Hipochondria – jak sobie z nią radzić? Objawy i leczenie

Hipochondria, w czasach powszechnego dostępu do informacji, jest powszechnym zaburzeniem psychicznym. Na hipochondrię cierpi coraz więcej osób w związku z przewlekłym stresem czy wysokimi wymaganiami społecznymi. Stała się sposobem na radzenie sobie z codziennymi problemami.

Do podstawowych objawów hipochondrii należy nadmierna koncentracja na własnym zdrowiu, pomimo braku odchyleń w badaniach wykonywanych przez lekarza. Schorzenie to może skutecznie utrudniać funkcjonowanie, a niecharakterystyczny obraz choroby utrudnia szybkie rozpoznanie hipochondrii. Jak leczyć chorobę?

Hipochondria – co to jest?

Hipochondria (inaczej nerwica hipochondryczna) to dość często spotykane w społeczeństwie zaburzenie psychiczne. Co to jest hipochondria? Jest to przesadne zamartwianie się o swój stan zdrowia i doszukiwanie się różnorakich chorób jako przyczyn swoich dolegliwości. Objawy nie mają jednak podłoża organicznego i wynikają z zaburzeń psychicznych osoby chorej. Często zwykłe zjawiska fizjologiczne są nadinterpretowane jako objaw patologii.

W badaniach dodatkowych – obrazowych, laboratoryjnych – zlecanych przez lekarza zwykle nie stwierdza się odchyleń, jednak osoba chora nie wierzy wynikom oraz diagnozie lekarza i nadal poszukuje pomocy u kolejnych specjalistów, często dopiero na samym końcu trafiając do gabinetu psychiatry lub psychologa.

Hipochondria należy do schorzeń psychicznych, a dokładniej do grupy zaburzeń somatomorficznych (zaburzeń pod postacią somatyczną). By stwierdzić chorobę, objawy muszą trwać co najmniej pół roku.

Hipochondria – przyczyny

Przyczyn hipochondrii jest wiele i nie są one do końca znane, a powstawanie objawów wiąże się ze skomplikowanymi mechanizmami psychologicznymi. Przypuszcza się, że dużą rolę pełnią czynniki środowiskowe, takie jak przewlekły lub jednorazowy ostry stres. Szczególne predyspozycje do zachorowania na hipochondrię mają osoby z zaburzeniami osobowości, o skłonnościach do depresji, emocjonalnymi, bez wsparcia ze strony najbliższych, samotne oraz zamknięte w sobie.

Osoby, które dotyka schorzenie, to często pacjenci cierpiący na nerwicę lękową. Hipochondria może stanowić wtedy tylko część obrazu klinicznego pacjenta, równolegle z ciągłym uczuciem niepokoju czy też napadami paniki.

Hipochondria częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. U każdej z osób przyczyny są indywidualne i składają się na charakterystyczny obraz danej osoby. Hipochondria u dzieci jest spowodowana chęcią zwrócenia na siebie uwagi opiekunów, występuje często u dzieci z rozbitych rodzin, z domów dziecka.

Hipochondria – objawy

Podstawowym objawem hipochondrii jest przekonanie osoby chorej, że istnieje u niej co najmniej jedna choroba somatyczna, chociaż wyniki badań przeprowadzone przez lekarza nie odchodzą od normy.

Objawy somatyczne (z różnych obszarów ciała) najczęściej obejmują:

• bóle brzucha i nudności,
• bóle głowy,
• bóle w klatce piersiowej,
• uczucie kołatania serca,
• zaburzenia w oddawaniu stolca (biegunki i zaparcia),
• długotrwałe zmęczenie,
• problemy ze snem.

Zdarza się, że zwykłe reakcje fizjologiczne organizmu, takie jak lekkie wzdęcia po posiłku, odbijanie, zmęczenie po wysiłku, są odbierane jako objaw patologiczny i skłaniają osobę chorą do wizyty u lekarza.

Hipochondria – leczenie

Jeśli lekarz podejrzewa u pacjenta hipochondrię, w pierwszej kolejności musi wykluczyć inne schorzenia za pomocą wywiadu, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych. Jeśli w badaniach nie stwierdza się odchyleń i nie ma podstaw do rozpoznania chorób somatycznych, lekarz zwykle sugeruje wizytę u psychiatry lub psychologa, którzy to są w stanie zaoferować odpowiednie leczenie.

Jak leczyć hipochondrię? Podstawą w leczeniu hipochondrii jest psychoterapia. Najbardziej skuteczną i polecaną szkołą terapeutyczną jest terapia poznawczo-behawioralna, opierająca się na zmienianiu szkodliwych schematów myślenia i tworzeniu nowych, prawidłowych. Psychoterapeuci zakładają, że hipochondria jest reakcją pacjenta na nieumiejętność radzenia sobie z codziennymi problemami. Wykształcenie nowych nawyków myślowych pomaga w redukcji objawów i zapanowaniu nad swoimi skłonnościami do wyszukiwania dolegliwości.

Leczenie hipochondrii opiera się również na terapii lekami przeciwdepresyjnymi, które korzystnie wpływają na motywację pacjenta do leczenia i wzmacniają działanie psychoterapii. Stosowane są szczególnie u osób, które mają równoczesne objawy depresyjne lub lękowe.

Ogromne znaczenie ma rozmowa z osobą chorą, wytłumaczenie, skąd mogą brać się jej objawy. Niezwykle ważne jest wsparcie ze strony rodziny oraz przyjaciół, dzięki któremu osoba chora może odczuwać większą motywację do leczenia. Przydatne może okazać się odnalezienie własnego hobby, skupienie na zainteresowaniach, które pomoże ograniczyć koncentrację na własnej osobie i swoich objawach.