Jak starzeje się wzrok kobiet? Sprawdź, co możesz zrobić, by spowolnić ten proces

Wzrok, który umożliwia komunikację z otaczającym światem, starzeje się tak samo jak cały organizm. W jaki sposób się to odbywa i czy niekorzystne zmiany można spowolnić?

Czym jest starzenie? To, jak tłumaczą eksperci, stopniowe, postępujące z wiekiem zmniejszanie się aktywności biologicznej oraz psychicznej organizmu. Dochodzi do osłabienia funkcji regulacyjnych układu nerwowego oraz hormonalnego, a także do zmian w strukturze tkanek, co przejawia się m.in. zmniejszeniem zdolności akomodacyjnej soczewki oka.

Upływ czasu. Co dzieje się z twoim okiem?

Starzenie się wzroku to rozległy proces objawiający się mnogością przemian obejmujących wszystkie struktury tego narządu. Autorzy pracy „Okulistyczne aspekty starzenia się człowieka” tłumaczą, jak te przemiany mogą manifestować się w poszczególnych częściach oka: powieki robią się wiotkie na skutek osłabienia mięśnia okrężnego; tkanka tłuszczowa oczodołu ulega inwolucji (wstecznym zmianom), powodując zapadanie się gałki ocznej; spojówka zaczyna tracić komórki śluzowe, naczynia stają się kruche z tendencją do pękania; gruczoł łzowy zanika, co z kolei skutkuje zmniejszeniem produkcji łez; w twardówce dochodzi do odwodnienia i odkładania się lipidów, natomiast rogówka z wiekiem staje się cieńsza i bardziej płaska, odkładają się w niej sole wapnia i cholesterolu.

Ponadto wraz z upływem czasu soczewka staje się grubsza – to efekt powstawania na jej powierzchni nowych warstw. Proces ten prowadzi do zmniejszenia elastyczności soczewki, czego wyrazem jest starczowzroczność, a przeobrażenia składu białek prowadzą do zmętnienia, czyli zaćmy. Z kolei AMD (ang. age-related macular degeneration) to zwyrodnienie plamki żółtej (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem) prowadzące do trwałych zmian w siatkówce i naczyniówce oka. Choroba występuje po 50. roku życia. Badania naukowe sugerują, że z AMD częściej zmagają się kobiety – potwierdziło to ogólnopolskie badanie PolSenior. U kobiet bardziej rozpowszechnione są też zaćma oraz jaskra.

Trzeba koniecznie zwrócić jeszcze uwagę na cukrzycowy obrzęk plamki (DME – ang. diabetic macular edema). W Polsce na cukrzycę choruje blisko 8 proc. osób w wieku 20–79 lat. To prawie 3 mln osób, wśród których – jak dowodzą badania – więcej jest kobiet. Im dłużej trwa choroba, tym większe prawdopodobieństwo zachorowania na DME. Stąd tak istotne znaczenie regularnych badań okulistycznych.

Jak dbać o wzrok?

Zła wiadomość jest taka, że starzenie się narządu wzroku to proces nieunikniony i nieodwracalny. Dobra – że poprzez odpowiedni styl życia i dbanie o wzrok można ten proces spowolnić. Ponieważ zmysł wzroku odgrywa niesamowicie ważną rolę w naszym życiu, kluczowa jest profilaktyka chorób oczu.

Stosuj rozsądną suplementację

Suplement diety zapewniający prawidłowe widzenie powinien zawierać beta-karoten, czyli prowitaminę witaminy A, a także witaminę E (nazywaną „witaminą młodości”). Z badań wynika, że niedobór witaminy E, która jest przeciwutleniaczem, sprzyja rozwojowi AMD. Jeśli zachodzi taka potrzeba, wybierz preparat bez laktozy oraz glutenu. Pamiętaj, że w przypadku suplementacji ważne jest systematyczne i długotrwałe zażywanie preparatu. Możesz jego skład omówić z zaufanym lekarzem albo farmaceutą.

Zapobiegaj urazom i infekcjom

Działania profilaktyczne w okulistyce dotyczą m.in. urazów oraz infekcji oczu. Do urazów dochodzić może w związku z wykonywanym zawodem, dlatego w miejscu pracy należy zakładać okulary ochronne i specjalne osłony. Poza miejscem pracy urazy mogą być spowodowane m.in. przez niektóre sporty oraz promieniowanie ultrafioletowe. Dzieci, jak i dorośli w słoneczne dni zawsze powinni stosować okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV. Groźne są też infekcje, czyli nabyte zakażenia narządu wzroku. Można im zapobiec, unikając kontaktu z drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Badaj oczy

Starzenie się to proces nieodwracalny, ale dzięki wczesnemu wykryciu i leczeniu schorzeń ostrych oraz przewlekłych można go znacząco spowolnić. Zaleca się, aby kontrolne badania okulistyczne osoba dorosła wykonywała co ok. 1-2 lata. Można częściej, ale nie rzadziej. Nie należy też bagatelizować takich objawów jak pieczenie, zaczerwienienie, łzawienie oczu, nieostre widzenie, nagłe pogorszenie się widzenia, widzenie podwójnego obrazu, częste bóle głowy. Również dzieci oraz młodzież należy co ok. 2 lata wysyłać na rutynowe badania okulistyczne.

Odżywiaj się zdrowo

Nie pierwszy raz profilaktyka i spowolnienie procesów starzenia opierają się na zdrowym jadłospisie. W profilaktyce AMD badacze ważną rolę przypisują odpowiedniej diecie. Produkty spożywcze powinny obfitować w kwasy tłuszczowe omega-3 znajdujące się w tłustych rybach oraz olejach. Również luteina i zeaksantyna wykazują działanie ochronne przed szkodliwym oddziaływaniem wolnych rodników tlenu na siatkówkę oka. Luteinę i zeaksantynę znajdziesz np. w żółtku jaja kurzego, jarmużu, szpinaku, sałacie, brokułach, cukinii. Do diety należy też włączyć przeciwutleniacze: witaminę A, E, C.

Uważaj na cyfrowe zmęczenie wzroku

Cyfrowe zmęczenie wzroku/oczu, zespół oka biurowego, zespół widzenia komputerowego – to różne nazwy dla dyskomfortu będącego skutkiem długotrwałego (tzn. powyżej 2 godzin bez przerw) korzystania z ekranów. Nadmierna ekspozycja na pasmo niebieskofioletowe zwiększa ryzyko wystąpienia AMD. Dlatego podczas pracy przed ekranem należy robić regularne przerwy, pamiętać o mruganiu (a o tym przed komputerem bardzo często zapominamy), a ponadto unikać częstego przebywania w pomieszczeniach ze światłem LED.

Bibliografia:

1. „Okulistyczne aspekty starzenia się człowieka”, Agnieszka Kotarba, Ewa Borowiak, Janusz Czajkowski, Problemy Pielęgniarstwa, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 2014.
2. „Choroby oczu – problem zdrowotny, społeczny oraz wyzwanie cywilizacyjne w obliczu starzenia się populacji”, Raport Instytutu Ochrony Zdrowia, Warszawa 2016.