Badanie drożności jajowodów – metody i przygotowanie do badania
Badanie drożności jajowodów (badanie HSG) wykonywane jest w celu rozpoznania wad budowy w samych jajowodach oraz w jamie macicy. To bezbolesna forma diagnostyki i do tego trwa krótko. Dostarcza natomiast wielu cennych danych do leczenia m.in. niepłodności. Jak się do niego przygotować? Jak przebiega?
W jakim celu przeprowadza się sprawdzanie drożności jajowodów?
W celu oceny drożności jajowodów wykonuje się histerosalpingografię (HSG), która dostarcza wielu cennych informacji na temat kondycji samych jajowodów, jak i jamy macicy. Pozwala tym samym na:
- analizę stanu kanału szyjki macicy,
- ocenę anatomii jamy macicy (wielkość, budowa i kształt),
- wykrycie wad rozwojowych macicy.
Jest to badanie szczególnie przydatne w diagnostyce niepłodności, ale nie tylko. Ma też znaczenie w ocenie anatomii (np. występowanie zrostów okołoprzydatkowych) i postępów leczenia wad, jeśli takie wcześniej zostały przez lekarza stwierdzone. Co ciekawe, wykonywanie HSG ma wartość leczniczą. Jak wykazały badania przeprowadzone przez Miyazaki i wspól., kobiety częściej zachodzą w ciążę krótko po przeprowadzeniu tej formy diagnostyki.
Około 30% przypadków niepłodności partnerskiej jest spowodowanych całkowitą lub częściową niedrożnością jajowodów. Niedrożność może wystąpić gdziekolwiek w jajowodzie i może być przemijająca (spowodowana czasowo występującą przeszkodą) lub stała (powodowana okluzją). Choroby jajowodów są klasyfikowane jako przyśrodkowe (proksymalne), obwodowe (dystalne) oraz jedno- lub obustronne.
Jak się przygotować do badania drożności jajowodów?
Przed HSG lekarz wykona kontrolne USG i badanie ginekologiczne. Może też dla pełniejszego obrazu zmian pobrać materiał do badania cytologicznego oraz wymaz z kanału szyjki macicy. Może być również konieczne wykonanie w laboratorium morfologii, jonogramu i zbadanie parametrów układu krzepnięcia. Do badania drożności jajowodów należy podejść na czczo, dlatego w przeddzień histerosalpingografii zjedz lekkostrawną kolację. Bezpośrednio przed badaniem opróżnij pęcherz.
Jak przebiega badanie drożności jajowodów?
Badanie HSG zaczyna się od wprowadzenia do pochwy wziernika jak podczas wykonywania badania ginekologicznego czy pobierania cytologii. Ma to na celu uwidocznienie szyjki macicy. Następnie, po zdezynfekowaniu obszaru badania, przez szyjkę macicy wprowadzany jest kateter (giętka, cienka rurka). Aby zachować jego stabilność, lekarz wypełnia znajdujący się na końcu balonik. Kolejny etap to wprowadzenie kontrastu, który pochłania emitowane promieniowanie RTG. Dzięki niemu lekarz może ocenić jego stabilny przepływ przez jajowody i jamę macicy.
Badanie trwa zaledwie 15-20 minut. Nie wywołuje bólu, niektóre pacjentki mogą czuć jednak dyskomfort. Nie ma wówczas potrzeby stosowania znieczulenia. Gdy diagnostyka się zakończy, lekarz wyciąga cewnik. Pacjentka opuszcza szpital jeszcze tego samego dnia – po HSG musi przebywać pod kontrolą zaledwie dwie godziny.
Ograniczenia badania HSG
Badanie HSG może dostarczyć fałszywych wyników na temat zablokowania jajowodów, gdy tak naprawdę ono nie występuje, lecz jest efektem ich skurczu. Takie błędy zdarzają się w nawet 50 proc. przypadków. Histerosalpingografia nie pozwala rozpoznać zrostów okołojajowodowych, a zastosowanie kontrastu zawierającego jod może spowodować reakcję alergiczną. Jednak tylko w 0,05 proc. przypadków ma ostry przebieg. Zdarza się to przede wszystkim u kobiet, z astmą i nadwrażliwością na różne substancje chemiczne.
Alternatywa dla badania HSG
Zamiast badania HSG może zostać wykonana sonohisterografia (SHG). W tym wypadku podawany jest zamiast kontrastu roztwór soli fizjologicznej, a całe badanie odbywa się pod kontrolą głowicy USG. Nie pozwala jednak ono odróżnić niedrożności proksymalnej (przyśrodkowej) od dystalnej (obwodowo). Nie jest to więc alternatywa doskonała.
Bibliografia:
- Sołtysiak E., Niepłodność kobieca. Wyniki badania histerosalpingografii u kobiet w województwie mazowieckim, leczonych z powodu niepłodności, Ginekologia Praktyczna 2008, vol. 16, nr 1, s. 32-34.
- Łukaszuk K., Kozioł K., i in., Diagnostyka i leczenie niepłodności – rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP), Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018, t. 3, nr 3, s. 112-140.
- Kallen A. N., Kodaman P. H., Rozpoznanie i leczenie niepłodności spowodowanej czynnikiem jajowodowym [dostęp: 31.05.2024]
Podoba Ci się ten artykuł?
Polecamy
Kieliszek wódki na liście leków 92-latki. Lekarz: „Już myślałem, że nic mnie nie zaskoczy”
Nastolatki pójdą do ginekologa bez rodzica. Ministerstwo Zdrowia pracuje nad zmianami
Chorych w domach będą wspierać roboty. „Z czasem staną się dostępne jak smartfony” – mówi prof. Aleksandra Przegalińska, specjalistka od AI
Niepłodność pierwotna może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn
się ten artykuł?
