Jak wygląda ADHD u dorosłych? Diagnoza przebiega inaczej niż u dzieci

ADHD u dorosłych to zaburzenie neurorozwojowe, które w wielu przypadkach znacząco obniża jakość życia. Jego diagnoza jest kłopotliwa, a sami pacjenci mogą się zastanawiać, czy to już problem, czy jedynie ich natura. Z tego powodu często w ogóle nie zgłaszają się do specjalisty. Dlaczego diagnoza ADHD u dorosłych jest trudna, z jakich etapów się składa i ile kosztuje? O tym przeczytasz w niniejszym artykule. 

Diagnoza ADHD u dorosłych może być trudna 

Diagnoza ADHD u dorosłych bywa często większym wyzwaniem niż w przypadku dzieci. Wynika to z tego, że pacjent z tym zaburzeniem może nie pamiętać wielu ważnych momentów ze swojego życia. Dobrze jest zatem przed spotkaniem z psychologiem lub psychiatrą przejrzeć m.in. swoje świadectwa i inne dokumenty sięgające okresu szkolnego oraz przedszkolnego. Warto także zastanowić się, czy już w dzieciństwie pojawiały się:  

• problemy z koncentracją,  
• kłopoty z nauką, 
• wybuchy złości. 

Spróbuj sobie przypomnieć, jak komentowali Twoją pracę i zachowanie nauczyciele. Czy byłaś wówczas dobrze zorganizowana? Czy miałaś problemy z odrabianiem prac domowych? Ponadto polecamy przed pójściem na spotykanie ze specjalistą porozmawiać na ten temat ze swoimi rodzicami. 

Objawy ADHD w wieku dorosłym 

W wieku dorosłym objawy ADHD są nieco inne niż w okresie dzieciństwa i obejmują np.: 

• słabe wyniki w pracy lub nauce (np. na uczelni), 
• nagłe porzucanie stanowiska pacy, 
• łatwe denerwowanie się z powodu błahych spraw, 
• trudności z nawiązywaniem lub utrzymywaniem relacji, 
• problemy w związkach, 
• problemy z wykonywaniem obowiązków domowych, 
• odczuwanie stresu, niepokoju. 

Do tego dochodzą kłopoty z ustalaniem priorytetów, czego efektem jest niedotrzymywanie terminów, a czasem nawet zapominanie o spotkaniach. O ile u dzieci nadpobudliwość (charakterystyczna cecha dla osób z ADHD) widoczna jest jednak na pierwszy rzut oka, o tyle w przypadku dorosłych może objawiać się ona w postaci dużego niepokoju. 

Jak wygląda diagnoza ADHD u dorosłych? 

Konsultacja psychologiczna 

Jeśli zastanawiasz się, jak wygląda diagnoza ADHD u dorosłych, pierwszym krokiem jest konsultacja psychologiczna, która zwykle składa się z dwóch spotkań. Często wypełnia się w jej ramach kwestionariusz diagnostyczny (DIVA) oraz testy neuropsychologiczne – mogą się nieco różnić od siebie u każdego specjalisty. Badają one funkcje poznawcze, a także umiejętność koncentracji. 

Ponadto przeprowadza się z pacjentem wywiad kliniczny, w ramach którego psycholog zbiera informacje o symptomach oraz historii chorób, a także na temat tego, w jaki sposób on funkcjonuje.  Ile trwa diagnoza ADHD u dorosłych? Zwykle obejmuje ona 3 lub 4 spotkania po 50-120 minut, choć ten czas – w zależności od konkretnego przypadku – może ulec skróceniu lub wydłużeniu. 

Pewnym wyzwaniem dla specjalisty może być odróżnienie omawianego przez nas zaburzenia neurorozwojowego od m.in. depresji, choroby afektywnej czy zaburzeń osobowości. Wynika to z faktu, że niektóre objawy są wspólne dla tych wszystkich przypadłości, jak choćby lęki czy zaburzenia nastroju. 

Badanie psychiatryczne 

W kolejnym kroku pacjent z podejrzeniem ADHD powinien odwiedzić psychiatrę, który szczegółowo omówi z nim wyniki badania. Następnie specjalista daje zalecenia, obejmujące zwykle psychoterapię, psychoedukację, a czasem również farmakoterapię. 

Warto podkreślić, że w sieci znajdziesz mnóstwo testów, które pozwalają teoretycznie na szybką diagnozę. W praktyce jednak jest ją w stanie postawić jedynie specjalista. Oczywiście, jeśli jesteś ciekawa, możesz takie badanie wykonać – pamiętaj jednak, że nie musi ono być miarodajne. Dobrze jest je potraktować jedynie jako ciekawostkę lub wskazówkę motywującą do wybrania się do psychologa. 

Ile kosztuje diagnoza ADHD u dorosłych? Ile trzeba na nią czekać? 

Diagnoza ADHD u dorosłych na NFZ jest możliwa, ale należy zaznaczyć, że po otrzymaniu skierowania od lekarza rodzinnego do psychologa trzeba czekać na wizytę nawet do 2. lat. Jeśli zdecydujesz się iść do specjalisty prywatnie, cena wynosi tutaj od 700 do 2300 zł, a całość obejmuje testy psychologiczne oraz wyżej wspomniane badania. 

Warto pamiętać, że jeżeli zdecydujesz się na psychoedukację czy psychoterapię, będzie trzeba ponieść kolejne nakłady finansowe – warto jednak rozważyć tę inwestycję, ponieważ zwróci Ci się ona najpewniej w postaci lepszego funkcjonowania w społeczeństwie, a w konsekwencji również przyczyni się do podniesienia samooceny. 

Bibliografia: 

1. Gentile J. P., Atiq R., Gillig P. M., Adult ADHD, Psychiatry (Edgmont) 2006, 3(8), s. 25-30. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441838/ [dostęp 16.03.25]. 
3. Williams O. C., Prasad S., McCrary A., Jordan E., Sachdeva V., Deva S., Kumar H., Mehta J., Neupane j P., Gupta A., Adult attention deficit hyperactivity disorder: a comprehensive review, Annals of Medicine and Surgery 2023, 12, 85(5):1802-1810.