HSV jako wirus wywołujący opryszczkę. Czy jest zagrożeniem dla organizmu?

Opryszczka jest bardzo pospolitą i często występującą zmianą skórną spowodowaną przez zakażenie wirusami HSV-1 oraz HSV-2. Zmiany skórne mogą lokalizować się na wargach, jamie ustnej lub też narządach płciowych.

Wirus opryszczki HSV-1 przenoszony jest wraz ze śliną lub poprzez bezpośredni kontakt zdrowej osoby z zakażonym. Wirus znajduje się w wydzielinie pęcherzykowej i może się rozprzestrzeniać poprzez picie i jedzenie z jednego naczynia, używanie tych samych ręczników lub przez pocałunek. Okres wylęgania się wirusa HSV wynosi średnio około 8 dni, chociaż może się wydłużać nawet do 26 dni. Pierwotne zakażenie ma na ogół miejsce w okresie wczesnego dzieciństwa. Szacuje się, że aż 90% społeczeństwa może być zakażonych wirusem. Rodzaj wirusa opryszczki HSV-1 zwykle umiejscawia się na wargach oraz w jamie ustnej. Natomiast drugi rodzaj wirusa – HSV-2 – odpowiedzialny jest za wywoływanie zmian skórnych w obszarze narządów płciowych. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj poprzez kontakt seksualny. W przypadku wirusa HSV-2 większość zakażonych stanowią osoby dorosłe.

Objawy opryszczki

Człowiek, u którego raz pojawiła się specyficzna zmiana skórna wywołana wirusem Herpes simplex, jest narażony na okresowe pojawianie się opryszczki. Po pierwszym zakażeniu wirusy opryszczki zostają już na stałe w organizmie człowieka i przechodzą w stan uśpienia. Ich aktywacja uzależniona jest od okresowego osłabienia związanego m.in. z infekcjami wirusowymi, zatruciami, niedożywieniem. Opryszczka może też pojawić się ponownie pod wpływem udaru słonecznego lub wyziębienia.

W miejscu przedostania się wirusa w okolice błony śluzowej chory odczuwa świąd i pieczenie. Po kilku dniach w miejscu swędzenia pojawiają się drobne (pojedyncze lub liczne, występujące w grupie) bolesne pęcherzyki wypełnione cieczą. Pęcherzyki te następnie pękają, uwalniając rezerwuar wirusów. Po pęknięciu pozostają owrzodzenie lub nadżerki. Zmiany skórne zazwyczaj goja się samoistnie, o ile nie są rozdrapywane.

Najczęstszą postacią nawrotową wirusa HSV-1 jest opryszczka wargowa. Ma ona łagodny przebieg, a zmiany najczęściej znajdują się w kącikach ust, przyjmując postać grupki pęcherzyków. Cięższy przebieg obserwowany jest w przypadku opryszczkowego zapalenia jamy ustnej, ponieważ często towarzyszy mu gorączka i rozdrażnienie. Przeniesienie wirusa za pomocą dłoni może skutkować zanokcicą opryszczkową. Wirus powoduje bolesne zmiany skórne w okolicy palców. Ten rodzaj zakażenia występuje najczęściej u pracowników służby medycznej oraz stomatologów. Niebezpieczną postacią zakażenia wirusem opryszczki jest odmiana odpowiedzialna za zapalenie spojówek i rogówki, ponieważ może doprowadzić do utraty wzroku przez proces zmętnienia rogówki. Rzadką odmianą choroby jest także opryszczkowe zapalenie mózgu. W przybliżeniu zapada na nią jedna na 500 tys. osób. Dotyka ona częściej bardzo młodych ludzi, poniżej 20. roku życia. Symptomami są: zmiany osobowości, upośledzenie mowy, napady przypominające padaczkę, porażenia nerwów czaszkowych, niezborność ruchów oraz obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Zakażenia narządowe są również częstą konsekwencją zakażenia wirusami HSV-1 oraz HSV-2. Diagnozuje się je częściej u osób z upośledzoną odpornością (po chemioterapii, w przebiegu AIDS lub po przeszczepach).

Co robić po pojawieniu się opryszczki?

Zakażenia wirusami HSV są powszechne i przez to bagatelizowane. Jeśli jednak zakażeniu towarzyszą objawy dodatkowe, takie jak bóle mięśni, złe samopoczucie, rozbicie emocjonalne oraz gorączka, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Jeżeli chory uskarża się na objawy neurologiczne, tj. sztywność karku, objawy ogniskowe lub zaburzenia świadomości, wymagane jest natychmiastowe włączenie leczenia. Cięższe przypadki wymagają hospitalizacji. Zakażenie diagnozuje się za pomocą badań serologicznych (badania PCR), polegających na wykryciu swoistych przeciwciał w materiale biologicznym.

Leczenie zazwyczaj opiera się na podawaniu leków miejscowych. Najczęściej stosuje się leki przeciwwirusowe, w tym acyklowir, dokozanol, tromantadynę oraz dentowir. Zaleca się również smarowanie miejscowe pastą cynkową, mającą właściwości wysuszające. Nawroty opryszczki na ogół wiążą się z łagodniejszymi objawami, jednak nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania wirusa poprzez zahamowanie jego replikacji. Dlatego też osoby, u których w przeszłości pojawiła się opryszczka wirusowa, powinny stale nosić przy sobie specjalne maści, np. zovirax, i w razie pojawienia się charakterystycznego świądu smarować zmienione chorobowo miejsce.