Wymaz z nosa, czyli badanie wykrywające drobnoustroje w jamie nosowej

Zmagasz się niesłabnącym katarem? Często odczuwasz bóle gardła i nosa? Jeśli tak, być może słyszałaś już o wymazie nosa. Jest to rodzaj badania mikrobiologicznego, które przeprowadza się po to, aby wykryć zasiedlające jamę nosa drobnoustroje odpowiedzialne za nieprzyjemne objawy. Jak się je wykonuje i w jaki sposób się do niego przygotować? 

Wymaz z nosa jako badanie diagnostyczne 

Wymaz z nosa zazwyczaj wykonuje się w celu wykrycia drobnoustrojów (bakterii, wirusów lub grzybów), które przyczyniają się do rozwoju infekcji głównych dróg oddechowych. Kierowani do wykonania badania pacjenci zmagają się zwykle z uciążliwym katarem lub bólem gardła i nosa, chronicznym zmęczeniem czy zmianami na skórze. Najczęściej za symptomy odpowiadają następujące patogeny: 

• Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty),  
• Staphylococcus epidermidis (gronkowiec skórny),  
• Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc),  
• Haemophilus influenzae (pałeczka grypy),  
• Moraxella catharhalis (dwoinka Gram-ujemna),  
• Neisseria meningitidis (dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych). 

Najczęściej zaleca się wymaz z nosa z antybiogramem, dzięki czemu laboranci oznaczają od razu, na jakie antybiotyki wrażliwe są bakterie odpowiedzialne za uciążliwe objawy, co gwarantuje skuteczność prowadzonego leczenia. 

U kogo wykonuje się wymaz z nosa? 

Wymaz z nosa u dziecka wykonuje się znacznie częściej niż u dorosłego. Wynika to głównie z tego, że mali pacjenci częściej zarażają się gronkowcem złocistym. Czasem wykonuje się też wymaz z nosa przed operacją, np. ortopedyczną lub neurochirurgiczną. Przeprowadza się go u różnych grup zawodowych (np. pracowników gastronomii), nawet jeśli nie występują u nich żadne objawy.  

Jak pobrać wymaz z nosa? 

Wymaz z nosa to badanie, które polega na pobraniu niewielkiej ilości wydzieliny z nosa. Korzysta się przy tym z wymazówki, patyczka, a także odpowiedniego podłoża transportowego. Pacjent powinien najpierw skierować głowę lekko do tyłu. Osoba przeprowadzająca badanie umieszcza patyczek w jamie nosowej, wsuwa go na głębokość 3-5 cm i wykonuje kilka ruchów obrotowych.  

Wymaz należy przeprowadzić po obu stronach. Następnie wkłada się pobrany materiał do specjalnego pojemnika. Całość można przeprowadzić o dowolnej godzinie w ciągu dnia. Warto dodać, że badanie nie wywołuje bólu. Głębokie umieszczenie pałeczki sprawia jednak, że nie jest ono zbyt przyjemne, może też wywołać łaskotanie. 

Jak się przygotować do wymazu z nosa? 

W badaniu trzeba uczestniczyć przed rozpoczęciem terapii antybiotykami lub po jej zapoczątkowaniu – wówczas jednak trzeba odczekać 7 dni. Należy też zaznaczyć, że powinno być ono przeprowadzone na początku choroby lub wtedy, gdy jej symptomy się zaostrzą. Na dwie godziny przed wymazem nie należy też stosować np. kropli czy aerozoli. Nie powinno się również wydmuchiwać nosa. 

Wyniki wymazu z nosa 

Na wynikach badania podawany jest gatunek drobnoustrojów, ich liczebność oraz lekowrażliwość – oczywiście w sytuacji, gdy wynik jest dodatni. A ile czeka się na wynik wymazu z nosa? Do laboratorium możesz zgłosić się po maksymalnie 2. tygodniach od przeprowadzenia diagnostyki. 

Cena wymazu z nosa 

Cena wymazu z nosa wynosi około 25-65 zł, zależy to jednak od konkretnego laboratorium oraz miejscowości, w jakiej się ono znajduje. Warto jednak zaznaczyć, że na badanie można się zgłosić ze skierowaniem – wówczas przeprowadza się całość na NFZ, a więc za darmo. 

Bibliografia: 

1. Heikkinen T., Marttila J., Salmi A. A., Ruuskanen O., Nasal Swab versus Nasopharyngeal Aspirate for Isolation of Respiratory Viruses, Journal of Clinical Microbiology 2002, 40(11): 4337-4339. 
2. Rioux J., Nasal-Swab Results for Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus and Associated Infections, Canadian Journal of Hospital Pharmacy 2017, 70(2), s. 107-112. 
3. Woodall C. A., Thornton H. V. Anderson E. C., Ingle S. M., Muir P., Vipond B., Longhurst D., Leeming J. P., Beck C. R., Hay A. D., Prospective Study of the Performance of Parent-Collected Nasal and Saliva Swab Samples, Compared with Nurse-Collected Swab Samples, for the Molecular Detection of Respiratory Microorganisms, Microbiology Spectrum 2021, 9(3), e00164-21.