Wirus HPV (brodawczak ludzki) – czym jest? Za które zmiany odpowiada i jak się je leczy?

HPV jest skróconą nazwą wirusa brodawczaka ludzkiego (Human Papilloma Virus). Istnieje około 100 typów tego wirusa. Część z nich jest przyczyną łagodnych zmian w postaci brodawek na skórze, część powoduje zmiany w postaci brodawek (zwanych kłykcinami kończystymi) płciowych, a część odpowiada za rozwój nowotworów złośliwych takich jak np. rak szyjki macicy.

Brodawki wywoływane przez wirus brodawczaka ludzkiego

Brodawki (w języku ludowym nazywane kurzajkami) dzielą się na: brodawki płaskie, brodawki zwykłe, brodawki stóp i brodawki (kłykciny) kończyste.

Brodawki płaskie

Brodawki płaskie pojawiają się przeważnie u dzieci na rękach i twarzy w postaci drobnych, cielistych lub brunatnych grudek o gładkiej powierzchni. Ich leczenie polega na złuszczaniu przy użyciu past złuszczających, w wyjątkowych sytuacjach może być zastosowany zabieg elektrokoagulacji (ścięcie białka za pomocą łuku elektrycznego).

Brodawki zwykłe

Brodawki zwykłe występują zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, najczęściej na stopach, dłoniach i palcach, rzadziej na błonach śluzowych. Przyjmują postać małych guzków o brunatnej barwie i nierównej, chropowatej powierzchni. Przenoszą się przez kontakt bezpośredni, ale często dochodzi też do samozakażenia.

Leczenie polega na wycinaniu (łyżeczkowaniu) w znieczuleniu miejscowym przy użyciu chlorku etylu, zamrażaniu płynnym azotem, zastosowaniu zabiegu elektrokoagulacji lub pędzlowaniu środkami żrącymi (np. sokiem jaskółczego ziela).

Brodawki stóp

Brodawki stóp to pojedyncze wykwity zwykle głęboko wnikające do skóry. Są bolesne i mogą wywoływać stan zapalny. Ich leczenie przebiega tak jak w przypadku brodawek zwykłych.

Brodawki kończyste

Brodawki kończyste przyjmują postać kalafiorowatych tworów umiejscowionych w okolicach narządów płciowych. Kłykciny kończyste mogą ustępować samoistnie, ale w przypadkach przewlekłego utrzymywania się tych zmian stosuje się leczenie miejscowe – aplikowanie maści z lekami przeciwwirusowymi, elektrokoagulację, laseroterapię, zamrażanie ciekłym azotem bądź, w ostateczności, chirurgicznie usunięcie zmian. Ze względu na obecność wirusa HPV na błonach śluzowych chorego może dojść do powtórnego pojawienia się schorzenia. Dzieje się tak w blisko 90 proc. przypadków.

Profilaktyka wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV)

Profilaktyka podstawowa, podobnie jak w przypadku innych schorzeń skóry, polega na starannej higienie, unikaniu bezpośredniego kontaktu (np. uścisk dłoni) z osobami z widocznymi brodawkami, unikaniu kontaktu z przedmiotami takimi jak uchwyty w środkach komunikacji miejskiej, noszeniu obuwia ochronnego w miejscach tzw. podwyższonego ryzyka (szatnie, pływalnie, natryski). Sposobem na zapobieganie zakażeniom HPV drogą płciową jest unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych i stosowanie prezerwatyw. W przypadku kobiet regularne wykonywanie badań cytologicznych pozwala na wczesne wykrycie zakażenia. Najskuteczniejsze działanie profilaktyczne obejmuje zastosowanie szczepionki. Maksymalną odporność zapewnia podanie jej dziewczynkom, które nie miały jeszcze kontaktu z HPV.