Idiopatyczne częstoskurcze komorowe – charakterystyka

Idiopatyczne częstoskurcze komorowe (VT) to zaburzenia rytmu serca, których przyczyna powstawania nie została wyjaśniona. U większości chorych ognisko arytmii najczęściej znajduje się w drodze odpływu prawej komory. Leczenie idiopatycznych częstoskuryczy komorowych zależy od przebiegu klinicznego schorzenia, w tym obecności lub braku objawów oraz lokalizacji podłoża choroby. Jakie są symptomy VT i jak wykrywa się te chorobę?

Co to są idiopatyczne częstoskurcze komorowe?

Idiopatyczny częstoskurcz komorowy (idiopathic ventricular tachycardia – VT) to zaburzenie, w którym obserwuje się nieprawidłowy rytm serca, którego przyczyna pozostaje niejasna. U pacjentów nie występują choroby organiczne (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wrodzone lub nabyte wady serca) i genetyczne, a brak jest objawów zespołu Wolffa-Parkinsona-White’a (WPW) i zespołu Mahaima oraz zaburzeń elektrolitowych. Ponadto nie obserwuje się zmian strukturalnych w sercu, a z przeprowadzonego wywiadu lekarskiego wynika, że chory nie stosował leków arytmogennych, nie doszło do zatrucia alkoholem ani urazu klatki piersiowej.

Klasyfikacja idiopatycznych częstoskurczy komorowych uwzględnia kilka zmiennych, w tym:

• lokalizację podłoża choroby – częstoskurcze mogą pochodzić z prawej lub lewej komory, zatoki Valsaya i pnia płucnego,
• morfologię – występuje obraz kliniczny bloku lewej/prawej odnogi pęczka Hissa,
• reakcję na przeprowadzoną próbę wysiłkową,
• odpowiedź na terapię farmakologiczną: wrażliwość na werapamil, adenozynę, propanolol,
• przebieg kliniczny – czas trwania objawów oraz ich charakter – nawracający lub stały.

Objawy idiopatycznych częstoskurczy komorowych

Częstoskurcz najczęściej diagnozowany jest w młodym lub średnim wieku. Idiopatyczne częstoskurcze komorowe mogą nie powodować żadnych objawów, przez co arytmia bywa wykrywana przypadkowo. U osób z objawowym przebiegiem schorzenia obserwuje się kołatanie serca, zawroty głowy i omdlenia. W idiopatycznych częstoskurczach komór mogą pojawiać się również nudności, ucisk w klatce piersiowej i spadek ciśnienia tętniczego krwi. Do zaostrzenia choroby u niektórych osób przyczynia się wysiłek fizyczny, wzburzenie emocjonalne oraz stres. Częstoskurcze komorowe mają charakter przewlekły.

Diagnostyka idiopatycznych częstoskurczy komorowych

W rozpoznawaniu idiopatycznych częstoskurczy komorowych wykorzystuje się badanie elektrokardiograficzne (EKG). W zależności od podłoża choroby, zmiany w zapisie EKG będą charakterystyczne dla danej dysfunkcji.  Przykładowo w arytmii wiązkowej obserwuje się poszerzone zespoły QRS. Diagnostyka choroby opiera się na wykluczeniu innych możliwych schorzeń, w tym pozostałych postaci częstoskurczy komorowych. Konieczna jest analiza zespołów QRS w trakcie arytmii i różnicowanie jej z poszczególnymi typami kardiomiopatii prawokomorowej.

Leczenie idiopatycznych częstoskurczy komorowych

U chorych z bezobjawowymi idiopatycznymi częstoskurczami komorowymi nie zaleca się leczenia profilaktycznego, natomiast objawowe idiopatyczne częstoskurcze muszą być leczone farmakologicznie. Przewlekle podaje się beta-blokery, werapamil oraz leki antyarytmiczne. W określonych przypadkach konieczne jest zastosowanie leczenia inwazyjnego. W tym celu przeprowadza się zabieg ablacji, który polega na odszukaniu miejsca powstawania arytmii i zniszczenia jego ogniska przy pomocy prądu RF. Zastosowanie tej metody jest wskazane u osób, u których:

• nie nastąpiła poprawa po wprowadzeniu leczenia farmakologicznego,
• występuje zła tolerancja na przyjmowane preparaty lub pacjenci wyrażają niechęć do przewlekłego przyjmowania leków,
• wskutek arytmii pojawiła się dysfunkcja lewej komory.

Wszczepienie kardiowertera-defibrylatora (ICD) znajduje uzasadnione jedynie w trudnych przypadkach – kiedy leczenie nie przynosi rezultatu, częstoskurcze są szybkie lub gdy skurcze indukuje wysiłek fizyczny. Rokowanie w idiopatycznych częstoskurczach komorowych jest dobre, jednakże u osób z VN zdarzają się przypadki nagłego zgonu, szczególnie u pacjentów z szybkim i długotrwałym częstoskurczem.

Bibliografia:

1. Franciszek Walczak, Robert Bodalski, Częstoskurcz komorowy u osób bez jawnej organicznej choroby serca — czy arytmia zawsze łagodna?, Forum Medycyny Rodzinnej, 2007, tom 1, nr 4, 321–339.
2. G. Opolski, E. Koźluk, Arytmologia kliniczna i elektrofizjologia. Tom 2, Edra Urban & Partners, 2011.