Jak rozpoznać i leczyć nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze to choroba, która dotyczy wielu milionów ludzi na całym świecie. Jej przebieg bywa różny i może prowadzić do wielu groźnych powikłań. W celu ich uniknięcia, po rozpoznaniu choroby, należy wdrożyć odpowiednie leczenie.

Nadciśnienie (hipertensja) jest chorobą cywilizacyjną współczesnego świata. Zapada na nie coraz większa grupa osób, coraz częściej chorują także osoby młode. Nadciśnienie tętnicze występuje u kobiet i u mężczyzn. Istotą choroby jest występowanie podwyższonego ciśnienia krwi w naczyniach krwionośnych. Nadciśnienie może mieć różny przebieg, rozwijać się stopniowo przez lata lub pojawiać się nagle. Podwyższone parametry ciśnienia mają niekorzystny wpływ na wszystkie narządy organizmu i mogą prowadzić do wielu powikłań, włącznie z tym najgroźniejszym, jakim jest zgon osoby cierpiącej na nadciśnienie. Istotne jest wczesne wykrywanie schorzenia, dzięki czemu lekarz może zastosować prawidłowe leczenie, co minimalizuje niekorzystne oddziaływanie hipertensji.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Często słyszymy “mam wysokie ciśnienie”, jednak co to właściwie oznacza? Jakie powinny być prawidłowe wartości ciśnienia? Ciśnienie krwi określają dwie wartości: ciśnienie skurczowe (pierwsza wartość pomiaru) i ciśnienie rozkurczowe (druga wartość pomiaru). Podwyższone mogą być obydwie wartości lub tylko jedna. Zakłada się, iż prawidłowe ciśnienie powinno być niższe niż 140/90 mmHg. Aby dokonać właściwego pomiaru ciśnienia, należy stosować się do kilku prostych zasad. Ciśnienie nie może być mierzone po wysiłku, zalecany jest krótki odpoczynek i relaks bezpośrednio przed pomiarem. Nie powinno się mierzyć ciśnienia bezpośrednio po jedzeniu. W trakcie pomiaru należy utrzymywać spokojną rozluźnioną pozycję. Monitorowanie wartości RR jest zalecane u każdego. Służą do tego ciśnieniomierze. Obecnie najpopularniejsze są mierniki nadgarstkowe, automatyczne, z elektronicznym wyświetlaczem. Są one łatwe w obsłudze i dają wynik po kilkunastu sekundach.

Przyczyny nadciśnienia tętniczego

Istnieją dwa zasadnicze rodzaje nadciśnienia, chociaż ich objawy w znacznym stopniu są zbliżone. Pierwsze to tak zwane nadciśnienie pierwotne. Jest ono zdecydowanie powszechniejsze i występuje u około 95% wszystkich osób z nadciśnieniem. Oznacza to, że istotą choroby jest samo podwyższenie ciśnienia, bez zaburzeń ze strony innych narządów. Etiologia tej postaci nie jest do końca znana. Z pewnością znaczenie ma podłoże genetyczne, o czym świadczy skłonność do jego dziedziczenia. Wpływ na przyczyny nadciśnienia ma też nieprawidłowa dieta, siedzący tryb życia i mała aktywność fizyczna. Pozostałe przypadki to tzw. nadciśnienie wtórne. Przy tym schorzeniu przyczyną wyjściową jest inna choroba (np. zaburzenia miąższu nerek i naczyń nerkowych, nieprawidłowości funkcji układu hormonalnego, wady zastawek serca itp.), w przebiegu której wtórnie dochodzi do zwiększania się parametrów ciśnienia.

Specyficznym rodzajem choroby jest nadciśnienie w ciąży. Może ono wystąpić u każdej kobiety ciężarnej, niezależnie od tego, czy przed ciążą chorowała, czy jej RR było prawidłowe. Nadciśnienie w ciąży wymaga specyficznego leczenia, aby nie zaszkodzić dziecku. Zazwyczaj ustępuje samoistnie w kilka do kilkunastu tygodni po porodzie.

Nadciśnienie ‒ objawy

Początkowo objawy nadciśnienia tętniczego mogą być tak niewielkie, że przez dłuższy czas bywają niezauważone. Niekiedy jednak dolegliwości są na tyle dotkliwe, że od razu zwraca uwagę chorego. Najczęściej przy nadciśnieniu występują bóle i zawroty głowy, szumy uszne, zaburzenia widzenia, uczucie kołatania serca, kłucia w klatce piersiowej, nerwowość. Mogą pojawić się krwawienia z nosa. W skrajnych przypadkach wysokie wartości RR są przyczyną dolegliwości bólowych w klatce piersiowej i duszności.

Nadciśnienie tętnicze ‒ leczenie

Podstawą do rozpoznania nadciśnienia tętniczego jest stwierdzenie jego wartości powyżej 140/90 mmHg w dwukrotnym badaniu wykonanym w gabinecie lekarskim. Po zdiagnozowaniu lekarz ustala plan leczenia. Niezwykle ważne jest to, iż leczenie nadciśnienia tętniczego trwa do końca życia i musi być kontynuowane nawet jeśli wartości RR ulegną normalizacji.

Na początek, przy nieznacznie podwyższonych parametrach ciśnienia wystarczy sama zmiana trybu życia ‒ redukcja masy ciała (jeśli pacjent ma nadwagę lub jest otyły), dieta ze zmniejszeniem ilości soli, zaprzestanie palenia papierosów, zmniejszenie ilości wypijanego alkoholu oraz włączenie regularnej aktywności fizycznej. Jeżeli mimo zastosowania się do takich sposobów leczenia utrzymują się podwyższone wartości RR, lekarz włącza leczenie farmakologiczne. Istnieją różne leki na nadciśnienie, które mają różne działanie i selektywny wpływ na receptory zlokalizowane w sercu i naczyniach krwionośnych. Wyróżniamy np. beta i alfa-blokery, inhibitory konwertazy angiotensyny, antagoniści wapnia, leki wazodylatacyjne i moczopędne. O wyborze leku i ich kombinacji decyduje lekarz po uwzględnieniu wielu czynników.

Zobacz także: Zioła na nadciśnienie