Jak cienka jest granica między nadwagą a otyłością?

Jak podaje Europejski Urząd Statystyczny, problem nadwagi lub otyłości dotyka aż połowę mieszkańców Europy powyżej 16. roku życia. To poważne zagrożenie cywilizacyjne, ponieważ znacznie zwiększa ryzyko wielu chorób przewlekłych, a tym samym pośrednio obciąża system opieki zdrowotnej. Jakie są różnice między nadwagą a otyłością?

Czym są nadwaga i otyłość? 

Nadwaga to stan, podczas którego w organizmie gromadzi się zbyt duża w stosunku do wzrostu ilość tkanki tłuszczowej, jednak nie jest to jeszcze problem natury zdrowotnej. Z kolei otyłość uznaje się za chorobę przewlekłą, charakteryzującą się patologicznym zwiększeniem masy tkanki tłuszczowej. Prowadzi ona do upośledzenia czynności organizmu w wielu aspektach, a co za tym idzie, do zwiększonego ryzyka chorobowości i śmiertelności. 

Niestety nadwaga jest często pierwszym krokiem w kierunku otyłości – w obu przypadkach dochodzi do zwiększenia masy ciała ponad normę. Przyczyny obu tych zjawisk są złożone i mogą obejmować m.in.: 

• złe wzorce żywieniowe, 
• niewystarczającą ilość snu, 
• zbyt małą aktywność fizyczną, 
• siedzący tryb życia, 
• obciążenie genetyczne, 
• stosowanie niektórych leków, 
• stres. 

Kiedy jest nadwaga, a kiedy otyłość? Oficjalne wytyczne 

Prawidłowy zakres wagi określa się za pomocą wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index), który uwzględnia jej proporcje względem wzrostu. Jak go obliczyć? Wystarczy podzielić masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wysokości (w metrach), zgodnie ze wzorem: 

BMI = masa ciała [kg]/wysokość[m]2. 

Przykładowo dla osoby o masie 70 kg i wzroście 165 cm obliczenia przebiegają następująco: BMI = 70/1,652 = 70/2,7225 = 25,7. Co oznacza ten wynik? W poniższej tabelce znajdują się informacje dotyczące interpretacji obliczonego wskaźnika. 

Wpływ nadwagi i otyłości na zdrowie 

Zarówno nadwaga, jak i otyłość zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia wielu chorób przewlekłych. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest fakt, że w tym pierwszym przypadku ryzyko negatywnych konsekwencji jest niższe. Niestety, jeśli w grę wchodzi otyłość, prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zdrowotnych znacznie wzrasta. Należą do nich m.in.: 

• nadciśnienie tętnicze, które obciąża serce i naczynia krwionośne, 
• podwyższony poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów, sprzyjający miażdżycy i chorobom serca, 
• stany zapalne kości i stawów, prowadzące do bólu i ograniczenia ruchomości, 
• choroba wieńcowa i zwiększone ryzyko udaru mózgu, 
• większe ryzyko niektórych nowotworów, 
• cukrzyca typu 2. wynikająca z insulinooporności wywołanej nadmierną masą ciała, 
• trudności z oddychaniem i bezdech senny, które obniżają jakość snu i zwiększają ryzyko chorób serca, 
• problemy psychiczne, w tym depresja i stany lękowe, spowodowane obniżoną samooceną i stygmatyzacją, 
• niższa jakość życia, wynikająca z ograniczonej sprawności fizycznej, przewlekłych dolegliwości zdrowotnych i trudności w codziennym funkcjonowaniu. 

Podsumowanie różnic między nadwagą a otyłością 

Granica między nadwagą a otyłością jest dość cienka i trudna do uchwycenia w codziennym życiu. Wiele zależy od indywidualnych predyspozycji organizmu – czasami osoby otyłe cieszą się dobrym zdrowiem, podczas gdy pacjenci z nadwagą zmagają się z różnymi schorzeniami. W poniższej tabelce znajduje się porównanie najważniejszych różnic pomiędzy tymi stanami. 

Niezależnie od aktualnego stanu zdrowia warto podejmować próby bezpiecznego i rozsądnego zrzucania nadmiarowych kilogramów. Nawet jeśli obecnie nie powodują one dolegliwości zdrowotnych, to cierpi przez nie ogólna kondycja organizmu, a problemy mogą pojawić się w przyszłości. 

Bibliografia: 

1. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Overweight_and_obesity_-_BMI_statistics [dostęp 20.03.2025]. 
2. https://www.nhlbi.nih.gov/health/overweight-and-obesity [dostęp 20.03.2025]. 
3. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight [dostęp 20.03.2025].