Angina – objawy, leczenie, powikłania. Czy jest zaraźliwa?

Angina to choroba, na którą najbardziej narażone są na nią dzieci w środowisku szkolnym, w okresie jesienno-zimowym. Można wyróżnić wiele jej rodzajów, jednak najczęściej rozróżnia się dwa główne: anginę bakteryjną oraz anginę wirusową. Czym się one charakteryzują? I jak je od siebie odróżnić? Sprawdź.

Angina, mimo że dla wielu osób nie wydaje się szczególnie ciężką chorobą, może pozostawić po sobie groźne powikłania. W przypadku zauważenia jej objawów należy się koniecznie skonsultować z lekarzem. Jest to o tyle istotne że – ze względu na to, że przenosi się głównie drogą kropelkową –  bardzo łatwo jest się nią zarazić.

Przyczyny anginy

Angina bakteryjna wywoływana jest przez bakterie takie, jak: Streptococcus pyogenes (w 90 proc. przypadków), Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis, Fusobacterium plauti-vincent (Angina plauta vincenta) oraz Borrelia vincenti. Jednym z rodzajów anginy bakteryjnej jest angina ropna. Wywoływana jest ona przez, wcześniej już wspomniane, paciorkowce Streptococcus pyogenes, dlatego też często nazywa się ją „anginą paciorkowcową”.

Angina wirusowa jest wywoływana z kolei – jak sama nazwa wskazuje – przez różne wirusy. Należą do nich: rhinowirus i koronawirus, wirus RS, adenowirus oraz wirus paragrypy.

Anigna – objawy

Objawy anginy zależne są od przyczyn, które ją wywołały. Inaczej wyglądają one w przypadku anginy bakteryjnej, inaczej – przy anginie wirusowej.

Angina bakteryjna – objawy

Objawy anginy bakteryjnej obejmują nie tylko błonę śluzową gardła, ale i migdałki podniebienne. Bakterie paciorkowca, które zaatakowały organizm, namnażają się zwykle przez około 5 dni. Poniżej podajemy symptomy charakterystyczne dla tej odmiany choroby.

• Silny ból gardła

Najbardziej dokuczliwym objawem anginy ropnej jest ostry ból gardła, który zaczyna się nagle i jest trudny do uśmierzenia. Gardło staje się czerwone i opuchnięte. Migdałki znacznie powiększają się, pojawia się na nich nalot, który nawet w ciągu kilku godzin przekształca się w ropne czopy. Bóle pojawiają się nawet przy przełykaniu śliny.

• Brak kataru i kaszlu

Dla anginy bakteryjnej charakterystyczne jest to, że nie towarzyszy jej ani katar, ani kaszel.

• Gorączka i osłabienie

Pojawia się bardzo wysoka gorączka, sięgająca nawet 40 st. C. Podwyższonej temperaturze towarzyszą zazwyczaj dreszcze.

• Osłabienie i rozbicie

Objawy anginy ropnej to również silne osłabienie, bóle głowy i mięśni, uczucie rozbicia. Osoba chora powinna pozostać w łóżku. W czasie choroby należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza i dużo wypoczywać. Zbawienny dla procesu zdrowienia jest sen.

• Powiększone węzły chłonne

Chodzi tu o węzły chłonne w okolicach żuchwy, które nie są powiększone przy anginie wirusowej.

• Nudności i wymioty

Mogą pojawić się one przy anginie bakteryjnej u dzieci.

Objawy anginy wirusowej

Angina wirusowa, zwana również „wirusowym zapaleniem gardła” rozwija się mniej gwałtownie niż angina bakteryjna, a jej objawy są zazwyczaj łagodniejsze.

• Przekrwienie błony śluzowej gardła

To bardzo charakterystyczny objaw anginy wirusowej. Przekrwienie dotyczy łuków podniebiennych, tylnej ściany gardła oraz migdałków. W przeciwieństwie do anginy bakteryjnej, na błonie śluzowej nie pojawia się nalot, a jedynie surowiczy wysięk.

• Ból gardła

Osoby chorujące na anginę wirusową odczuwają ból i drapanie w gardle, o różnym stopniu nasilenia. Zwykle nie jest on zbyt duży, pozwala na swobodne picie i przełykanie.

• Ostry katar i zapalenie krtani

Te objawy często towarzyszą anginie wirusowej, dlatego jest ona niekiedy trudna do rozpoznania.

• Podwyższona temperatura ciała

U niektórych pacjentów występuje stan podgorączkowy, a u innych – wysoka gorączka. Należy jednak zaznaczyć, że u większości nie odnotowuje się zbyt wysokiej temperatury.

• Osłabienie i gorsze samopoczucie

Tak, jak i w przypadku anginy paciorkowcowej, pacjent może być rozbity, osłabiony oraz być w gorszym nastroju.

Angina u dziecka

Istnieje kilka różnic pomiędzy przebiegiem anginy u osób w różnym wieku. Inaczej wyglądają objawy anginy u dziecka, a inaczej u dorosłego. Przy anginie bakteryjnej charakterystyczne jest to, że u maluchów mogą pojawiać się nudności oraz wymioty. Organizm dziecka jest też wówczas bardziej narażony na odwodnienie, dlatego należy mu podawać duże ilości płynów. Po 2-3 dniach od wdrożenia leczenia, najbardziej uciążliwe objawy powinny ustąpić.

Warto również zaznaczyć, że u dzieci przed ukończeniem 2. roku życia angina bakteryjna występuje bardzo rzadko, częściej może natomiast pojawić się angina wirusowa. Dzieci, u których wystąpi angina bakteryjna, źle znoszą chorobę, mają wysoką gorączkę, a do tego boli je brzuch i głowa.

Ważne jest to, aby rozpoznać typ anginy u dzieci, ponieważ od tego zależy dobór odpowiedniego typu leczenia. O ile antybiotyk na anginę wirusową się nie sprawdzi, o tyle podziała on na anginę bakteryjną. Lek tego typu powinien szybko zadziałać oraz zahamować działanie bakterii. Jeśli po 2-3 dniach od jego podania dziecko nie czuje się lepiej, konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Angina – ile trwa?

To, ile trwa angina bakteryjna, zależy od wdrożonej metody leczenia. Zwykle utrzymuje się ona od 7 do maksymalnie 15 dni, natomiast sama gorączka mija po 3-5 dniach. Angina wirusowa utrzymuje się natomiast zazwyczaj przez tydzień. Pracownikom i uczniom zmagającym się z tą chorobą przysługuje, rzecz jasna, zwolnienie lekarskie.

Leczenie anginy

Jak leczyć anginę bakteryjną i wirusową? Poniżej rozwiewamy wszelkie wątpliwości.

Angina bakteryjna – leczenie

Gdy wystąpią pierwsze objawy anginy bakteryjnej, należy zgłosić się do lekarza. Choroba wymaga bowiem leczenia antybiotykami, a nieleczona – może doprowadzić do niezwykle groźnych, zagrażających życiu powikłań. Bardzo często, aby upewnić się co do diagnozy, lekarz zleca wymaz z gardła, który potwierdza obecność bakterii odpowiedzialnych za chorobę. Skuteczna w leczeniu jest głównie penicylina i jej pochodne. Te grupy leków się najlepiej sprawdzają się w walce z paciorkowcami.

Należy pamiętać także o leku osłonowym, aby chronić wątrobę przed niepożądanymi skutkami antybiotykoterapii. Ostra angina, przy dużym natężeniu objawów i bardzo wysokiej gorączce, może być wskazaniem do leczenia szpitalnego, szczególnie u dzieci.

Domowe sposoby na anginę bakteryjną mogą być wyłącznie uzupełnieniem antybiotykoterapii. Ważny jest odpoczynek, zarówno fizyczny, jak i psychiczny – najlepiej w łóżku. Co jeszcze na anginę może okazać się przydatne? Na przykład nawadnianie. Należy bardzo dużo pić, nawet 3 litry płynów dziennie, ponieważ wspomaga to odporność. Sprawdzi się zwłaszcza herbata z cytryną i miodem lub z dodatkiem imbiru. Napar nie może być zbyt gorący, aby dodatkowo nie podrażniał gardła. Organizmowi należy zapewnić również komfort termiczny.

Niektórzy są zdania, że angina może być leczona przez lody. Nie jest to prawda! Zimne lody mogą co najwyżej na chwilę znieczulić gardło. Metoda ta nie jest zalecana również przez lekarzy, ponieważ zimno dodatkowo osłabia komórki odpornościowe.

Angina wirusowa – leczenie

Nie da się zwalczyć źródła anginy wirusowej, konieczne jest – w związku  tym – leczenie doraźne. Dolegliwości występujące podczas choroby mogą złagodzić:

• leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe (np. paracetamol, ibuprofen),
• środki, które zmniejszają przekrwienie błony śluzowej, hamują odruch kaszlu oraz rozrzedzają śluz,
• preparaty działające miejscowo, nawilżające błonę śluzową gardła,
• leki o działaniu antyseptycznym i antyzapalnym,
• suplementy wpływające pozytywnie na układ immunologiczny.

Czy angina jest zaraźliwa?

Angina jest chorobą zakaźną – dotyczy to zarówno anginy bakteryjnej, jak i wirusowej.

Anginą bakteryjną można zarazić się poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, zazwyczaj następuje to drogą kropelkową. Rzadko kiedy dochodzi do zakażenia np. poprzez wspólnie używany przedmiot. Zwykle, jak już wcześniej powiedzieliśmy, anginę bakteryjną powodują paciorkowce, które są wrażliwe na działanie penicyliny. Wystarczy podać pacjentowi jedną dawką, aby po 24 godzinach przestał zarażać.

Anginą wirusową można się zarazić drogą kropelkową bądź poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną chorej osoby – z gardła bądź nosa. Warto zaznaczyć, że dzieci często zarażają się np. poprzez bliski kontakt z rówieśnikami w przedszkolu i na podwórku.

Angina w ciąży

Angina jest chorobą, która może okazać się w ciąży bardzo groźna. Jeśli w pierwszym trymestrze kobieta będzie miała wysoką gorączkę, może ona doprowadzić nawet do obumarcia płodu. Ważne jest również to, jaki typ anginy się u niej pojawi. Angina wirusowa ma bowiem, jak już wcześniej powiedzieliśmy, znacznie łagodniejszy przebieg i o wiele łatwiej jest ją wyleczyć. Nie wpływa też znacząco na życie dziecka, chyba że u kobiety często pojawiają się przedwczesne skurcze – wówczas powinna się ona skontaktować z lekarzem.

Angina bakteryjna wiąże się z kolei z wysoką gorączka, wymaga także leczenia antybiotykami. Występowanie gorączki w początkowym etapie ciąży może mieć bardzo szkodliwy wpływ na płód, mimo że nie ma jednoznacznych badań, które by to potwierdzały. Mimo że na tym etapie najtrudniej o zarażenie płodu, to – jeżeli to się wydarzy – ma on najmniejsze szanse na prawidłowy rozwój, ponieważ jest wówczas bardzo słaby. Dlatego też należy leczyć anginę w ciąży koniecznie w porozumieniu z lekarzem.

Powikłania po anginie

Nieleczona lub nieprawidłowo leczona angina może doprowadzić do bardzo niebezpiecznych powikłań. Domowe sposoby nie są wystarczająco skuteczne, chociaż mogą złagodzić objawy. W związku z tym, mogą pojawić się takie powikłania, jak: ropień okołomigdałkowy, trudności w przełykaniu, obrzęk podniebienia. Dość często występuje zapalenie zatok i ucha środkowego. Czasem pojawia się zapalenie płuc oraz zapalenie szyjnych węzłów chłonnych.

Angina może przerodzić się również w ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, objawiające się obrzękami, wysokim ciśnieniem tętniczym i zmianami w badaniu ogólnym moczu. Ten stan może doprowadzić nawet do sepsy, która jest niebezpieczne dla życia. Do groźnych powikłań należy też zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Angina daje powikłania również w postaci gorączki reumatycznej. Schorzenie dotyka wiele narządów i układów. Objawy gorączki reumatycznej są niebezpieczne i uciążliwe. Należą do nich: gorączka, zapalenie stawów, zapalenie wsierdzia i pląsawica (mimowolne ruchy kończyn i twarzy). Mogą pojawić się także zmiany skórne w postaci niebolesnych guzków oraz rumienia.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK401249/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544342/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2907808/