Jak wspierać mamę, która ma za wysoki cukier we krwi?

Podwyższone stężenie cukru we krwi nie boli, ale powoli niszczy organizm uszkadzając komórki nerek, oczu, naczyń krwionośnych i układu nerwowego. Co zrobić, gdy u twojej mamy lekarz stwierdził wysokie stężenie glukozy? Razem z diabetologiem Jackiem Walewskim z Centrum Medycznego Damiana podpowiadamy, jak możesz pomóc.

Glukoza na czczo to jedno z najważniejszych badań profilaktycznych. Warto wykonywać je przynajmniej raz w roku, bo pozwala w porę zatrzymać rozwój jednej z groźniejszych chorób cywilizacyjnych – cukrzycy typu 2. W 2017 roku na świecie zmagało się z nią około 425 milionów ludzi. Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna podaje, że do roku 2045 liczba to wzrośnie to przerażającej wartości 629 mln.

– Niepokoić powinien już pojedynczy, nieprawidłowy wynik stężenia glukozy we krwi. Cukrzycę rozpoznajemy jednak dopiero wtedy, gdy dwukrotnie, w dwóch różnych dniach stężenie glukozy na czczo przekroczy 125 mg% (7,0 mmol/l) lub jednokrotnie odnotujemy wynik na poziomie 200 mg% (11,1 mmol/l) lub więcej – tłumaczy Jacek Walewski, diabetolog.

W przypadku, gdy stężenie glukozy na czczo mieści się w przedziale 100-125 mg% (5,6-6,9 mmol/l) rozpoznaje się tzw. nieprawidłową tolerancję glukozy na czczo. To rodzaj czerwonego światła, ostrzeżenia. Najwyższa pora na zmianę stylu życia! Tylko jak to zrobić?

Zabierz mamę na badania

Okazuje się, że za wysoki cukier to tylko wierzchołek góry lodowej. Namów mamę na rozszerzenie badań, by sprawdzić, czy sytuacja nie jest znacznie bardziej niebezpieczna.

– Zaburzenia gospodarki węglowodanowej często idą w parze z tzw. zespołem metabolicznym, który poza nieprawidłowym stężeniem glukozy charakteryzuje się także otyłością brzuszną, zaburzeniami lipidowymi, nadciśnieniem tętniczym. Bywa, że obserwujemy również podwyższone stężenie kwasu moczowego, insuliny lub za wysoki wskaźnik HOMA-IR (świadczy o insulinooporności), zaś obraz USG wskazuje na stłuszczenie wątroby – wyjaśnia Jacek Walewski.

Poproście lekarza rodzinnego o przygotowanie indywidualnego pakietu badań, który pozwoli dokładniej ocenić stan zdrowia mamy. Wśród zleconych badań może znaleźć się:

• lipidogram,
• USG jamy brzusznej,
• stężenie insuliny na czczo,
• stężenie kwasy moczowego we krwi,
• ocena masy ciała i występowania otyłości brzusznej,
• codzienna kontrola ciśnienia krwi.

Poszukajcie zaangażowanego dietetyka

U osób, które mają za wysoki cukier modyfikacja stylu życia – zwiększenie aktywności fizycznej, zmiana diety i zmniejszenie masy ciała o co najmniej 5% obniżają w ciągu 4 lat zachorowalność na cukrzycę typu 2 o 58 proc. Nawet mały ubytek wagi ma znaczenie! Przy masie ciała 80 kg 5 proc. to zaledwie 4 kg! Jednak to tylko pierwszy krok, najważniejsze jest konsekwentna i długoterminowa zmiana nawyków żywieniowych.

Mama będzie potrzebowała pomocy otwartego, zaangażowanego dietetyka, do którego będzie mogła zwrócić się z każdym pytaniem. Specjalista ds. żywienia opracuje plan edukacyjny, nauczy mamę jak bilansować jadłospis pod kątem węglowodanów, jak planować ilość i jakość posiłków, jak czytać opakowania, czy jak korzystać z wymienników węglowodanowych i ładunku glikemicznego produktów. Na to wszystko trzeba czasu i wielu spotkań, dlatego warto, byś razem z mamą poszukała dietetyka, który wzbudzi jej zaufanie i będzie potrafił zbudować dobrą relację.

Naucz mamę korzystania z aplikacji do kontroli cukru

Jeśli lekarz zaleci mamie domową kontrolę stężenia cukru we krwi za pomocą glukometru zadbaj o to, by nauczyć mamę, jak prawidłowo obsługiwać sprzęt. Z pomocą przychodzi technologia i smartfon.

– Nowoczesne glukometry mają wbudowany Bluetooth, który przesyła wyniki z glukometru do telefonu. Aplikacje sparowane ze sprzętem posiadają możliwości tworzenia wykresów lub diagramów na bazie pomiarów. Taka forma pokazywania wyników ułatwia samokontrolę, a lekarzowi decyzje terapeutyczne – dodaje Jacek Walewski, diabetolog.

Zamieńcie się w detektywów cukrowych

Żyjemy w zwariowanych czasach, w których cukier dodawany jest nawet do kabanosów i mieszanek przypraw. W diecie osób z zaburzeniami gospodarki cukrowej „cukier dodany” trzeba ograniczyć do 5 proc. energii (wartości kalorycznej diety). Pod pojęciem „cukier dodany” kryją się wszystkie węglowodany proste dołożone do produktu lub dania przez producenta, kucharza lub bezpośrednio przez mamę (np. do herbaty). 5 proc. energii to przy diecie 2000 kcal zaledwie 25 g cukru, czyli około 5 łyżeczek! Ilość tą bardzo łatwo jest przekroczyć tylko z gotowych produktów, nawet, jeśli mama nic innego nie dosładza. Dlatego razem zamieńcie się w „detektywów cukrowych”.

Naucz mamę, że cukier ukrywa się w składzie pod wieloma nazwami (np. glukoza, fruktoza, syrop glukozowy, syrop kukurydziany, melasa, syrop klonowy, syrop z agawy). Analizujcie wspólnie składy i szukajcie lepszych zamienników. Pokaż mamie profile na FB i strony internetowe, które zajmują się oceną składów. Dobrym pomysłem jest skorzystanie z usługi „zakupy z dietetykiem”. W trakcie takiego spotkania specjalista razem z wami wybierze idealny dla mamy koszyk zakupowy i wyjaśni, jak podejmować decyzje o zakupie w sklepie spożywczym.

Pokaż mamie, że na ruch zawsze jest czas

Aktywność fizyczna to drugi z filarów walki z wysokim cukrem! Ruch zwiększa wrażliwość komórek na insulinę i obniża stężenie glukozy we krwi.

– Zalecany wysiłek fizyczny to 150 minut tygodniowo. Powyżej 65 roku życia warto postawić na nordic-walking czy szybki spacer (do lekkiej zadyszki). Dla osób młodszych wskazana jest intensywniejsza aktywność fizyczna, wysiłek tzw. tlenowy, oporowy i interwałowy. Świetnie sprawdzi się np. pływanie – radzi Jacek Walewski.

Twoja mama broni się przed ruchem, bo nie lubi, nie ma czasu…Wytłumacz jej, że 150 minut tygodniowo to tylko 22 minuty dziennie. Jeśli jednego dnia nie uda jej się znaleźć czasu na aktywność fizyczną wystarczy, że drugiego pójdzie na godzinę na basen. 22 minutową dzienną porcję ruchu można także podzielić na dwie krótsze po 10-15 minut! Dzięki temu łatwiej będzie zrealizować zalecenia lekarza.

Konsultacja eksperta: Dr n. med. Jacek Walewski, diabetolog z Centrum Medycznego Damiana.