyczyniają się do zaburzeń snu. To tzw. hipersomnia objawowa.

Schorzenia, które mogą przyczyniać się do nadmiernej senności, to:

• cukrzyca;
• depresja i inne choroby psychiczne;
• nadwaga lub otyłość;
• infekcje bakteryjne lub wirusowe;
• urazy głowy;
• uzależnienia od alkoholu lub środków odurzających.

Objawy hipersomnii są bardzo uciążliwe dla chorego, ponieważ mają ogromny wpływ na jego codzienne funkcjonowanie.

Hipersomnia – objawy

Charakterystyczne objawy hipersomnii to przede wszystkim senność i zmęczenie, które nie ustępuje nawet po dłuższym wypoczynku. Chory  jest pozbawiony energii, co przekłada się na wykonywane przez niego codzienne czynności. Nie są to jednak wszystkie symptomy nadmiernej senności. Pozostałe to:

• uczucie lęku i niepokoju;
• omamy;
• rozdrażnienie i irytacja z powodu zmęczenia;
• spowolnienie mowy;
• trudności z pamięcią i koncentracją.

U niektórych chorych pojawia się też nadwrażliwość na zapachy, ponieważ przy hipersomnii węch jest wyostrzony.

Hipersomnia – diagnostyka

Diagnozowanie nadmiernej senności jest trudne, dlatego że wymaga różnicowania pod kątem innych chorób układu nerwowego. Żeby je wykluczyć, chory musi wykonać szereg badań, takich jak: tomografia głowy, polisomnografia, test wielokrotnej latencji snu oraz test utrzymania czuwania.

Polisomnografia jest badaniem, które polega na analizie stadiów snu za pomocą wzroku i słuchu oraz zapisu przepływu powietrza przez drogi oddechowe. U chorego monitoruje się także parametry układu krążenia oraz ruchy (głównie kończyn).

Test wielokrotnej latencji snu przeprowadza się podczas drzemek w ciągu dnia, ustalonych w konkretnym odstępie. Zazwyczaj planuje się je co 2 godziny. Chory jest podpinany pod aparat elektroencefalograficzny (EEG), który mierzy średni czas zaśnięcia.

Czynność bioelektryczna mózgu jest monitorowania także podczas testu utrzymania czuwania. Pacjenta umieszcza się w cichym i ciemnym pomieszczeniu, gdzie musi starać się nie zapaść w sen.

Hipersomnia – leczenie

Leczenie nadmiernej senności jest oparte na terapii behawioralnej. Zadaniem chorego jest wydłużenie snu do co najmniej 8 godzin w trakcie nocy i krótkich drzemek w ciągu dnia pozwalających na wypoczynek. Nie mogą one trwać dłużej niż 30 minut. Jeśli leczenie nie przynosi efektów, włącza się farmakoterapię. Leczenie farmakologiczne jest oparte na środkach stymulujących, które pobudzają organizm do działania i utrzymują chorego w stanie czuwania. Ostatecznie można zastosować także leki hamujące działanie ośrodkowego układu nerwowego, które przyczyniają się do zmian w strukturze mózgu. Dzięki nim sen nocny jest wydłużony, a chory nie wybudza się w środku nocy.

Z zaburzeniami snu corocznie zmaga się coraz więcej osób. Jeśli są uporczywe, trzeba je leczyć. Brak snu może doprowadzić do wyniszczenia organizmu.